استفاده نكنند

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: رمان‌نويسي بر اساس شخصيت‌هاي مذهبي/1 حكيمي: رمان‌نويسان براي روايت زندگي پيامبران از «اسرائيليات» استفاده نكنند
خبرگزاري فارس: «محمود حكيمي» با اشاره به خلق احاديث جعلي و ساختگي در صدر اسلام، گفت: رمان‌نويسان براي روايت زندگي پيامبران از «اسرائيليات» كه در تفاسير اهل سنت و اهل تشيع وجود دارد، استفاده نكنند.

«محمود حكيمي» داستان‌نويس و پژوهشگر، در گفت‌وگو با خبرنگار ادبي فارس، درباره دستمايه قرار دادن زندگي شخصيت‌هاي مذهبي براي خلق رمان، بيان داشت: داستان و رمان ديني مي‌تواند در جذب خواننده به وقايع تاريخي بسيار موثر باشد.
وي افزود: مي‌دانيم كه يكي از عناصر مهم رمان عنصر خيال است، اما بايد توجه داشته باشيم كه در داستان‌هاي ديني نمي‌توانيم به صورت وسيع، از تخيل استفاده كنيم.
حكيمي ادامه داد: البته استفاده از تخيل در رمان‌هاي ديني، در مورد برخي از شخصيت‌ها اشكال ندارد و گاه بسيار جالب است و در جذب خواننده بسيار كمك مي‌كند. مثلا در مورد حالات رواني اشخاصي مثل «عمر بن سعد» مي‌توانيم از عنصر تخيل به خوبي استفاده كنيم. مي‌دانيم كه او ساعت‌ها در ترديد بود كه به فرماندهي لشكر يزيد ادامه دهد و يا خود را كنار بكشد. «عمر بن سعد» نيك مي‌دانست كه حق با حسين‌بن علي‌(ع) است و يزيد حاكمي ستمگر است ولي او نمي‌توانست از حكومت ري كه به او پيشنهاد شده بود بگذرد.
حكيمي اظهار داشت: نويسنده مي‌تواند از اين لحظات ترديد استفاده كند و با كلمات و جملات خوب از اضطرابات روحي يك انسان در حالت ترديد سخن بگويد. همچنين دوران اضطراب‌هاي روحي «حر بن يزيد رياحي» كه او هم مدتي دچار ترديد بود، ولي بعد از مدتي بر ترديد خود فائق آمد و به نيروي حق پيوست، دست‌مايه خوبي براي تخيل است.
اين نويسنده اظهار داشت: بايد توجه داشت كه تخيل و پديد آمدن شخصيت‌هاي خيالي را نويسنده رمان در مورد وقايع تاريخي غيرمذهبي مي‌تواند به كار برد. در اين صورت نويسنده مي‌تواند براي ايجاد شور و هيجان گاهي وقايع تاريخي را تغيير دهد، آن هم نه تغييري كه به تحريف تاريخ بينجامد.
حكيمي گفت: در بسياري از داستان‌هاي تاريخي متأسفانه نويسندگان به گونه‌اي وقايع را تغيير دادند كه تحريف پديد آمد و اين از نظر من اصلا درست نيست، حتي اگر رمان‌نويس خيلي زيبا بنويسد.
وي افزود: گاهي اوقات نويسنده به خلق قهرمانان جديد در يك واقعه تاريخي دست مي‌زند. در خلق قهرمانان جديد اگر وقايع تاريخي را از اصل تغيير ندهد اشكالي ندارد، ولي اگر بخواهد اصل واقعه تاريخي را به گونه‌اي تغيير دهد آن وقت باز هم تحريف به وجود مي‌آيد.
حكيمي بيان داشت: در گذشته برخي از شاعران ما به علت علاقه‌اي كه به يك شخصيت ديني داشته‌اند، داستان‌هاي تخليلي و غيرواقعي را ابداع كرده و آن‌ها را در ديوان اشعار خود آورده‌اند. مراجعه به تاريخ نشان مي‌داد كه آن واقعه يا اصولا اتفاق نيافتاده و يا اين كه شاعر بخشي را به آن افزوده و يا از آن كاسته است.
