جراحي سه بعدي قلب

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: با تعويض عروق و دريچه قلب بدون باز كردن قفسه سينه صورت مي گيرد
جراحي سه بعدي قلب
انجام جراحي تعويض عروق و دريچه قلب به صورت رباتيك (بدون باز كردن قفسه سينه) كه ادعا مي شد براي نخستين بار در كشور صورت گرفته، از مدت ها پيش از عمل تا چند روز بعد از آن به تيتر اول اخبار علمي و پزشكي محافل كشور تبديل شد.
اما پس از آن كه تمام رسانه ها با شرح و تفصيل درباره اين روش گفتند و نوشتند، روابط عمومي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اعلام كرد كه در بررسي هاي به عمل آمده، ادعاي انجام عمل جراحي به وسيله ربات در بيمارستان مذكور غير واقعي است و روش به كار گرفته شده در اين عمل به طريق آندوسكوپي است كه قبلا در بيمارستان هاي دانشگاهي تهران و شيراز انجام شده است.

هر چند انتظار مي رود نظارت اين وزارتخانه بر مراكز بيمارستاني و بهداشتي كشور بايد به گونه اي باشد كه پيش از هماهنگي امكان چنين ادعاهايي از طرف مراكز و افراد مختلف به وجود نيايد، ما از بحث رباتيك اين عمل صرف نظر كرديم. البته جراحي قلب، آن هم بدون باز كردن قفسه سينه از ديگر بخش هاي جذاب اين عمل است كه در اين گزارش به آن مي پردازيم.
عمل جراحي تعويض عروق و دريچه قلب به روش آندوسكوپي بدون بازكردن كامل قفسه سينه از سوي يك استاد ايراني جراحي قلب دانشگاه لوبك آلمان در تهران انجام شد.

به گفته دكتر مهرداد محمودي، استاد جراحي قلب و پژوهشگر دانشگاه لوبك آلمان در حال حاضر عمل هاي آندوسكوپي جراحي قلب در ايران آغاز شده و استفاده از اين روش براي تعويض دريچه هاي قلب نيز امكان پذير است.
وي با بيان اين كه بسياري از بيماران قلبي به بيماري هاي عروقي مبتلا هستند، استفاده از اين روش جراحي براي عمل هاي قلب و عروق را به نفع بيماران دانست و گفت: انجام عمل آندوسكوپي براي بيماران عروقي از طريق سيستم هاي دوبعدي معمول امكان پذير نيست. اما با استفاده از روش ها و دستگاه هاي جديد تصويرسه بعدي ايجاد شده؛ به اين ترتيب جراح مي تواند عمل هاي كرونري را با ظرافت بيشتري به سرانجام برساند.

به طور كلي استفاده از استنت در بيماري هاي عروقي قلب يعني آنچه در حال حاضر براي اين بيماران انجام مي شود، راه حلي درازمدت نيست و تحقيقات نشان مي دهد در صورتي كه بعد از استنت گذاري حتي پس از گذشت يك سال ، قرص هاي ضد انعقاد خون بيمار قطع شود، حدود 20 تا 40 درصد خطر سكته قلبي وجود دارد بنابراين در اين روش بيمار محكوم است كه يك عمر از داروهاي ضد انعقادي استفاده كند.

اين در حالي است كه هر عدد از اين قرص ها حدود 3000 تومان هزينه دارد. از طرف ديگر در جراحي هاي باز، باز شدن قفسه سينه بار رواني زيادي را براي بيمار به همراه دارد و كيفيت وضعيت عمومي بيمار پس از عمل و بهبود و ترميم زخم ها از ديگر مشكلات بيماران بعد از جراحي هاي باز قفسه سينه است.

در واقع هيچ عملي جاي پيوندهاي شرياني را براي بيماران قلبي عروقي نمي گيرد. چرا كه استفاده از پيوندهاي شرياني طول عمر بيشتري را براي بيمار به دنبال دارد. هر چند پيوندهاي وريدي نيز طول تقريبا 12 سال را به همراه دارند.

محمودي با بيان اين كه امروزه اين امكان فراهم شده كه با باز كردن قسمت كمي از قفسه سينه و به روش آندوسكوپي بيماري هاي قلب و عروق درمان شوند، افزود: ظرافت از مهم ترين پارامترها در اين جراحي است. به اين ترتيب، در صورتي كه باي پس مناسب و دقيق انجام نشود، نتايج مطلوب حاصل نمي شود.

جراحي منحصر به فرد براي بيماران قلبي
دستگاه آندوسكوپي اي كه براي جراحي هاي عروق به كار گرفته مي شود، از نظر ظاهر با ديگر دستگاه هاي آندوسكوپي تفاوتي ندارد. اين دستگاه تنها تصويري سه بعدي ايجاد مي كند كه اين تصوير براي جراح از هر چيز ديگر مهم تر است.

