راهنماي آموزشي كاهش خطرات گود برداري ساختماني در شهر تهران

واضح آرشیو وب فارسی:آریا نیوز: راهنماي آموزشي كاهش خطرات گود برداري ساختماني در شهر تهران
خبرگزاري آريا- با افزايش ساخت و ساز در سال هاي اخير، در عبور از خيابان ها و كوچه هاي سطح شهر، به جاي خالي خانه هايي بر مي خوريم كه تخريب شده اند تا به جاي آنها ساختماني چند طبقه ساخته شود و محل امني را براي سكونت خانواده ها و يا استقرار ادارات يا مشاغل فراهم نمايد.

به گزارش خبرگزاري آريا به نقل از سامانه مديريت ارتباطات (سما) : علي رغم آنكه اين امر غالباً با نگراني همسايگان از زحمت هاي حمل و نقل و تخليه مصالح، گرد و خاك و در نهايت افزايش تراكم محله همراه است، اما في نفسه و در مجموع اتفاقي مبارك محسوب مي شود زيرا در حال حاضر بسياري از ساختمان هاي قديمي شهر به ويژه ساختمان هاي با ساختار بنايي آسيب‌پذيري زيادي در مقابل زلزله دارند و در صورتي‌كه طراحي و اجراي ساختمان هاي جديد با رعايت استانداردهاي فني و حرفه اي لازم انجام شود به تدريج شهر ما به جاي ساختمان هاي قديمي ضعيف و آسيب پذير در برابر زلزله داراي ساختمان هايي خواهد بود كه در برابر شديدترين زلزله ها جان و دارايي ساكنان خود را حفظ مي كنند و به اين ترتيب از ورود خسارت به اقتصاد كشور نيز جلوگيري مي شود.

اما در اين ميان گاه انتشار اخباري غم‌انگيز، از كشته و مجروح شدن افراد و از ميان رفتن آشيانه همسايگان بخت برگشته در اثر ريزش گود و يا ساختمان مجاور شيريني نوسازي خانه هاي قديمي را به كام مردم ما تلخ مي كند.

به علت اندازه كوچك قطعات زمين در بسياري از نقاط شهر تهران بيشتر ساختمان‌هاي اين شهر در مجاورت يكديگر و با فاصله عرضي صفر از يكديگر ساخته شده‌اند. نتيجتاً هنگامي كه ساختمان جديدي در مجاورت ساختماني كه از قبل وجود دارد ساخته مي‌شود و به‌ويژه هنگامي كه پي ساختمان جديد عميق‌تر از پي ساختمان موجود باشد، خطر آسيب به ساختمان وجود دارد.

در سال هاي اخير با افزايش تراكم و تعداد طبقات و نياز به تأمين پاركينگ و ساير سطوح خدماتي در ساختمان ها، عمق گودبرداري رو به افزايش مي باشد. اما غالباً هنوز از همان روش هاي سنتي كه در گود هاي كم عمق گذشته استفاده مي شد و در آنها نيز حادثه و خسارت به وجود مي آورد، استفاده مي شود. متأسفانه بسياري هنوز فكر مي‌كنند كه به كارگيري تمهيدات ايمني لازم در گودبرداري هزينه و زمان بيهوده‌اي را به كار تحميل مي‌كند، در حاليكه گودبرداري اصولاً جزو كارهاي پيچيده و بسيار خطرناك مهندسي محسوب مي شود و به ويژه در گودهاي با عمق زيادتر نيازمند بررسي هاي همه جانبه، دقت و نظارت و در نهايت صرف وقت و هزينه قابل ملاحظه اي است تا جان و مال مردم از اين طريق به خطر نيافتد. با اين حال عدم آشنايي به اصول فني، سهل‌انگاري و يا سودجويي غيرمسئولانه منجر به ايجاد حادثه مي گردد.

اكنون وضعيت به گونه اي است كه مردم به محض اينكه متوجه مي شوند كه قرار است ساختماني در مجاورت ساختمان آنها تخريب و نوسازي شود، حتي اگر مزاحمت هاي طبيعي و موقت عمليات ساختماني را بپذيرند، اما از احتمال ريزش گود و تهديدهاي جانبي مربوط به آن نظير خرابي و از دست دادن سرپناه و يا دست كم ايجاد ترك و نشست در ساختمان خود بسيار بيمناك مي شوند.