اين نويسنده گفت: متأسفانه اين انگيزه، يعني انگيزه‌اي براي جذب خواننده در صدر اسلام گاه به خلق احاديث جعلي و ساختگي منجر شده است. در مورد زندگاني پيامبران متأسفانه برخي از نويسندگان از «اسرائيليات» استفاده مي‌كنند. آن‌ها يك تفسير قرآني را برمي‌دارند و حكايتي را انتخاب مي‌كنند و آن‌گاه به شرح و تفسير مي‌پردازند. بنابراين رمان‌نويسان هرگز داستاني از اسرائيليات را خواه در تفاسير اهل سنت و خواه در تفاسير اهل تشيع اگر وجود داشته باشد انتخاب نكنند و به تفسير آن نپردازند.
اين نويسنده داستان‌هاي مذهبي تصريح كرد: نويسنده مي‌تواند يك شخصيت تخيلي بسازد كه اين شخصيت در وقايع تاريخي نقشي نداشته باشد، بلكه از بيرون شاهد يك واقعه تاريخي باشد و آنگاه از زبان آن شاهد مي‌توان خواننده را با كلمات و جملات و عبارات زيبا براي فهم بيشتر داستان دعوت كرد. اما هرگز نبايد به يك واقعه تاريخي چيزي بيفزايد يا كم كند، چون آن وقت تحريف آن واقعه ديني شروع مي‌شود.
وي در ادامه اظهار داشت: براي مثال در كتاب «روضه‌الشهدا» كه «كاشفي» در آن واقعه عاشورا را به صورت داستان نوشته، گاهي نويسنده قهرماناني مي‌سازد كه اصولا‌ وجود خارجي نداشته و در واقع عاشورا نقشي نداشته‌اند. شهيد مطهري در جلد نخستين حماسه حسيني بخشي تحريفات عاشورا گسترش اين نوع حكايات را نوعي مصيبت مي‌داند. رمان‌نويس ديني مي‌تواند با آگاهي صحيح از وقايع تاريخي ديني داستان‌هايي زيبا و جذاب بسازد.
خالق «داستان‌هايي از زندگي حضرت محمد(ص)» بيان داشت: داستان‌هايي كه از زندگي پيامبران و ائمه نوشته شده اگر ساده باشد و بدون استفاده از واژه‌هاي بسيار دشوار باشد، مي‌تواند خواننده‌هاي بسيار را به خود جلب كند. اگر داستان به شكل جالبي نوشته شود و هيجانات روحي كه در شخصيت‌هاي داستان پديد مي‌آيند خوب بيان شود، بسيار مي‌تواند در جذب موثر باشد.
حكيمي گفت: در تعداد زيادي از داستان‌هايي كه نوشته مي‌شود، نويسنده توجه ندارد كه داستان با تحقيق تاريخي تفاوت دارد. در تحقيق تاريخي مشكلي نيست كه دائم به كتاب‌هاي مرجع رجوع داده شود و واژگان نسبتا دشوار در آن وجود داشته باشد، اما در رمان اين طور نيست. جملاتي كه نويسنده از زبان شخصيت‌هاي داستان بيان مي‌كند بايد سليس و روان باشد مخصوصا داستان‌هايي كه براي كودك و نوجوان مي‌نويسند.
حكيمي در پايان در خصوص داستان‌هاي زندگي ائمه اطهار نيز تصريح كرد: بيشتر امام‌هاي ما در دوران‌هاي بسيار دشوار زندگي مي‌كردند. اين دوران دشوار را نويسنده داستان مي‌تواند بسيار زيبا بيان كند. اگر يك نويسنده به زبان ساده و روان آشنا باشد، مي‌تواند شرح حال اصحاب حق را به بهترين شيوه بنويسد.
انتهاي پيام/
شنبه 12 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 225]