ويژگي ديگر اين دستگاه ايجاد فيلم هاي آنژيوگرافي و سيتي آنژيوگرافي است كه اين امكان را فراهم مي كند تا اگر حين جراحي مشكلي به وجود آمد، جراح بتواند دوباره فيلم را نگاه كند و اقدامات لازم را انجام دهد.

در اين روش درواقع سر آندوسكوپ در جايي كه پزشك جراح بخواهد، هدايت مي شود و گاهي از طريق صداي ضبط شده پزشك نيز كه در دستگاه قرار مي گيرد، انجام پذير است.

به اين ترتيب جراح از طريق آندوسكوپيك به توراكس يا قفسه سينه وارد مي شود و رگ را جدا مي كند و شريان را به آن پيوند مي زند. البته اين كار بايد با دقت و ظرافت ويژه اي انجام گيرد.

عمل جراحي به روش آندوسكوپيك يك روش كمتر تهاجمي و با باز كردن حدود چند سانت از روي قفسه سينه بيمار انجام مي گيرد. بنابراين جراحان قلب مي توانند با آموزش روش آندوسكوپيك از اين روش براي بيماران بيشتري استفاده كنند.

به طور كلي، منحصر بودن اين عمل قابليت سه بعدي بودن آن است كه از طريق ايجاد يك حفره و بدون باز كردن قفسه سينه، عروق قلب باز و يا پيوند زده مي شود.

ضمن آن كه به دليل سوراخ شدن سينه به بيمار كمك مي شود كه به لحاظ استرس و تهاجم ميكروبي، فضاي استريليزه ايجاد شده و در زمان كوتاهي جوش بخورد و بيمار سريعا به فعاليت روزمره خود بازگردد. البته شرايط بدني بيمار و اين كه چاق نباشد و همچنين ريسك پذير بودن و شرايط مناسب مالي در اين عمل موثر است.

محمودي مدت نقاهت پس از اين عمل را خيلي كمتر از اعمال جراحي قلب به روش باز شدن قفسه سينه (استنت) عنوان كرد و افزود: بايد سطح دانش بيماران نسبت به اقداماتي كه مي توان براي آنها انجام داد، افزايش يابد. به اين ترتيب با بالا رفتن توقع بيماران، رقابت در جراحان براي فراگيري و استفاده از تكنيك هاي نوين جراحي نيز ايجاد مي شود همان طور كه دانش بيماران اروپايي نسبت به اعمالي كه مي توان براي آنها انجام داد، بسيار بالاست.

شرايط لا زم براي جراحي
در سراسر دنيا سعي بر اين است تا حدي كه امكان دارد، بيماري هاي عروقي به وسيله باي پس هاي شرياني انجام شود و در جايي كه اين امكان وجود ندارد، از استنت استفاده شود.

در اين ميان، ويژگي هاي باليني بيمار براي انتخاب روش جراحي بسيار مهم است. در واقع در بيماران مسن كه توانايي عمل هاي جراحي را ندارند، استفاده از استنت مناسب تر است؛ اما در بيماران جوان تاكيد بر آن است كه بدون باز كردن كامل قفسه سينه از كيفيت زندگي بهتري برخوردار شود.

دكتر محمودي با بيان اين كه در حال حاضر عمل جراحي قلب به كمك آندوسكوپ حدود 5 سال است كه در دنيا انجام مي شود و ايران پس از كشورهاي اتريش، آلمان، آمريكا و كلمبيا قادر به انجام اين روش شده است، افزود: از اين تكنيك سه بعدي براي اعمال جراحي مغز نيز استفاده مي شود. البته كار كردن با دستگاه آندوسكوپ دوره مخصوص به خود را دارد و در اين عمل چشم و دست بايد با يكديگر هماهنگ باشند.

دكتر محمودي با بيان اين كه از شهريور ماه گروهي از متخصصان آلماني براي آموزش اين تكنيك جديد به ايران مي آيند، اعلام آمادگي كرد كه در اين زمينه به متخصصان علاقه مند كشور نيز آموزش هاي لازم را ارائه كند.

محمودي به عنوان عضو هيات علمي پژوهشي دانشگاه لوبك آلمان پيش از اين نيز 6 دستگاه و ابزار مورد نياز را نيز ابداع كرده و پتنت ها را به نام خود در اروپا به ثبت رسانده است كه از جمله آنها مي توان از رتكتور جراحي و دريچه هاي مورد نياز براي آئورت و ميترال نام برد.

دكتر محمودي در پايان با تاكيد بر دانش و آگاهي بالاي ايراني ها افزود: افراد جامعه بايد خود را باور داشته باشند و اگر شغلي دارند، خود را وابسته به آن شغل و سازمان بدانند. ايران از نظر دانش و آگاهي از توانايي بالايي برخوردار، اما انجام كار گروهي در ايران نهادينه نشده است.

[تصویر: heart-3d_dn.jpg]