اما آيا به راستي اين نگراني ها طبيعي است و در جوامع پيشرفته نيز آمار حوادث ريزش گود و تخريب ساختمان هاي مجاور گود و تلفات و خسارات مالي همين قدر زياد است؟ آيا راهي مطمئن براي اجتناب از اين حوادث رقت بار وجود ندارد؟

در اين سلسله نوشتارهاي كوتاه ما بر آنيم كه توضيح دهيم چگونه مي توان گودي ايمن و بدون خطر و حادثه و تلفات و خسارات براي همسايگان و كارگران ايجاد كرد.

خطرهاي ناشي از گود برداري

موارد ايمني مربوط به گودبرداري را مي‌توان در سه دسته عمده زير قرار داد:

- ايمني كاركنان داخل و اطراف گود و عابران و وسايل نقليه در مقابل حوادث احتمالي به ويژه خطر ريزش گود

- خطر آسيب‌ديدگي و تخريب ساختمان‌هاي مجاور گود در اثر گودبرداري يا ريزش گود.

- خطر آسيب‌ديدگي تاسيسات و شريان‌هاي شهري در اثر گودبرداري يا ريزش گود.

نشانه‌هاي خطرناك بودن گود

موارد زير علامت خطرناك بودن گود بوده و بررسي‌ها و احتياط‌هاي همه‌جانبه بيشتري را ضروري مي‌كنند:

الف- ضعيف و يا حساس ‌بودن ساختمان مجاور: مواردي نظير عدم وجود اسكلت، ضعيف بودن ملات ديوارها و علائم ضعف اجرايي ساختمان، وجود ترك و شكستگي يا نشست و شكم‌دادگي ديوارها، از اين جمله‌اند. وجود ديوار مشترك بين ساختمان مورد نظر براي تخريب و ساختمان مجاور آن نيز غالباً مي‌تواند منبع ايجاد مشكل باشد. در پاره‌اي موارد ساختمان مجاور داراي ارزش تاريخي و فرهنگي بوده و هر گونه نشست مي‌تواند باعث خسارات جبران‌ناپذير به آن گردد. در بعضي موارد ديوار مجاور به ساختمان مورد نظر براي تخريب تكيه داده است و با انجام تخريب ممكن است بدون هرگونه خاكبرداري ساختمان مجاور ريزش كند.

به خاطر داشته باشيد كه ضعيف بودن ساختمان مجاور تنها دردسرها و بررسي‌ها و احتياط‌هاي لازم از طرف صاحب‌كار و افرادي كه در مراحل مختلف طرح و اجراي ساختمان كار مي‌كنند را بيشتر مي‌كند و هيچ عذري براي خراب شدن آن به دست نمي‌دهد. به عبارت ديگر در دادگاه‌هايي كه براي رسيدگي به تخريب ساختمان‌هاي مجاور در اثر فعاليت‌هاي ساختماني انجام مي‌شود، مسئول اجراي ساختمان نمي‌تواند به بهانه اينكه ساختمان مجاور،‌ خود ضعيف بوده از زير مسئوليت‌هاي ريزش و خرابي ايجاد شده شانه خالي كند و جواب قاضي در اين گونه موارد اين است كه شما بايد به تناسب ضعف ساختمان مجاور اقدامات حفاظتي و احتياطي بيشتري به كار مي‌بستيد.

ب- ضعيف بودن خاك: معمولاً هر چه خاك محل ضعيف‌تر باشد خطر بيشتري براي ريزش گود و تخريب ساختمان‌هاي مجاور وجود دارد. خاك‌هاي دستي بارزترين نمونه خاك‌هاي ضعيف هستند. توضيح آنكه در گذشته بسياري از نقاطي كه اكنون در داخل شهر تهران هستند، خارج از شهر محسوب مي‌شده‌اند و كاميون‌هاي حامل خاك و نخاله بار خود را در آنجا تخليه مي‌كرده‌اند. بعدها با ضميمه شدن اين محل‌ها به داخل شهر، اغلب اين خاك¬ها و نخاله‌ها در همان جا بدون تراكم مهندسي تسطيح شده‌اند و اكنون خاك دستي را تشكيل مي‌دهند. همچنين در بسياري از موارد محل به صورت تپه و ماهور و يا بستر مسيل بوده و با خاك يا نخاله به صورت غيرمهندسي تسطيح شده است. همچنين در بعضي بخش‌هاي جنوبي تهران به ويژه مناطق 12و16 در گذشته گودهايي بعضاً عميق به منظور تهيه مواد اوليه ساخت آجر وجود داشته كه بسياري از آنها اكنون با خاك دستي پر شده‌اند. رسوبات سست جوان كه غالباً در اطراف مسيل‌ها و پاي دامنه‌ها وجود دارند نيز از جمله خاك‌هاي ضعيف محسوب مي‌شوند. امكان زيادي وجود دارد كه سازنده ساختماني كه در مجاورت زمين محل احداث پروژه قرار دارد، در زمان ساخت، خاك ضعيف را جا به جا نكرده و پي ساختمان را برروي همان خاك سست قرار داده باشد. در اين صورت ساختمان مجاور تا هنگامي‌كه گودي در كنار آن ايجاد نشده استوار است اما به محض اينكه با گود‌برداري و لو كم‌عمق اطراف آن خالي شد، خاك ضعيف موجود در زير پي آن ريزش كرده و باعث خرابي ساختمان مجاور خواهد شد.

