رحمه للعالمين‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: رحمه للعالمين‌
در نگاه كساني كه بندگان را عيال الله مي‌دانند، هم عطوفت و رافت نسبت به انسان‌ها موج مي‌زند و هم شور هدايت لحظه‌اي از تموجّ باز نمي‌ايستد. اين نگاه، سينه‌اي گشاده و فراخ را لازم مي‌آورد تا جلوه‌اي از حلم و صبر خداوندگاري و آرامش و سكون الهي را نمايان سازد و تنابندگي بندگان را در افت و خيزهاي بندگي تاب بياورد. اين فراخ‌سينگان و گشاده‌دلان نمي‌توانند از اعتدال در تفكّر ديني برخوردار نباشند؛ چرا كه بندگان در استطاعت طاعت و عبوديّت يكسان نيستند و اين نايكساني نمي‌بايد انسان‌هاي مسئول هدايت را بي‌تاب كند و به خستگي بدمستي كردارِ آدميان از پايشان درنشاند يا به هنگام شوكت و قدرت، بر سرير خدايي‌شان نشاند تا بانگ اناربكم‌الاعلي بر بام تحكّم بر خلايق سردهند و همه را به يك صف كنند و به يك چشم ببينند و با يك چوب برانند؛ تو گويي ميان بهشت و دوزخ، هيچ برزخي نيست تا به درنگ و تأمّل، كساني را كه افتان و خيزان از قافله وامانده‌اند، فرجه و فرصتي داده شود، بلكه طبقه‌اي از دوزخ خلوت‌تر شود! بهشت خدا را كه كم نمي‌آيد!‌

هماره از پنجره‌ي كوچك چشم كساني كه خلايق را عيال خدا نمي‌دانند، بندگان يا بهشتي‌اند يا لاجرم جهنّمي - بلكه اينگونه از مادر زاده مي‌شوند- ! امّا از نگاه خدابينِ اعتدال يافتگانِ تفكّر توحيدي، برزخ دنيا ميان نشئه‌ي پيشين و حيات اخروي، ميداني است براي آزمون و خطاي صلاح‌يابي و رستگاري و ناگزير محلّي براي فرصت دادن به نمايان‌سازي گوهر كدح و كوشش براي ملاقات با خدا. در اين ميدان كشش و كوشش، برخي داورانِ عجول بازي ناشناس، سوت پايان را در همان ابتدا زده‌اند و خداوندگارانه قضاوت خويش نموده‌اند؛ امّا هاديان گوهرشناس، گاه فرجه و فرصت را به وقت اضافه نيز فرا مي‌كشند و مجال سعي و پيروزي را تا آخرين دقايق از بازيگران اين ميدان دريغ نمي‌دارند. روزي مرحوم علاّمه كرباسچيان در گوش من مي‌خواند: تو فكر مي‌كني كه خداوند اين بندگان خود را به جهنّم فرو مي‌ريزد؟ و آنگاه كه نگاه تعجّب‌آميز مرا ديد ادامه داد: مگر در قرآن نيامده است كه خداوند جز شرك همه‌ي ديگر گناهان را براي هر كه بخواهد مي‌بخشايد؟* اندكي از اعجاب من كاسته شد، ولي همچنان در تفكّر كليشه‌اي دست و پا مي‌زدم كه اين آيه را بازخواند: اي انسان! تو به رنج و مشقّت - و چه بگويم چه سان مشقّتي - به ملاقات پروردگارت خواهي شتافت.** سپس اينگونه سخنش را باز پرورد: بندگان، عيال‌الله‌اند. با يك گناه و چند گناه شايد هيچكس به طور حتم جهنّمي نشود؛ امّا جهنّم آن زمان به سوي آدمي مي‌آيد كه وجود آدم خود به گناه تبديل شود. مي‌داني اين گناه چيست؟ يأس و نوميدي از رحمت خداوند...‌

مي ده كه گرچه گشتم نامه سياه عالم‌

نوميد كي توان بود از لطف لايزالي؟

حلقه‌ي اشك، آرام بر حدقه‌ي چشمانم كوبه كرد (اكنون كه براين سطورم نيز). آنگاه كلام را اينگونه به پايان برد: مبادا عزيزجون، به كسي به چشم حقارت نگاه كني! كسي را پست‌تر از خود بداني! ترازوي خداوند از جنس ترازوهاي باسكولي ما آدم‌ها نيست كه هر چيزي كه بزرگ‌تر و سنگين‌تر باشد بيشتر به چشم او آيد. ترازوي خداوند از جنس محك دقيق است كه فانّ‌النّاقد بصير...‌

نااميدم مكن از سابقه‌ي لطف ازل‌

تو پس پرده چه داني كه كه خوب است و كه زشت؟‌

نشان رحمت، مدالي است كه خداوند آفريننده‌ي رحمت بر سينه‌ي پيامبر خويش نشانده است: و ما تو را جز رحمتي براي دو عالم و عالميان نفرستاديم.*** رحمت به معني مهر از حدّ فرا رفته و بي‌دريغ است؛ نوعي محبّت بلاشرط است. در رحمت آوري گروگان‌كشي نيست؛ لطفي سرريز و بارشي بي‌مضايقه است. در لغت، رحمت چيزي مترادف مودّت است و مودّت از ريشه‌ي ّ به مفهوم وفاق و يگانگي و دوستي بلاشرط و بي‌چشمداشت است. اسطوره‌ي ادب و بلاغت، سعدي شيراز مي‌گويد: شرط مودّت آن نباشد كه به انديشه‌ي جان دل از مهر جانان برگرفتن. تو گويي دستمايه‌ي مودّت چيزي در حدّ جان فدا كردن است.‌

خداوند رحمت، خطاب به پيامبر خويش مي‌فرمايد: به واسطه‌ي منّتي كه خداوند به رحمت خويش بر تو نهاد، دل تو بر پيروانت نرم و مهربان گشت؛ كه گر جز اين مي‌بود، سخت‌گير و تلخ‌خوي مي‌شدي، مردمان از گردت پراكنده مي‌شدند.****

آيا مي‌توان از نشان رحمتي كه خداوند بر سينه‌ي آخرين پيام‌آور خود نشانده است و نرم‌خويي و مداراي وي با مردمان را منّت رحمت‌آميز خويش بر پيامبر مي‌شمارد چنين نتيجه گرفت كه آسان‌گيري و مدارا با آدميان، اولين پيام محبّت‌آميز آخرين فرستاده‌ي آسمان است؟ كساني كه مدّعي پيروي از پيامبر خاتم‌اند خوب است گوهر اين ادّعا را به سنگ محك خوش‌خلقي و نرم‌خويي و آسان‌گيري بر خلائق عياري گيرند و اگر رگه‌هايي ناروا در نقد خويش مي‌يابند به نقد مشفقان و ناصحان گوش سپارند و برخلايق رحمت آورند. مباد كه نرمه‌ي زبان و چربي گفتار، پوششي بر درشتي رفتار و خشكي كردار گردد!‌

پي‌نويس:‌

*‌ نساء، 48 و 116‌

**‌ انشقاق، 6‌

***‌ انبياء، 107‌

****‌ آل‌عمران، 159‌

سه شنبه 8 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 65]