سينماي ايران همچنان بر مدار فيلم‌هاي دختر و پسري

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: سينماي ايران همچنان بر مدار فيلم‌هاي "دختر و پسري"
بررسي تطبيقي و تحليل محتواي فيلم‌هاي سه ماهه اول سال 84 با اكران بهار 87 نشان مي‌دهد رويكرد سينماي ايران به فيلم‌هاي به اصطلاح "دختر و پسري" نه تنها كم و متوقف نشده، بلكه اين روند با تنوع و قدرت بيشتر همچنان به حيات خود ادامه مي‌دهد.

به گزارش خبرنگار مهر، مرور و مقايسه فيلم‌هاي اكران بهار 84 در آخرين روزهاي دولت قبل با فيلم‌هاي بهار 87 كه حاصل سياست‌هاي معاونت سينمايي وزارت ارشاد است، شايد اين نكته را روشن كند كه آيا واقعا روند توليد و نمايش فيلم‌هاي دختر و پسري پايان يافته يا امروز هم فيلم‌هايي با محور خيانت و مثلث و مربع عشقي توليد و براي رفع نياز مخاطب روانه پرده سينماها شده‌اند؟

اكران بهار 87 با پنج فيلم "دايره زنگي"، "به همين سادگي"، "مجنون ليلي"، "زن دوم" و "پابرهنه در بهشت" آغاز شد. در ميان اين آثار تنها "به همين سادگي" و "پابرهنه در بهشت" در دسته فيلم‌هاي فرهنگي قرار مي‌گيرند كه به گيشه و مخاطب باج نداده و موضوع‌هايي نامتعارف و ضدكليشه دارند.

تيغ‌زن

"زن دوم" مثلث عشقي را اين بار از زاويه ديد زن دوم به عنوان قهرمان روايت كرده و به تعريفي تازه از اين كاراكتر مي‌انجامد. رويكردي كه چه دوستش داشته باشيم چه نه، نوعي تابوشكني از شخصيت زن دوم به عنوان ضلع سوم مثلث عشقي و احياء اين شخصيت است كه در فيلم‌هاي "شوكران، "چهارشنبه‌سوري" و "چند روز بعد" اشاره‌هايي خاص به آن شده بود و چه انتقادهايي كه به همراه نداشت.

"مجنون ليلي" يك كمدي جوانانانه بدون عمق و سطحي از دست به دست شدن يك هديه روز ولنتاين است كه حضور آن از يك وجه در سينماي ايران بديع است. تا پيش از اين نمونه‌اي كوچك از اشاره به اين روز در هيچ فيلمي وجود نداشت اما جالب است كه "مجنون ليلي" اصلاً بر محور اين روز خاص و گردش تصادفي هديه خاص آن بين زوج‌هاي مختلف مي‌گذرد كه بهانه‌اي جذاب براي پوشش دادن به ضعف‌هاي عمده اين فيلم جوانانه و صرفاً گيشه‌اي است.

"دايره زنگي" هر چند در جشنواره فجر با بي‌مهري مواجه شد اما با چند اصلاحيه توانست راهي اكران سينماها شود. زماني بود كه گفتن و نوشتن و تصوير كردن پديده ماهواره امري ناممكن و ممنوع در فيلم‌ها بود و جالب اينكه در اين فيلم نصب ماهواره در پشت بام يك مجتمع، بهانه‌اي است براي تعامل و تقابل آدمها و پرداختن به مسائلي كه تا چند سال پيش امكان حضور نداشتند.

اكران دوم سينماها در بهار 87 با فيلم‌هاي "قرنطينه"، "تلافي"، "همخانه"، "زن‌ها فرشته‌اند"، "تيغ‌زن" و فيلم "انعكاس" به عنوان اكران سوم يك گروه سينمايي جايگزين شدند. پنج فيلمي كه در همه آنها محور يك زوج دختر و پسري و در دو فيلم آخر اين آمار به چند زوج با روابط تو در تو هم مي‌رسد.

"قرنطينه" و "تلافي" كه حتي زوج بازيگري مشابه دارند كه بر بستر قصه‌هاي سطحي به همان روابط آشنا دختر و پسري مورد پسند گيشه مي‌پردازند. "همخانه" فيلمي است كه هر چند يك زوج جوان محور آن هستند و به گيشه نيم‌نگاهي دارد ولي در ساخت و پرداخت تلاش كرده وجهي فاخر را هم لحاظ كند و از موضوع حساس خود، استفاده سوء استفاده نكند.