ج- عميق بودن گود: معمولاً هرچه عمق گود بيشتر شود خطر بيشتري كاركنان و ساختمان‌هاي مجاور را تهديد مي‌كند. در سال‌هاي اخير با افزايش تراكم ساختماني، ‌نياز به پاركينگ و انباري و سطوح مشاع ديگر افزايش يافته و باعث افزايش تعداد طبقات زيرزمين شده است. بايد توجه شود كه با افزايش عمق گود، خطر ريزش آن به مراتب افزايش مي‌يابد و اگر در گذشته مي‌شد كه در گودهاي كم عمق بدون بررسي‌هاي همه‌جانبه و طرح‌هاي مهندسي دقيق، تنها با عقد قراردادي با مباشر ماشين‌آلات خاكبرداري و با حضور چند كارگر و بنا اقدام به گودبرداري نمود، اكنون با افزايش عمق گودها و افزايش ارزش ساختمان‌ها و تأسيسات مجاور،‌ گودبرداري غيرفني بسيار خطرناك بوده و خسارات جاني و مالي جبران‌ناپذيري را در پي دارد.

د- مدت بازماندن گود: معمولاً با افزايش زمان بازماندن گود حتي اگر بارندگي يا تغييرات جوي مطرح نباشد خطر ريزش گود بيشتر مي‌شود، اما افزايش زمان بازماندن گود به ويژه در فصل هاي بارندگي و رطوبت (زمستان و بهار)، با وقوع بارش‌هايي گاه سنگين و سيل‌آسا همراه است كه با اشباع خاك و يا جاري شدن آب‌هاي سطحي خطر ريزش گود را به مراتب افزايش مي دهد. به طوري كه بسياري از ريزش‌هاي گود در گذشته به فاصله چند ساعت تا چند روز بعد از شروع بارندگي روي داده است.

و- آب‌هاي سطحي‌و زيرسطحي: بالا بودن سطح عمومي آب‌هاي زيرزميني در منطقه معمولاً عمليات آبكشي جهت پايين انداختن سطح آب زيرزميني را ضروري مي‌سازد. معمولاً وجود سطح آب‌ زيرزميني بالا خطر ريزش گود را افزايش مي‌دهد به ويژه بعد از چند روز از انجام عمليات گودبرداري و رسيدن سطح آب زيرزميني به تعادل. همچنين وجود جريان‌هاي آب زيرزميني از طرقي نظير نهرهاي مدفون يا قنات‌ها مي‌تواند در افزايش خطر ريزش گود بسيار مؤثر باشد. جريان‌هاي آب‌هاي سطحي نيز از عواملي هستند كه مي‌توانند باعث فرسايش خاك گود و اشباع شدن آن شده و به افزايش خطر ريزش گود كمك كنند. دور نگه‌داشتن جريان آب‌هاي سطحي موجود يا محتمل (مثلاً در اثر بارندگي) از مهم‌ترين و اصلي‌ترين قدم‌هاي اوليه حفاظت گود است.

اقدامات قابل انجام براي كاهش خطر گودبرداري‌ها:

1- اگر سرمايه گذار و يا صاحب‌كار ساختمان در حال ساخت هستيد:

- حتماٌ بررسي هاي مكانيك خاك را از طريق شركت‌هاي معتبر و به صورت كامل و دقيق انجام دهيد.

