شهاب سنگهاي مهاجم

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: سطح ماه بسيار بيش از آنچه تا کنون تصور مي شده است، توسط سنگهاي آسماني بمباران مي شود.
نتايج تحقيقات تجربي بيل کوک (Bill Cooke)، رئيس بخش سنگهاي آسماني ناسا و تيم همراهش بعد از ثبت دو برخورد بزرگي که در 17 نوامبر 2006 بر سطح ماه مشاهده گرديد، نشان مي دهد که تعداد برخوردهاي ثبت شده در سال گذشته چهار برابر آنچه شبيه سازيها نشان مي دهند بوده است.

چنين بمباران سختي مي تواند برنامه هايبلند پروازانه سکونت در سطح ماه را با چالشي بزرگ روبرو نمايد. بيل کوک در اين زمينه مي گويد: "ما از حدود يک سال پيش تا کنون که کار رصد سطح ماه را آغاز نموده ايم،12 برخورد ثبت شده در ليست خود داريم که اين تعداد حدوداً 4 برابر آن چيزي است که مدل سازيهاي کامپيوتري ما پيش بيني مي کردند."
نقشه شماتيک 12 برخورد ثبت شده توسط تيم بيل کوک بر سطح آبله گون ماه‏
حدود يک ماه پيش زمين از ميان ابري از پسماندها و غبار به جا مانده از دنباله دار 55پي/تمپل تاتل (55P/Tempel-Tuttle) گذر کرد. اين اتفاق هر سال در اواخر آبان ماه روي مي دهد و در نتيجه بارش شهاب سنگي بسيار زيبا و معروفي به نام بارش شهابي اسدي ميهمان هزاران چشم مشتاق مي شود.ماه نيز از اين باران شهاب سنگي بي نصيب نمي ماند. تفاوت در اينجاست که سنگهاي مذکور در جو زمين سوخته و با نور خود آسمان زيبايي را براي ما به ارمغان مي آورند اما ماه فاقد جو محافظي مانند اتمسفر زمين است و بنابراين هر سنگ آسماني سرگرداني که در دام گرانش ماه گرفتار مي شود، لاجرم به سطح آبله گون آن برخورد خواهد نمود. بيشتر آنچه به سطح ماه برخورد مي کنند، ابعاد بسيار کوچکي در حد دانه شن دارند و برخورد آنها به سختي احساس مي شود. سنگهاي بزرگتر اما در برخورد با ماه گودالهاي برخوردي بزرگ و کوچکي را به وجود مي آورند. برخورد سريع اين اجرام به سطح ماه باعث ايجاد انفجار و تشعشع امواجي مي شود که به ابعاد، سرعت و جنس مواد بستگي دارد. نور برخي از اين برخوردها از زمين نيز ديده مي شوند.
در 27ام آبان ماه گذشته زماني که ماه از ميان مدار تمپل-تاتل گذر مي کرد، گروه همکاران بيل کوک، دو تلسکوپ بازتابي 14 اينچي خود را که در مرکز پروازهاي فضايي مارشال مستقر مي باشند به سمت بخش تاريک تنها قمر طبيعي زمين نشانه رفتند. پس از گذشت تنها 4 ساعت ، آنها دو برخورد واضح را در فيلمي که از دهانه تلسکوپها ضبط مي کردند، مشاهده نمودند.
درخشندگي برخورد اول که در اقيانوس پراکلاروم (درياي طوفانها) روي داد از قدر 9 بود. برخورد دوم که در مناطق مرتفع ماه و نزديک دهانه گوس اتفاق افتاد، درخشنده تر از اولي ظاهر شد و داراي قدري از درجه 8 بود.
کوک در اين رابطه مي گويد:" انفجارهايي که ما ثبت کرديم در اثر برخورد شهاب سنگهايي با قطر متوسط 5 تا 8 سانتيمتر به سطح ماه به وقوع پيوسته بودند و انرژي برخوردي آنها معادل 0.3 تا 0.6 مگاژول و يا به زبان ساده تر معادل انفجار 80 تا 160 کيلوگرم تي ان تي بوده است."
انرژي عظيمي که در اثر برخورد يک شهابسنگ 3 سانتيمتري آزاد مي شود ناشي از سرعتبسيار زياد اين اجرام فضايي است. در مورد نمونه خاصي که مربوط به پسماندهاي ناشي از دنباله دار تمپل-تاتل مي باشد، سرعت مداري آنها بالغ بر232000 کيلومتر بر ساعت است. برخورد با جسمي بسيار کوچک که چنين سرعتزيادي دارد انرژي عظيمي توليد خواهدکرد که پرتوافشاني آن حتي از پس لايه هاي ضخيم جو زمين نيز قابل رويت است.