به همين سادگي

"زن‌ها فرشته‌اند" را چه مي‌توان ناميد جز يك دفترچه راهنماي مردانه براي خيانت به زنان كه قالب كمدي و طنز، نگاه مبتذل فيلم را پوشش داده است؟ "تيغ‌زن" هم فيلمي است كه از داشتن يك خط و ربط ساده در داستانگويي محروم مانده و بر مسيري از تجربه‌هاي توهم زدن و اكستازي در قهقرا سير مي‌كند و به گفته بهتر يك تجربه ماليخوليايي براي عصباني كردن مخاطب است.

"انعكاس" نيز با حركت كردن بر مسيري فراتر از روابط و مناسبات امروزي در سينماي ايران، اين بار از مثلث عشقي فراتر رفته و با ترسيم خيانت موازي يك زن و شوهر، مربعي از روابط غيراخلاقي را ترسيم مي‌كند كه در انتها با راهكار سوء‌تفاهم مجوز به نمايش درآمدن پيدا مي‌كند... اين تصوير سينماي ايران است در پايان فصل بهار 87.

در بهار 84 سينماي ايران با فضاي ترسيم شده از آن سال چه شمايلي داشت؟ نوروز 84 با اكران عمده فيلم‌هاي كمدي همراه بود كه هر چند قابليت دفاعي ويژه نداشتند ولي همه در يك سطح و حد و اندازه بودند نه بيشتر نه كمتر. "شاخه گلي براي عروس"، "ازدواج صورتي"، "مجردها"، "گل يخ" و فيلم كودكانه و عروسكي "دربدرها" نوروز و بهار 84 در سينماها اكران شدند.

"شاخه گلي براي عروس" با تكيه بر حضور بازيگران طنز تلويزيون در سينما نگاهي به گيشه داشت. "مجردها" هر چند كمدي مفرح بود ولي از روابط چندگانه و خارج از مدار اخلاقگرايي در آن خبري نبود و مي‌توانست مخاطب را درگير كند. "گل يخ" نيز بازسازي ضعيف يك فيلم دوران قبل انقلاب بود كه عمق نداشت و البته بر مسير قابل پيش‌بيني حركت مي‌كرد بدون آنكه مخاطب را شگفتزده كند.

نكته جالب در اكران بهار 84 نمايش گسترده فيلم‌هاي فرهنگي و به نوعي خاص بود كه كميتي قابل توجه را به خود اختصاص دادند. "سيماي زني در دوردست"، "كنار رودخانه" و "دانه هاي ريز برف" فيلم‌هاي مخاطب خاص بودند كه سهمي عمده از اكران بهار 84 را به خود اختصاص دادند.

فيلم‌هاي "بازنده" و "جايي براي زندگي" نيز از آثار به نمايش درآمده در بهار 84 هستند كه اولي فيلمي ملودرام و تلخ با طرح يك مثلث عشقي بود كه آن زمان تازگي داشت و دومي هم يك فيلم دفاع مقدسي در فضايي تازه و خاص بود كه حضور هديه تهراني و عزت‌الله انتظامي به آن وجهه‌اي خاص داده بود و البته فيلم گيشه نبود و مهجور هم ماند.

جايي براي زندگي

مرور كوتاه يازده فيلم به نمايش درآمده در بهار 87 و 10 فيلم به نمايش درآمده در بهار 84 علاوه بر اينكه رويكرد به فيلم‌هاي دختر و پسري با كلافي سردرگم از روابط تو در تو را در اكران 87 برجسته مي كند، نگاه كم‌توجه به فيلم‌هاي فرهنگي و كم مخاطب‌تر را نيز مورد توجه قرار مي‌دهد.

نكته مهم ديگر آنكه اكران بهار 84 از حيث تنوع مضامين و ژانرهاي سينمايي قابل قبول و قابل دفاع‌تر از امروز بود و مجموعه‌اي از فيلم‌هاي گيشه، فرهنگي، كودك، ملودرام و كمدي را دربر مي‌گرفت. اكران بهار 87 در چه وجهي مي‌تواند قابل دفاع باشد؟
جمعه 11 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]