- از مهندس محاسب خود بخواهيد كه طرح گودبرداري و حفاظت گود را با استفاده از اطلاعات گزارش مكانيك خاك و با دقت زياد انجام دهد. همچنين از وي بخواهيد كه ساختمان‌ها و تأسيسات مجاور گود مورد نظر را دقيقاً بررسي كند و در صورت نياز اقدامات حفاظتي براي آنها را پيشنهاد كند.

- از مهندس‌ناظر و مجري خود بخواهيد كه حتماً گزارش مكانيك خاك و نيز نقشه‌هاي اجرايي طراحي گود را كنترل كرده‌ و در صورت وجود نقص، اشكال يا ابهام در آنها از تهيه‌كنندگان آنها بخواهيد كه موارد را برطرف كنند.

- نقشه‌ها و طراحي‌هاي گود بايد براساس گزارش بررسي‌هاي مكانيك خاك و توصيه‌هاي مشاور ژئوتكنيك تهيه شده باشند و مراحل كار، روش انجام گودبرداري (دستي، ماشيني) و مشخصات سازه‌هاي نگهبان و ديگر اقدامات حفاظتي شيب را به خوبي نشان دهند. بهتر است كه قبل از اجراي كار جلسه مشتركي با حضور مهندسين ناظر و مجري و محاسب و نماينده شركت تهيه كننده گزارش مكانيك خاك برگزار كنيد و مراحل و اشكالات و خطرات را مرور كنيد. بهتر است در اين جلسه پيمانكار يا مسئول فني خاك برداري و مسئول اجراي سازه نگهبان نيز حضور داشته باشد.

2- اگر در مجاورت ساختمان شما قرار است تخريب و گودبرداري انجام شود:

- قبل از صدور پروانه و شروع گودبرداري بايد بررسي‌هاي مكانيك خاك مناسبي انجام شده باشد.

- ساختمان شما بايد مورد بررسي قرار گرفته و مهندس محاسب و يا ناظر با توجه به نوع بنا و عمق قرارگيري پي ساختمان شما نسبت به كف پي مورد نظر راجع به نياز و نحوه‌ي حفاظت و مقاوم‌سازي آن اظهار نظر كرده و در صورت نياز طرح‌هاي لازم را ارائه كرده باشد.

- در نقشه‌هاي اجرايي، نحوه‌ي گودبرداري و حفاظت از گود و يا سازه نگهبان بايد به خوبي نشان داده شده باشد و اين اقدامات براي محافظت از گود و ساختمان‌هاي مجاور كافي باشند.

- دوره باز بودن گود بايد زمان‌بندي مشخصي داشته باشد (زمان شروع گودبرداري، زمان برپايي سازه نگهبان، زمان خاتمه گودبرداري).

- مهندس ناظر و در صورت لزوم نماينده شركت مكانيك خاك بايد بر عمليات گودبرداري نظارت كافي اعمال كنند.

- گودبرداري و اجراي سازه نگهبان بايد مطابق نقشه‌هاي اجرايي و مشخصات اجرايي (دستي، ماشيني) و اصول فني پيش انجام شود. در صورت مشاهده هر گونه اقدام خطرناك مراتب را به مسئولين گزارش نماييد.

- در جريان انجام كار گودبرداري سعي كنيد همه چيز را به خوبي زير نظر داشته باشيد و به ويژه با در نظر داشتن وضعيت ساختمان خود ايجاد هرگونه ترك، صداي غيرعادي ساختمان،‌ نشست و غيره را بررسي نماييد و در صورت بروز اينگونه موارد فوراً اقدامات لازم را انجام بدهيد. اين اقدامات حسب شرايط مي‌تواند به صورت تخليه فوري ساختمان، انعكاس موضوع به مسئولين پروژه و شهرداري جهت انجام اقدامات اصلاحي باشد.

- در صورتي كه عمليات گودبرداري تأسيسات و لوله‌هاي شهري گاز، آب، برق و...را به خطر انداخته مراتب را به مراجع مربوطه اطلاع دهيد.

- مراقب باشيد كه گودبرداري بيش از حد مجاز به ساختمان شما نزديك نشود. گاه بعضي با بي‌دقتي و يا به خاطر سهولت كار خود، زير ملك شما را نيز خالي مي‌كنند.

