جاذبه هاي گردشگري آذربايجان شرقي (7 ) برج و گنبدهاي آذربايجان نمادي از آگاهي و بيداري ايرانيان

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: جاذبه هاي گردشگري آذربايجان شرقي (7 ) برج و گنبدهاي آذربايجان نمادي از آگاهي و بيداري ايرانيان
قسمت دوم
برج گنبد سرخ مراغه
اين برج كه در جنوب غرب شهر مراغه واقع مي باشد به گنبدسرخ مشهور است . به استناد كتيبه هايي كه بر سر بناي گنبد سرخ نصب شده است بناي اين گنبد در سال پانصد و چهل و دو هجري قمري به دستور عبدالعزيز محمود بن سعد رئيس آذربايجان و بوسيله بني بكر محمدبن بندان بن المحسن معمار ساخته شده است .
بطور كلي اين گنبد بنايي است مربع شكل شامل سردابه و اتاق فوقاني و اتاق اصلي كه بر روي سكوي سنگي قرار دارد و بوسيله هفت رديف پله مي توان به آن دسترسي يافت . دخمه يا سردابه به ميان سكو واقع شده و از جمله جبهه شمالي مي توان به آن راه يافت . سقف آن بر روي ديوارهاي جانبي و ستون مربع شكلي كه در وسط دخمه قرار دارد استوار شده است .
قسمت ورودي گنبدي سرخ شامل درگاه بلند و زيبايي است كه آجركاري پرنقش و نگار ظريفي همراه با كاشي هاي فيروزه اي كه تازه در معماري سلجوقي متداول گشته بود زينت يافته است كه اطراف اين آجركاري را كتيبه هايي به خط كوفي احاطه نموده است .
درقسمت بالاي آن كتيبه اي به خط كوفي مشاهده مي شود كه متضمن تاريخ بناي گنبد مي باشد كه جلوه خاصي به بنا بخشيده است .
نماي سه ضلع شرقي و غربي و جنوب اين گنبد هركدام داراي دو طاق نماي آجري با طرحهاي تزئيني و سه طاق مزين به آجركاري مي باشد و در كتيبه جبهه شرق آيه پنجاه و چهار سوره سي و نه قرآن نوشته شده و درجبهه غربي كتيبه اي است كه نام سازنده بنا را نشان مي دهد و در چهار گوشه خارجي بنا ستون هاي مدوري با تزئينات آجري وجوددارد كه علاوه بر كمك به ايستايي بنا به زيبايي آن نيز مي افزايد. قسمت داخلي بنا به صورت فضايي مربع شكل است كه در سه ضلع آن هر كدام دوطاق نما همانند نماي خارجي تعبيه شده است .
در گذشته در طول برج كتيبه اي گچ بري شده مزين به آيات قرآني بوده كه به مرور زمان از بين رفته است .
برج گنبد غفاريه مراغه
اين برج يكي از زيباترين بناهاي قرن هشتم هجري قمري است كه در زمان سلطان ابوسعيد بهادر خان حاكم وقت ايلخاني ساخته شده است .
در مورد وجه تسميه آن بايد گفت از نام فردي بنام نظام الدين احمد بن حسين غفاري كه در زمان آق قويونلوها به هنگام مراجعت از حج عمارتي در نزديكي بنا احداث و املاك و باغي براي مصارف آن وقف مي كند گرفته شده است .
گنبد غفارين با الهام از گنبد سرخ مراغه ساخته شده بر روي سكوي سنگي و بر فراز دخمه اي استوار شده است . چهار گوشه آن به وسيله ستونهايي كه داراي تزئينات آجري است زينت يافته است .
درگاه ورودي بنا داراي يك طاق نماي بزرگ و دو طاق نماي باريك و بلند جانبي است . طاقنماي مركزي داراي تزئينات زيباي معقلي مركب از آجر و كاشي هاي الوان سياه و سفيد فيروزه اي و دو كتيبه به خط ريحان مي باشد كه كتيبه بالايي مشخص مي كند بنا در زمان سلطان ابوسعيد بهار خان ساخته شده و كتيبه پاييني به نظر مي رسد نام و القاب مدفون در مقبره باشد كه قسمتي از آن به كلي از بين رفته است .
گنبد غفاريه در هر يك از اضلاع شرقي و غربي و جنوبي داراي دو طاق نما و هر يك از آنها داراي قاب مستطيلي منقش به نقش و نگارهايي از كاشي و آجري مي باشد.
اين بنا به شماره يكصد و سي و هفت در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است و از اين قراين پيداست كه اين بنا مدفن « امير شمس الدين قراسنقر الچركسي المنصوري » از امراي ممالك مصر است كه در سال هفتصد و بيست و هشت هجري قمري به دستور سلطان ابوسعيد به قتل رسيد.
برج گنبد كبود مراغه
اين گنبد كه به مقبره مادر هلاكو نيز معروف است در حدود ده متري برج مدور واقع است . در اين برج كتيبه اي كه تاريخ بناي آن را معلول نمايد وجود ندارد ولي كارشناسان آن را مربوط به دوره سلجوقي دانسته و تاريخ بناي آن را به سال پانصد و سه نسبت به مي دهند. عده اي نيز به علت انتساب برج به مادر هلاكو آن را متعلق مغول مي دانند ولي عقيده « آندره گدار » تاريخ بناي برج بايد مربوط به قبل از هلاكو باشد.
بناي اين برج ده ضلعي است و در زواياي ده گانه آن ستوني مدور با تزئينات تخميري تعبيه شده كه تا زيرطالق هاي موجود ادامه مي يابد. زير قوس طاق نماها به سه رديف مقرنس ساده و تزئينات پركار معقلي زيبا زينت يافته است .
در زير گنبد از داخل يك حاشيه از كتيبه گچ بري به خط نسخ از آيات سوره شصت و هفت قرآن مجيد به چشم مي خورد. از سايه تزئينات داخل مقبره اعم از گچ بري ها و نقاشي ها آثار كمي برجاي مانده است . در زير اتاق اصلي برج نيز سردابه كوچكي وجود دارد.
دوشنبه 7 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]