اولین سحابی هایی که با تلسکوپ کشف شدند

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: اولین سحابی هایی که با تلسکوپ کشف شدند!
حتما تا بحال با نام بعضی سحابی ها و کهکشانها روبرو شده اید که به صورت یک عدد به همراه یک حرف M گفته می شوند: مثل M44، M32 و... این اجرام غیر ستاره ای که به این نامها خوانده می شوند، مربوط به روزگاری هستند که تلسکوپ بتازگی اختراع شده بود و متجمین بتازگی داشتند با اجرامی روبرو می شدند که پیش از آن هرگز ندیده بودند. قبل از اختراع تلسکوپ در بعضی مناطق آسمان توده های مه آلود کوچکی دیده می شدند که منجمین دوره اسلامی به آنها «سحابی» می گفتند، ولی از ماهیت واقعی آنها هیچ کس اطلاعی نداشت. بعضی از این سحابی ها توسط منجمین یونانی کشف شده بودند و بعضی که کم نورتر بودند توسط منجمین تیزبین مسلمان برای نخستین بار در جداول سحابی های آسمان ظاهر گردیدند. مثلاً سحابی «امرأة المسلسلة» که امروزه به آن کهکشان آندرومدا یا M31 گفته می شود، اولین بار توسط عبدالرحمن صوفی در قرن چهارم دیده و در کتابش «صور الکواکب» ثبت گردید.

با اختراع تلسکوپ توسط گالیله در قرن 17 دریچه ای نوین به روی منجمین گشوده شد. بنابراین می بینیم که در قرن 18 منجمین در طی رصد آسمان با اجرام عجیب و غریب دیگری روبرو شدند. مثلا دنباله دارهایی که با چشم دیده نمی شدند ولی با تلسکوپ قابل مشاهده بودند. همین طور تعداد زیادی سحابی جدید کشف گردید.

شارل مسیه از اولین کسانی بود این سحابی ها را در طی کشفیات خود فهرست نمود.

شارل مسیه

شارل مسیه ستاره شناسی فرانسوی بود که در 26 ژوئن 1730 به دنیا آمد. او از کودکی علاقه زیادی به آسمان داشت و خود را به جایی رساند که در رصدخانه مارین پاریس مشغول به کار شد. علاقه زیاد وی به دنباله دارها او را به سوی رصد اجرام اعماق آسمان کشاند. او در راه کشف دنباله دارها برای اولین بار دنباله دار هالی را کشف کرد، اما به دلیل دیر رساند خبر کشف آن به رصدخانه مرکزی پاریس افتخار کشف آن به نام ادموند هالی تغییر یافت.

مسیه در 28 اوت 1758 به طور اتفاقی متوجه گوی مه آلودی در آسمان می شود. این گوی برعکس دیگر اجرامی که او دیده بود جا به جا نمی شد. او با دیدین اجرام دیگری به مانند این تصمیم گرفت که لیستی از آنها تهیه کند که به آن امروزه اجرام مسیه می گویند. اولین جرم آسمانی او M1 نام گرفت که همان سحابی خرچنگ است.، که امروزه می دانیم یک بازمانده انفجار ابرنواختری است. مسیه در سال ۱۷۶۵ فهرستی از ۴۱ جرم غیرستاره‌ای را منتشر کرد که از این تعداد ۱۷ یا ۱۸ تای آن را خودش کشف کرده بود و بقیه را ستاره‌شناسانی دیگر کشف کرده بودند.

او در ادامه این لیست و در سال 1765 دو سحابی M42 و M43 در صورت فلکی جبار را اضافه کرد. مسیه M44 و خوشه باز M45 یا همان خوشه پروین را نیز در لیست خود قرار داد. به پاس تلاش مسیه در سال 1744فهرست اجرام غیر ستاره او با نام مسیه به تأیید آکادمی علوم پاریس رسید و منتشر شد.

تا سال ۱۷۸۳ مسیه با همکاری پیر مشن فرانسوی و همراهانش بارناباس اوریانی ایتالیایی و نیکلاوس لاسیا ۵۵ جرم غیرستاره‌ای دیگر را ثبت کردند. صدمین جرم فهرست مسیه یک ماه پیش ازآنکه ویلیام هرشل سیاره اورانوس را کشف کند، ثبت شد. پیر مشین همکار مسیه در طول سال های ۱۷۸۳ تا ۱۷۸۴ ، سه جرم دیگر را به فهرست مسیه اضافه کرد. در حدود ۱۴۰ سال بعد ستاره‌شناس فرانسوی فلاماریون یک کپی از کاتالوگ ۱۰۳ جرم غیرستاره‌ای مسیه را بدست آورد و با رصد ۱۰۴ M (کهکشان کلاه مکزیکی) در سنبله، تعداد اجرام مسیه را به عدد ۱۰۴ رساند. در ۱۹۴۷ هلن سایرهوگ ستاره‌شناس کانادایی ۱۰۵ M ۱۰۶ M و ۱۰۷ M را رصد کرد . این اجرام را پیش از آن پیر مشین رصد کرده بود اما برای او غیرستاره‌ای بودن این اجرام نامعلوم بود، برای همین آن‌ها را در فهرست مسیه ثبت نکرده بود. و اما ۱۰۸ M و ۱۰۹ M را چند سال بعد گینگریچ استاد تاریخ نجوم دانشگاه هاروارد رصد کرد و آخرین جرم فهرست مسیه را هم کنت جونز در ۱۹۶۶ به فهرست اضافه کرد که این جرم ۱۱۰ M ، قمر کوچک‌تر کهکشان آندرومدا(M31)است.

کشف این سحابی ها و خوشه های ستاره ای با آنکه هنوز ماهیت بسیاری شان مشخص نبود، پیشرفتی بزرگ در دانش اخترشناسی بحساب می آید. با این همه، هنوز یکی دو قرن زمان لازم بود تا منجمین متوجه شوند که بعضی از این سحابی ها واقعا توده های گاز هستند و بعضی در واقع توده های میلیاردی از ستارگان!

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 89]