- در صورتي كه نقصي در انجام كارها مشاهده كرديد، ابتدا از طريق مراجعه به مسئولين فني ساختمان نظير مهندس ناظر، مجري يا مالك موضوع را به آرامي و محترمانه در ميان بگذاريد. در صورت نياز مي‌توانيد به ناحيه و منطقه شهرداري و يا ديگر مراجع ذيصلاح مراجعه نماييد.

- به ياد داشته باشيد كه يكي از بهترين راه‌هاي كاهش خطرات گودبرداري، اتمام زودتر عمليات داخل گود و ايمن‌ و پركردن مجدد آن است. بنابراين مراقب باشيد دخالت‌هاي شما موجب توقف و يا طولاني شدن زياد و بيهوده كار نشود.

3- در صورتي كه داخل گود كار مي‌كنيد:

- به خاطر داشته باشيد كه ريزش ديواره‌هاي گود مي‌تواند ظرف چند ثانيه شما را به دام انداخته و در عرض چند دقيقه هلاك كند.

وزن هرمتر مكعب خاك 6/1 تا 2 تن است. اگر در زير خاك ريزش كرده مدفون شويد در عرض كمتر از 3 دقيقه خفه مي‌شويد و حتي اگر زنده بيرون آييد، احتمالاً بار خاك صدمات داخلي شديدي به بدن شما وارد آورده است. ريزش گود تنها خطر گودبرداري نيست و كمبود اكسيژن، هواي سمي، گازهاي قابل انفجار و خطوط برق مدفون نيز ممكن است جزء خطرات باشند.

- در داخل گود به ويژه در محل‌هايي كه خطر سقوط اشياء وجود دارد حتماً از كلاه ايمني استفاده كنيد.

- در صورتي كه در معرض برخورد با ترافيك عبوري هستيد از پوشش‌هاي براق و شبرنگ استفاده كنيد.

- مواظب خطر سقوط قطعات سست خاك يا سنگ باشيد.

- در زير بارهاي آويزان نايستيد و يا كار نكنيد.

- از ماشين‌آلات خاكبرداري فاصله بگيريد.

- در صورتي كه كارگراني در پايين‌دست گود حضور دارند، بر روي ديوارها و يا سطوح مشرف به گود كار نكنيد.

- وارد گودي كه نشانه‌ي تجمع آب دارد نشويد؛ مگر آنكه به خوبي محافظت شده باشيد.

- در صورتي كه داخل گود مشغول كندن ديواره يا پاي آن هستيد، حتماً بايد فردي مطلع در بيرون از محوطه خطر، مراقب وضعيت پايداري گود و كار شما باشد.

- حتي‌المقدور از بريدن داخل پاي ديوار يا شيب و ايجاد شيب منفي (نيم‌ طاقي) جهت اجراي پي‌ها جداً خودداري كنيد. در صورتي كه مجبور به اين كار هستيد اولاً سعي كنيد اين طول حداقل بوده و ثانياً‌ در حين كار بايد فردي مطلع(ترجيحاً مهندس ناظر) مراقب وضعيت پايداري ديواره و كار شما باشد. حتماً ‌از كلاه و ديگر وسايل ايمني استفاده كنيد و سعي كنيد كار را در زير يك ميز محافظ فلزي مقاوم انجام دهيد.

4- در صورتي كه از طرف شهرداري يا ديگر نهادها، مسئول كنترل طرح و اجراي ساختمان هستيد:

- براي گودبرداري‌هاي عمده (گودبرداري‌هاي با عمق بيشتر از عمق ديوارها يا پي‌هاي ساختمان مجاور و به فاصله نزديكتر از عمق گودبرداري از مرز زمين) بهتر است كه سازنده ساختمان حداقل 30 روز قبل از شروع گودبرداري موضوع را به طور كتبي به مالكين اطلاع داده و رونوشت آن را به شهرداري ارائه نمايد.

- قبل از صدور پروانه ارائه نقشه‌هاي سازه نگهبان و كنترل آن‌ها توسط شهرداري ضروري است. كنترل سازه نگهبان طرف معابر عمومي بهتر است توسط معاونت فني و عمراني انجام شود.

- در گودهاي با عمق بيش از 0/3 متر قبل از صدور پروانه، ارائه گزارش بررسي‌هاي مكانيك خاك انجام شده از طريق شركت‌هاي معتبر توسط مالك و كنترل آن‌ها توسط شهرداري منطقه ضروري است.

