تقسیم ناعادلانه امکانات و سالن در جشنواره فجر / تئاتر شهرستانها؛ بخشی برای دیده نشدن

واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: فرهنگ > تئاتر - بیتوجهی به تئاتر شهرستانها در ایام جشنواره تئاتر فجر بیش از همیشه به چشم میآید و این امر هم تنها مختص این دوره جشنواره نیست. فروغ سجادی: وقتی پای حرف به میان میآید؛ «تئاتر شهرستانها» بزرگ میشود و توجه به آن ضروری، اما درعمل ماجرا شکل دیگری پیدا میکند. این داستان البته داستان امسال و پارسال و پیرارسال نیست، سالهای سال است که این وضعیت بر تئاتر ایران حاکم است ومیشود نمودش را در جشنواره تئاتر فجر دید؛ جشنوارهای که شاید یکی از معدود جاهایی است که شهرستانیها میتوانند هنرشان را نشان بدهند و ثابت کنند که چیزی از گروههای تهرانی کم ندارند، اما در همین ویترین تئاتر ایران هم جای خوبی به شهرستانیها نمیرسد. کارهایشان معمولاً در تالارهایی عرضه میشود که تماشاگر چندانی ندارند و تالارهای خوب میماند برای گروههای تهرانی. این ماجرا البته نکتههای جالب دیگری هم دارد، تئاتر شهرستانها در طول سال برخلاف تئاتر تهران، حیات چندانی ندارد؛ در شهرهای مختلف تالارهای نمایشی که مدام در آنها تئاتر اجرا شود، در یا وجود ندارد و یا اگر هست، کمتر رنگ اجرای تئاتر به خود میبیند. با همه این احوال اما حضور شهرستانیها در جشنواره تئاتر فجرهمیشه پرنگ بوده و هست، به گونهای که گاه (مثل همین دوره بیست و نهم) نیمی از کارهای ارائه شده در جشنواره متعلق به تولیدات شهرستانیهاست.امسال از بین 102 گروه ایرانی شرکت‌کننده درهمه بخشهای جشنواره، 56 گروه را گروه‌های شهرستانی تشکیل می‌دهند. 32 گروه در بخشهای مختلف صحنهای، 25 گروه در بخش خیابانی و4 گروه نمایشنامه خوانی.نشستن پای اجرای این گروهها به مخاطب می‌فهماند که کار آنها دست کمی از کار گروههای تهرانی نداردو گاه بهتر از اجراهایی است که عنوان حرفهای را یدک میکشند. تقسیم ناعادلانه تقسیم شرایط و سالنهای اجرای جشنواره تئاتر فجر، به طور عادلانه حق همه گروه‌های کشور در جشنواره است و امکانات ناچیز تئاترمانعی برای اجرای این عدالت و دادن سالنهای پرت و کم مخاطب جشنواره به هنرمندان شهرستانی نیست.از سوی دیگر ایام برپایی جشنواره تنها زمانی است که هنرمندان شهرستانی میتوانند از فرصت آن بهره ببرند و کارهای مختلف گروههای تهرانی و خارجی حاضر در جشنواره را ببینند، اما متاصفانه در این حوزه نیز توجه لازم به تقسیم بلیتها صورت نمیگیرد. محمد حیدری دبیر جشنواره تئاتر فجر هم در یکی از نشستهای مطبوعاتیاش با اشاره به این مطلب که به تقسیم عادلانه امکانات اعتقاد دارد گفت که با امکانات ناچیز تئاتر این موضوع امکان‌پذیر نیست. اوافزود: با وجود این که به گروه‌های شهرستانی حق انتخاب سالن اجرا میدهد، اما مهمانان خارجی برای او در اولویت اول هستند. او معتقد است: به دلیل تعدد گروههای شهرستانی و درخواستهای آنان، طبیعی است که سهمیه بلیت مهمان محدود باشد. آرمان طیران که نمایشنامه «مکلت» او توسط گروهی از هنرمندان شهرستان ارومیه در روز چهارم جشنواره در تماشاخانه مهر حوزه هنری اجرا شد، با اشاره به حضور تنها 30 تماشاگر در این سالن، میگوید: «سؤالم ازمسئولان جشنواره این است، چرا باید بیشترنمایشهای برگزیده جشنواره منطقهای در سالنهای دور افتاده و کم مخاطب شهربه صحنه بروند وچرا نباید تعدادی از این آثار برگزیده را برای مخاطبان حرفه‌ای تئاتر شهر به صحنه ببریم؟» او که معتقد است، اصطلاح شهرستانی در فرهنگ کلی کشور به معنی چیپ و سطح پایین جا افتادهاست، ادامه میدهد: «باید به نمایشهای شهرستانی به شکل یک اتفاق جریان سازنگاه شود، نه جدول پر کن.» به گفته این کارگردان، جشنواره برای یک گروه شهرستانی تنها فرصت تئاتر دیدن است، وقتی جشنواره‌ای 10 روز برگزار می‌شود، نباید به گروه شهرستانی تنها 4 روز اسکان داد، اگر این فرصت فراهم شود نتیجه آن در دراز مدت به نفع تئاتر کشور است. او می‌گوید: «وقتی شعارجشنواره، تئاتر برای همه است، توقع داریم شرایط برای همه یکسان باشد.» احمد سلیمانی کارگردانی که با نمایش «شب اسرار آمیز په په» از شهر ستان قم در جشنواره امسال حضور دارد هم میگوید: «ما برای چه جشنواره برگزار میکنیم؟ فقط برای اجرای فشرده و رفع تکلیف؟ در حقیقت جشنواره باید فرصتی برای دیدن و تجربه کردن گروههای شهرستانی باشد.» اونیز معتقد است لفظ شهرستانی در تئاتر ایران به معنی ضعیف بودن اثرجا افتاده است و همین موجب دوری مخاطب از این تئاتر میشود. سلیمانی میافزاید: «اگر کارهای ما در این جشنوارهها توسط تماشاگران حرفهای دیده نشود، این حضور چه فایدهای دارد؟» این کارگردان همچنین با اشاره به این که یک گروه شهرستانی حق انتخاب سالن اجرایش را در جشنواره ندارد از نحوه توزیع بلیت اجراها هم انتقاد میکند و میگوید: «حالا گروهی که مثل ما در نزدیکی تهران زندگی میکند، برایش امکان دارد که هر چند وقت یک باربه تهران بیاید و تئاتر تماشا کند، اما یک گروهی که از زاهدان می‌آید و جشنواره تنها زمان ممکن تئاتردیدن برای اوست چرا نباید از این فرصت به خوبی استفاده کند؟» ملاک باید کیفیت اثر باشدابراهیم پشت کوهی یکی از کارگردانان شهرستانی شناخته شده، درایران هم معتقد است اکنون زمان آن رسیده که حمایتهای مسئولان ازتئاتر شهرستان از مرحله حرف به عمل برسد. او که امسال با نمایش «فروش روح سرکش. . .» در بخش مسابقه بین‌الملل حضور دارد، معتقد است: «تفکیک تئاتر به تهرانی و شهرستانی در جشنواره درست نیست و شاید بهتر باشد، این اصطلاح از جدول جشنواره حذف شود و تنها کیفیت متضمن اجرای یک نمایش در سالنها شود. به گفته او، همین تفکیک موجب میشود تا جایگاه تئاتر شهرستان ضعیف شود.» مهرداد کوروش نیا هم که در سالهای گذشته ازشهرستان ساوجبلاغ و هشتگرد در جشنواره شرکت میکرد، مدتهاست دیگر از تهران متقاضی حضور در جشنواره و اجرا در سالنهاست. به گفته او هرچند گروهش در شهرستان مستقر هستند و تمرینات و فعالیتهای جانبی خود را در آنجا دنبال می‌کنند، اما به خاطراستفاده از امکانات بهترمجبور است از تهران متقاضی حضور و اجرا در جشنوارهها و سالنهای نمایشی شود. اومی گوید شرایط موجب شده تا گروه او دوگانه عمل کنند؛ حفظ فعالیت و تمرین خود در شهرستان اما اجرا و تولید در تهران. کوروش نیا هم معتقد است: «لفظ شهرستانی درتئاترایران به معنای نداشتن امکانات و سالن مناسب است و همین یک ضد ارزش شده در حالی که در همه جای دنیا این مضوع اصلاً اهمیت ندارد و به دلیل امکانات و شرایط مناسب در همه نقاط، شهرستانهای کوچک هم میتوانند تئاترهای خوب با تماشاگر فراوان اجرا کنند.» او با اشاره به تبعیض‌های موجود، می‌گوید: «وقتی برای اجرا درشهرستان به گروهی تنها 800 هزار تومان پرداخت میشود و در عین حال دستمزد آنان برای اجرا در تهران 20 میلیون است، طبیعی است که همه هنرمندان شهرستانی به سمت تئاتر تهران میآیند.» به گفته او، نادیده گرفتن سوابق شهرستانی در شیوه نامه جدید دستمزدها یکی از بزرگترین اجحافها در حق هنرمندان شهرستانی است. جدول زیر بیانگر تعداد اجراهای صحنهای، سالن اجرا و بخشی است که در جشنواره امسال برای گروههای شهرستانی، در نظر گرفته شده است. 52

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبر آنلاین]

[مشاهده در: www.khabaronline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 248]