در اين تصوير نور حاصل از برخورد شهاب سنگ را در نزديکي دهانه گوس و به قدر 8 مشاهده مي کنيد
براي مقايسه بد نيست بدانيد زماني که کاوشگر فضايي اسمارت-1 در 12 شهريور 1385 طي يک عمليات از پيش طراحي شده با سطح ماه برخورد کرد (اسمارت-1 خود را وقف دانش بشري کرد)، انرژيي معادل شهابسنگهاي مورد اشاره آزاد نمود. اسمارت-1 که اولين کاوشگر آژانس فضايي اروپا esa به منظور کاوش و بررسي سطح ماه بود حدود 350 کيلوگرم وزن داشت و محموله اصلي آن، مکعبي به اضلاع يک متر بود.
از آبان 1384 که تيم بيل کوک ماه را زير نظر گرفته اند تا اين لحظه حدود 12 برخورد(با در نظر گرفتن دو برخورد اخير) ثبت شده است. بيشتر اين برخوردها در اثر سنگهاي سرگرداني بوده که به ابر غباري به جا مانده از دنباله داري نظير تمپل-تاتل مربوط نمي شوند. کوک تخمين مي زند که چنانچه دائماً سطح ماه را رصد نمايند، به ازاي هر چهار ساعت مشاهده، حداقل يک برخورد درخشان ثبت خواهد شد. اين موضوع بسيار عجيب به نظر مي رسد چرا که تخمين فوق بيش از چهار برابر بهترين مدل سازيهاي کامپيوتري است که تا کنون به کار مي رفته اند. کوک اشاره مي کند که مشکل اصلي به مدل آماري داده شده به کامپيوتر مربوط مي شود. اين مدل بر اساس مشاهداتي که از سطح زمين صورت گرفته است بنا شده و مطمئناً با آنچه واقعاً در سطح ماه روي مي دهد متفاوت است. بنابراين ما احتياج داريم که مدت زمان بيشتري را به مشاهده مستقيم سطح ماه اختصاص دهيم. به اين ترتيب ما قادر خواهيم بود مدلي دقيقتر و مطمئنتر از چگونگي برخورد سنگهاي آسماني با ماه ارائه دهيم.
به نظر مي رسد با توجه به برنامه هاي آتي ناسا جهت ايجاد پايگاه هاي فضايي در سطح ماه و اعزام فضانوردان به آنجا، بايد اطلاعات بيشتري درباره برخورد سنگهاي آسماني با سطح ماه جمع آوري شود. تجهيزات گران قيمتي که با هزينه هاي سرسام آور به سطح ماه فرستاده مي شوند و جان پرارزش فضانوردان به مراقبت کاملي احتياج دارد که تنها در سايه اطلاعات به دست آمده از چنين مطالعاتي مقدور خواهد بود.
سنگهاي آسماني علاوه بر مخاطره برخورد مستقيم، خطرات جانبي و غير مستقيمي نيز دارند. يکي از خطرات غير مستقيم برخورد يک سنگ آسماني کوچک در نزديکي محل اقامت فضانوردان، گرد و غبار فراواني است که ممکن است بر سطح اقامتگاه هاي فضايي و يا ابزار و تجهيزات فضانوردان فرود آيد. اين موضوع علاوه بر کاهش راندمان صفحات خورشيدي خطر بسيار مهيب ديگري را نيز به دنبال دارد. در زمين، اتمسفر با جذب بسياري از تشعشعات پر انرژي و مهلک خورشيد، آفتابي درخشان و مطبوع را به ما هديه مي دهد، اما در ماه شرايط به گونه ديگري است و در طول روز، تمام طول موجهاي تابشي خورشيد از طيف راديويي تا امواج پر انرژي گاما، سطح ماه را دائماً برشته مي کنند. در چنين شرايطي سطوح تيره با جذب انرژي تابشي به سرعت و شدت داغ شده و دماي سطحي آنها بالا مي رود. واضح است که گرد و غبار به هوا برخواسته در اثر برخورد يک شهاب سنگ آسماني به دلايل گفته شده بسيار خطرناک خواهد بود.
23ام و 24ام آذر ماه جاري، بار ديگر زمين و به طبع آن ماه از ميان ابر غباري دنباله دار ديگري به نام فايتون (ارابه ران)خواهد گذشت. کوک و تيمش در آن زمان ماه را به دقت رصد خواهند کرد تا از کميت و کيفيت برخوردهاي احتمالي اطلاعات جديدي کسب نمايند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 271]