- سازنده ساختمان را موظف كنيد كه در نزديكي محل كارگاه تابلويي با فرم يكسان براي اعلام مشخصات عمومي گودبرداري نصب كند كه شامل اطلاعات زير باشد:

تاريخ شروع گودبرداري(هفته)، تاريخ تكميل گودبرداري(هفته)، تاريخ تكميل ايمن‌سازي گود(هفته)، تاريخ خاتمه دوره باز بودن گود(هفته)، عمق گودبرداري، روش گودبرداري، روش حفاظت گود، نام مهندس ناظر پروژه، نام مهندس طراح پروژه، نام مشاور ژئوتكنيك پروژه، نام مهندس طراح گود، نام پيمانكار اجراي گود، نام مهندس ناظر گودبرداري

- در صورتي كه براي حفاظت گود يا ساختمان مجاور نياز به انجام كارهاي ساختماني عمده در زمين يا ساختمان مجاور باشد، نياز به اخذ رضايت از مالك آن و يا صدور پروانه جداگانه‌اي خواهد بود.

بازرسي‌ها:

گود و محل‌هاي اطراف آن و نيز سيستم‌هاي حفاظتي بايد هر روزه توسط فردي مجرب از نظر وجود هرگونه شواهد خطرناك نظير گسيختگي گود، گسيختگي سيستم‌هاي حفاظتي و يا سازه نگهبان گود يا جريان آب، بازرسي شوند. بازرسي بايد قبل از شروع شيفت كار و در صورت نياز در تمام ساعات كار انجام شود. همچنين بعد از هر بارندگي يا شرايط خطرناك ديگر نيز الزامي است. اين بازرسي‌ها فقط هنگامي مورد نيازند كه خطري افراد شاغل در گود و ساختمان‌هاي مجاور را تهديد كند.

بررسي‌هاي مكانيك خاك چيست؟

بررسي‌هاي مكانيك خاك انجام بررسي هاي محلي در مورد زمين‌شناسي عمومي، مشخصات خاك محل و سطح آب‌هاي زيرزميني مي باشد و به ويژه بايد وجود و عمق خاك‌هاي مسئله‌داري نظير خاك‌هاي دستي را مشخص نمايند. توصيه‌هاي فني در مورد نوع پي، مقاومت مجاز خاك‌ زير پي و نشست‌هاي مورد انتظار و پارامترهاي طراحي ديوارهاي حايل ديگر بخش‌هاي ضروري گزارش مكانيك خاك را تشكيل مي‌دهند.

همچنين با توجه به عمق گودبرداري مورد نياز و مشخصات ساختمان‌ها و ديگر تأسيسات مجاور نظير معابر، خطوط گاز، فاضلاب ... بايد خطر گودبرداري ارزيابي شده و روش گودبرداري، شيب ايمني گودبرداري، مراحل گودبرداري، نياز به سازه نگهبان، نوع سازه نگهبان و روش طراحي و اجراي آن به تفصيل بيان شود. براي اين كار لازم است كه مشخصات ساختمان‌ها و تأسيسات مجاور به تفصيل برداشت شده و در گزارش ارائه گردد. البته گاه مي‌توان مشخصات ساختمان‌ها و تأسيسات مجاور را در اين مرحله به صورت تخميني تعيين كرد و تعيين دقيق آنها را به مرحله طراحي گودبرداري واگذار نمود كه در اين صورت مشاور بايد اين موضوع را به روشني در گزارش بيان نمايد. همچنين خطرات احتمالي نظير چاه‌ها، قنات و حفره‌هاي زيرزميني ديگر بايد شناسايي شده و عمق، موقعيت و تأثير آنها بر ساختمان و نحوه مقاوم‌سازي آنها جهت رفع خطر به تفصيل بيان گردد.‌‌‌

از موارد ديگري كه در گزارش بيان مي‌شود تعيين نوع زمين جهت برآورد تأثير آن بر نيروهاي زلزله طراحي ساختمان است كه تأثير زيادي در ايمني لرزه‌اي و هزينه‌هاي ساختمان دارد.

مشاور بايد با توجه به شيب زمين و مشخصات زمين‌شناسي محل اسكان بروز ناپايداري‌هايي نظير رانش زمين، ريزش سنگ، جريان گل و نظاير آنها را به طور اجمالي بررسي نموده و در صورتي كه خطرات فوق در محل مطرح باشند، به تفصيل اين موارد را بررسي نموده و توصيه‌هاي اجرايي در مورد رفع خطرات آنها بر ساختمان ارائه نمايد. همچنين مشاور بايد با توجه به بررسي كلي و اجمالي عكس‌هاي هوايي و نقشه‌هاي پايه امكان وجود خطراتي نظير گسل فعال و روانگرايي حين زلزله را بررسي نموده و در صورت نياز بررسي‌هاي تفصيلي‌تري را در مورد آنها انجام دهد.

