واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: تالیوم (Thallium) از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است. نشانه کوتاه آن Tl و عدد اتمی آن ۸۱ است. این فلز ضعیف نرم خاکستری رنگ چکش خور بشکل قلع است ولی در مجاورت هوا رنگ خود را از دست میدهد. تالیوم بسیارسمی بوده و در ساخت مرگ موش و حشره کشها مورد استفاده قرار میگیرد. ولی نظر به آنکه موجب سرطان نیز میگردد، (اگرچه ایی پی آی آنرا بعنوان ماده سرطان زا طبقه بندی نکردهاست) این موارد استفاده در بسیاری از کشورها ممنوع اعلام شدهاست. کاربرد دیگر این ماده در حسگرهای مادون قرمز است. از این ماده حتی در موارد جنایت نیز استفاده میکنند و حتی نام «پودر وراثت» را در کنار آرسینیک بخود اختصاص دادهاست.
خصوصیات بارز
این فلز بسیار نرم و چکش خور است و براحتی با چاقو بریده میشود. بمحض قرار گرفتن در مجاورت هوا برای اولین بار، تالیوم یک درخشندگی متالیک دارد ولی بلافاصله کدر شده و رنگی آبی-خاگستری بخود میگیرد که شبیه به رنگ سرب است.(این فلز را با قرار دادن در روغن از این فرآیند حفظ مینمایند). در صورت باقی ماندن تالیوم در هوای آزاد، یک لایه ضخیم اکسید روی آن را میپوشاند. در صورت وجود آب، هیدرواکسید تالیوم شکل خواهد گرفت.
[ویرایش] موارد استفاده
در گذشته، سولفات بدون بو و بدون مزه تالیوم را بطور گسترده در ساخت مرگ موش و کشندههای مورچه بکار میبردند. این موارد استعمال در حال حاضر در ایالات متحده و بسیاری از کشورهای دیگر بدلیل نگرانیهای ایمنی ممنوع اعلام گردیدهاست. موارد دیگر استفاده:
سولفات تالیوم هدایت الکتریسیته در صورت قرار گرفتن در معرض نور مادون قرمز تغییر خاصیت میدهد. بر این اساس، این ترکیب برای استفاده در فتوسلها مناسب میگردد.
کریستالهای بروماید-یون آید تالیوم را برای ساخت مواد اپتیکی مادون قرمز، بکار میبرند.
اکسید تالیوم را در تولید شیشه هائی که خاصیت بالای شاخص انکساری دارند، بکار میبرند.
استفاده در مواد نیمه هادی رکتیفایرهای سلونیوم.
در تجهیزات تشخیص انتشار گاما
مایعات بسیار غلیظ مورد استفاده در روش جدا سازی مواد معدنی از طریق ته نشین شدن
مورد استفاده در درمان قارچهای پوستی و دیگر موارد حساسیت پوست. بهر حال در این استعمال، میزان ماده محدود و در حد بین سمی بودن و قابلیت درمان داشتن میباشد.
تالیوم – ۲۰۱ رادیو اکتیو برای مقاصد تشخیصی در داروهای هستهای خصوصا تست استرس برای لایه بندی ریسک در بیماران دارای بیماری تصلب شرایین (سی ای دی) بکار میرود.
تالیوم در ترکیب با سولفور یا سلونیوم و آرسینیک برای ساخت شیشههای تراکم بالا بکار میرود که دارای نقطه ذوب در حدد ۱۲۵ تا ۱۵۰ درجه سانتیگراد هستند. این شیشهها دارای خواص دمائی محل زندگی بوده و شبیه شیشههای معمولی هستند ولی دارای عمر بیشتر، عدم حل در آب و خاصیت یکتای نمای انکساری هستند.
ملغمه تالیوم در ساخت دماسنجهای مخصوص دمای پایین کاربرد دارد، زیرا این فلز در دمای منفی ۵۸ درجه سانتیگراد یخ میزند (جیوه خالص در دمای منفی ۳۸ درجه سانتیگراد یخ میزند).
در کل تحقیقاتی در خصوص تالیوم در جریان است که بتوان یک ماده هدایت فوق العاده جریان را برای استفاده در لوازمی مانند رزونانس مغناطیسی تصویر برداری، ذخیره سازی انرژی مغناطیسی، پیش رانش مغناطیسی و تولید نیروی برق و انتقال آن، تولید نمایند.
[ویرایش] تاریخچه
تالیوم ( یونانی) θαλλός، «تالوس»، بمعنای «یک رها سازی سبز یا شاخه کوچک») در سال ۱۸۶۱ توسط سر ویلیام کروکز در انگلستان در حالیکه او در زمینه ساخت لوازم تعیین بینائی سنجی برای تلوریوم بروی پس ماندههای کارخانه اسید سولفوریک کار میکرد، کشف شد. این نام از انوار متصاعد طیف روشنی سبز رنگ تالیوم گرفته شدهاست. در سال ۱۸۶۲ کروکز و کلود – آگوست لامی این فلز را بطور مستقل برای همدیگر عایق مینمودند.
[ویرایش] پیدایش
اگرچه این فلز بمیزان منطقی در بداخم زمین و با تراکم تخمینی حدود ۷/۰ میلی گرم / کیلوگرم وجود دارد، این فلز اکثرا در ترکیبات مواد معدنی پتاسیم در خاک رس، خاک و سنگهای گرانیت موجود است. و در واقع، این فرمها معمولاً مقادیر تجاری را ارائه نمیدهند. منبع تجاری اصلی تالیوم از مقادیر موجود در فلزات مس، سرب، روی و دیگر کانههای سولفاید میباشد.
تالیوم در مواد معدنی کروک سایت تی ۱ سی موجود است ۷ اس ایی ۴ ، هاتینسونایت تی ۱پی بی ای اس ۵ اس ۹ ، و لوراندیت تی ۱ ای اس اس ۲ . این فلز همچنین در سولفیدهای آهن یافت شده و بعنوان یک محصول جانبی تولید اسید سولفوریک در زمانیکه کانههای سولفید آهن را سرخ میکنند، بدست میآید. راه دیگر بدست آوردن این فلز از ذوب کانههای غنی شده سرب و روی است. دانههای منگنز که در کف اقیانوسها وجود دارند نیز حاوی تالیوم هستند ولیکن استخراج دانهها بسیار هزینه بر بوده و بصورت بالقوه مخرب محیط زیست هستند. در کل چندین کانه دیگر حاوی تالیوم هستند که درجه غنای آنان از ۱۶٪ تا ۶۰٪ بوده و در ترکیبات سولفاید یا سلناید با آنتیموان، آرسنیک، مس، سرب، و نقره یافت میشود ولی بندرت بعنوان منابع تجاری این فلز محسوب میگردند. ""همچنین ببینید طبقه بندی: کانههای تالیوم.""
[ویرایش] ایزوتوپها
تالیوم ۲۵ نوع ایزوتوپ دارد که میزان حجم اتمی آنان از ۱۸۴ تا ۲۱۰ میباشد. ۲۰۳ تی ۱ و ۲۰۵ تی۱ تنها ایزوتوپ ثابت میباشد و ۲۰۴ تی ۱ ثابتترین رادیو ایزوتوپ با نیم – عمر ۷۸/۳ سال میباشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت رسیک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 233]