جاذبه هاي گردشگري آذربايجان شرقي (10 ) مسجد كبود (فيروزه اسلام )

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: جاذبه هاي گردشگري آذربايجان شرقي (10 ) مسجد كبود (فيروزه اسلام )
جهان شاه قرا قريونلو در سال 839 هجري قمري برابر 1430 ميلادي حكومت را به دست گرفت و به تدريج بر سراسر ايران تسلط يافت و چون تبريز پايتخت وي محسوب مي شد در آباداني و عظمت اين شهر كوشيد. از مهمترين آثار زمان وي مجموعه پرشكوه مسجد كبود خانقاه صحن و كتابخانه بزرگي بود كه به فرمان وي در كنار يكديگر ساخته شدند. متاسفانه از همه اين بناها تنها ويرانه هاي مسجدي به نام مسجد كبود باقي مانده و بعد از بازسازي در سال هاي اخير اين مسجد تا حدودي شكل اوليه خود را بازيافته است .
هر چند بناي مسجد كبود را به صالحه خاتون دختر جهان شاه و نيز به جهان بيگم همسر وي نسبت داده اند. ولي كتيبه سر در ورودي مسجد بنيان گذار آن را ابوالمظفر جهان شاه مي شناسند و به اين جهت به اين بناها(مظفريه ) نيز مي گفته اند.
بناي اين مسجد به همت عزالدين قاپوچي حاجب و معتمد دربار جهانشاه در سال 870 هجري قمري به اتمام رسيد . بيشتر سطوح اين مسجد زيبا و ظريف با كاشي هاي معرق عالي پوشيده و به مناسبت رنگ فيروزه اي و كبود آن فيروزه اسلام نيز خوانده شده است .
خطوط متنوع نستعليق نسخ كوفي ساده و تزييني ثلث و طرح هاي دل انگيز اسلامي به كار رفته در اين مسجد از نعمت الله بن محمد بواب خطاط و كاشي كار مشهور آن دوره است .
سر در اصلي اين مسجد نمونه اي بسيار ممتاز از هنر تزييني كاشي كاري است . بر اين سر در معرق كتيبه اي به خط رقاع در متن لاجوردي و زمينه سفيد نصب شده كه از عالي ترين مظاهر معرق كاري دوره اسلامي از نظر زيبايي و كمال به شمار ميرود. از متن كتيبه تاريخچه ربيع الاول سال 870 هجري خوانده مي شود .
سردر مسجد و دو مناره آن داراي رواق گنبدداري بود كه به شبستان اصلي مسجد در زير گنبد بزرگ متصل مي شد. در طرفين رواق شبستان هاي متعددي وجود داشت كه هر يك داراي طاق گنبدي بود و ديوارهاي مسجد روكشي از سنگ مرمر شفاف و كاشي معرق نفيس داشت .
با قتل ميرزا جهانشاه در سال 872 هجري در جنگ با اوزون حسن سردسته تركمانان آق قويونلو (بايندري ) در صحراي موش ديار بكر كار تعمير و توسعه بنا متوقف ماند.
زلزله سال 1193 هجري قمري تبريز را به شدت در هم كوبيد و مسجد كبود هم با همه استحكامش از اين واقعه سالم نماند . طبق اسناد و مدارك و تصاوير مستند موجود از اين بنا عظيم و نفيس جز سردر و چند جرز و پايه هاي شبستان سنگ هاي مرمر و قطعاتي از كاشي هاي بديع چيزي باقي نماند و اغلب سنگ نوشته هاي نفيس مرمر و كاشي هاي زيبا آن در سال هاي پس از زلزله 1193 توسط مردم براي تزيين ساختمان هاي جديد به كار رفت .
خوشبختانه در سالهاي اخير اين مسجد به نحو مطلوبي توسط متخصصان در حال بازسازي است و طرح بازيابي نقش و نگارهاي داخلي مسجد دردست اجرا است .
مسجد جامع تبريز
مسجد جامع تبريز از بناهاي تاريخي و باستاني تبريز است . تاريخ دقيق بناي اين مسجد به درستي معلوم نيست اما وجود مسجد جامع كبير در محل فعلي در زمان اتابكان آذربايجان كه سعدالدين وراويني به آن اشاره كرده مي تواند مستند باشد.
حاج طالب خان پسر حاج اسحق خان تبريزي باني مدرسه طالبيه در سال 1087 در وقف نامه مدرسه طالبيه از اين مسجد با عبارت مسجد جامع كبير نام برده است .
در اثر زلزله هاي نيمه اول و دوم قرن دوازدهم هجري چند طاق اين مسجد شكست و فروريخت و اين بخش ها بعدها به وسيله احد خان و پسر وي حسين قلي خان دنبلي مرمت و تجديد بنا يافت .
در بالاي در شمالي مسجد جامع سنگ نبشته اي به ابعاد يك متر در يك متر مشتمل بر فرماني از شاه سلطان حسين صفوي وجود دارد كه به خط محمد مومن تبريز در 15 سطر به خط ثلث بسيار زيبا در تاريخ شوال 1106 هجري روي سنگ رخام نصب شده است .
درون مسجد نيز سنگ نبشته ديگري به ابعاد 172 در 112 سانتي متر از سنگ رخام به ديوار يكي از طاق هاي غربي مسجد نصب شده است .
دوشنبه 14 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]