- در حال حاضر شهرداري فقط براي ساختمان هاي 6 طبقه و بيشتر انجام بررسي هاي مكانيك خاك را الزامي كرده ولي بهتر است كه شما اگر ساختن ساختماني با تعداد طبقات كمتري را هم در نظر داريد، به ويژه اگر عمق گودبرداري بيش از 5/1 متر باشد، حتماً بررسي هاي مكانيك خاك را انجام دهيد زيرا اين بررسي ها اگر به درستي انجام شوند، ايمني ساختمان و عمليات ساختماني را تضمين كرده و حتي مي‌توانند از طريق تعيين دقيق مقاومت خاك و نوع زمين تأثير زيادي در بهينه كردن و جلوگيري از افزايش هزينه‌ها در موارد غيرضروري داشته باشند.

- سعي كنيد شركت انجام دهنده بررسي ها را از ميان شركت هاي معتبر انتخاب كنيد و مراقب باشيد كه بررسي ها به طور كامل و دقيق انجام شده و صوري برگزار نشود.

- معمولاً براي انجام بررسي هاي مكانيك خاك، شركت انجام دهنده بررسي‌ها بعد از بررسي عكس‌هاي هوايي و نقشه‌هاي پايه محل و بازديد و بررسي محلي، گمانه‌ يا گمانه هايي را حفر و از خاك نمونه‌برداري مي‌كند و نمونه‌ها را براي انجام آزمايش به آزمايشگاه مي‌فرستد. همچنين همراه با حفاري، آزمايش هايي نيز در محل انجام مي شود.

- حتماً بايد فرد متخصصي از شركت در هنگام حفاري ها و انجام آزمايش‌هاي محلي حاضر باشد و شرايط حفاري، آزمايش-هاي محلي و نمونه برداري را كنترل كند. بعد از انجام آزمايش هاي آزمايشگاهي شركت بايد گزارش بررسي‌ها را تهيه و ارائه كند.

دقت كنيد كه گزارش به طور كامل تهيه شده باشد و در صورت لزوم گزارش را جهت كنترل به فردي متخصص ارائه دهيد و رفع نواقص آن را از شركت بخواهيد. به¬ويژه بايد توصيه¬هاي كاملي در مورد انجام گودبرداري و حفاظت گود از ارائه شده باشد. به خاطر داشته باشيد كه هرگونه نقص در اين قسمت مي¬تواند مخارج زيادي را در جريان گودبرداري به شما تحميل كرده و يا باعث ريزش گود و ايجاد خسارت شود. مهندس محاسب ساختمان بايد اين گزارش را در طراحي پي و نحوه گودبرداري مورد استفاده قرار دهد. بنابراين از وي بخواهيد كه در حد موارد استفاده خود از گزارش، كيفيت و محتويات آن را كنترل كند و در صورتيكه اشكال يا ابهامي به نظر وي رسيد جهت برطرف كردن به شركت مكانيك خاك اعلام كند. بنابراين بهتر است تصفيه حساب با شركت مكانيك خاك را به كنترل كيفيت آن توسط مهندس محاسب، مأمورين كنترل شهرداري و يا متخصصين ديگر موكول كنيد.

- بايد توجه شود گاه قسمت‌هاي ضعيفي در خاك وجود دارند كه با حفر گمانه‌ها به خوبي وجود آنها مشخص نمي‌شود. تغييرات ضخامت خاك دستي و يا نهرها و مسيل‌هاي پر شده از اين دسته هستند. در اين گونه موارد بررسي عكس‌هاي هوايي قديمي كه پستي و بلندي‌ها يا مسيل‌هاي قديمي را نشان مي‌دهند مي‌تواند در شناسايي قسمت‌هاي ضعيف مؤثر باشد. همچنين نظارت يا كنترل يك زمين‌شناس يا متخصص خاك بعد از عمليات گود‌برداري و ترجيحاً در زمان گودبرداري براي تشخيص اين نقاط ضعف مؤثر خواهد بود
شنبه 12 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آریا نیوز]

[مشاهده در: www.aryanews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2116]