واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گفته كارشناسان اين فناوري ها به علت قابليت هاي خارق العاده خود حوزه نشر، بخصوص نشر كتاب را به شدت تحت تاثير قرار داده و با فراهم ساختن امكانات ويژه، توليد و توزيع كتاب را براي ناشران و دسترسي به محتواي كتاب ها را براي مصرف كنندگان تسهيل و تسريع ساخته است. اين كارشناسان محصولات ورود اين نوع فناوري ها به حوزه نشر را انتشارات محتواي الكترونيكي مي نامند و معتقدند اين نوع انتشارات به شدت در عرصه هاي مختلف نشر كتاب مخصوصا در عرصه كتاب هاي دانشگاهي در دنيا ورود پيدا كرده و درحال بيرون كردن انتشارات مكتوب يا كاغذي از ميدان رقابت است. پدر فناوري اطلاعات ايران با بيان اين كه بيشتر كشورهاي جهان در زمينه نشر الكترونيكي برنامه هاي مفصلي را تدارك ديده اند، در مورد محتواي انتشارات الكترونيكي گفت: انتشار الكترونيكي شامل انتشارات ديجيتالي، كاتالوگ هاي الكترونيكي و امثال آن ها مي شود. دكتر علي اكبر جلالي افزود: انتشارات ديجيتالي با توجه به محتواي چند رسانه اي آن ها در سطح وسيعي هم در مراكز علمي و دانشگاهي و هم در فضاي كسب و كار در دنيا به شدت در حال توسعه است. وي با اشاره به نقش فناوري وب در انتشارات برخط تعاملي، گفت: بايد در انتظار گسترش اين فناوري و انتشاراتي باشيم كه در آن عامل هوشمندي نيز وجود خواهد داشت. به گفته وي در وب هاي آينده انتشارات سه بعدي الكترونيكي هم وارد بازار خواهد شد. *انواع كتابهاي الكترونيكي صاحبنظران صنعت چاپ كتابهاي الكترونيكي را به دو دسته كتابهاي الكترونيكي در قالب ديجيتالي و كتابهاي الكترونيكي در محيط وب تقسيم كرده اند. براساس اين تقسيم بندي در دسته اول همه فرآيند نشر كتاب از زمان تأليف تا قرار گرفتن در محيط وب، به صورت الكترونيكي انجام ميشود واين نوع كتاب ها هنوز با مشكلات حقوقي، معنوي، و اقتصادي روبرو هستند. دسته دوم از كتابهاي الكترونيكي در محيط وب در واقع شكل الكترونيكي نسخههاي چاپي منتشر شده به شمار ميآيند كه ناشران آنها را از طريق اينترنت به صورت كتابهاي الكترونيكي به فروش مي رسانند. البته اين نوع كتابها با توجه به ويژگيها، امكانات، و كاربردهايشان به پنج گروه عمده تقسيم ميشوند كه مهمترين آنها كتابهاي الكترونيكي متني هستند كه صرفا اطلاعات متني دارند و هيچگونه تصوير، نمودار و جز آن را شامل نميشوند. كتابهاي الكترونيكي داراي تصاوير اسكن شده گروه بعدي هستند كه در كنار اطلاعات متني، تعدادي تصوير اسكن شده نيز دارند. كتابهاي الكترونيكي با تصاوير متحرك گروه سوم هستند كه در كنار اطلاعات متني آنها تعدادي تصوير انيميشن و يا قطعاتي از فيلم نيز وجود دارد. گروه چهارم كتابهاي الكترونيكي سخنگو هستند كه با استفاده از امكانات صوتي و الكترونيكي تا حدي با كاربر رابطه برقرار ميكنند و كتابهاي الكترونيكي چند رسانهاي آخرين گروه اين نوع كتاب ها هستند كه در آنها يك رابطه چند رسانهاي و دو سويه ميان كتاب و خواننده برقرار ميشود، اين گروه كاملاً با كتابهاي سنتي و چاپي متفاوت اند و امكانات كمكي براي جستجو و تحقيق در آنها در نظر گرفته شده است. *ارزشهاي افزوده نشر كتاب در محيط وب در محيط وب امكان انجام فرآيندهايي وجود دارد كه مي تواند ارزش هاي جديدي را به نشر كتاب در اين محيط اضافه نمايد. مهمترين اين فرايندها دسترسي همزمان خوانندگان به نسخه اي واحد از كتاب الكترونيكي است. يك صاحبنظر در امور كتاب هاي الكترونيكي در اين خصوص گفت: محيط وب اين امكان را در اختيار ناشران و نويسندگان قرار ميدهد تا بتوانند نسخهاي واحد از كتابهاي خود را به طور همزمان در دسترس تعداد بيشماري از خوانندگان قرار دهند و بدين ترتيب در هزينههاي گزاف چاپ، صحافي، و توزيع كتاب با شمارگان بالا صرفهجويي كنند. بهروز حيدري افزود: در دنياي چاپ مكتوب بايد براي هر خواننده، يك كتاب توليد شود كه منجر به افزايش هزينههاي انتشار ميشود. به گفته وي اهميت اين موضوع هنگامي آشكار ميشود كه ناشري توانايي مالي براي چاپ يك اثر با مخاطبان كم را نداشته باشد كه اين موضوع به ويژه در خصوص انتشار كتابهاي تخصصي در كشور ما بيشتر به چشم ميخورد. وي افزودن اطلاعات چند رسانهاي را يكي ديگر از اين فرآيندها دانست و گفت: محيط وب، اين امكان را نيز ميدهد تا به راحتي علاوه بر متن، صوت، تصوير، و ويدئو نيز در كتابهاي الكترونيكي گنجانده شود. به گفته وي در دنياي چاپي فقط ميتوان عكسهاي رنگي يا سياه و سفيد را به كتاب اضافه كرد و امكان استفاده از صوت، انيميشن، و ويدئو به عنوان بخشي از كتاب و يا اطلاعات تكميلي به منظور تفهيم هر چه بهتر مفاهيم وجود ندارد. حيدري امكانات جستجوي اطلاعات و انعطافپذيري بيشتر براي اصلاح و يا انتشار ويرايش جديد را ا از ديگر فرآيندهاي قابل اجرا در كتاب هاي الكترونيكي خواند و درباره مهمترين مزاياي نشر كتاب در محيط وب از نظر ناشران نيزبه كاهش هزينه هاي توليد وچاپ كتاب اشاره كرد و گفت: انتشار فقط يك نسخه از كتابهاي الكترونيكي در محيط وب و دسترسي همزمان همه خوانندگان به آن، موجب ميشود تا برخلاف كتابهاي چاپي نياز به انتشار شمارگاني بالا از يك كتاب نباشد. گرچه به گفته وي تهيه و قراردادن يك كتاب الكترونيكي در محيط وب داراي هزينههاي جانبي براي ناشران نظير ثبت حوزه، خريد فضا در محيط وب، طراحي گرافيكي، حفظ و نگهداري سايت، نوشتن برنامه جستجو و پايگاه اطلاعاتي، ورود اطلاعات، خريد تجهيزات كامپيوتري و شبكه، و موارد ديگر است، ولي بسياري از امكانات و تجهيزات فوق ميتوانند در نشر كتابهاي الكترونيكي ديگر نيز استفاده شوند و در واقع فقط يك بار ناشر هزينه مي كند. وي عدم نياز به فضاي فيزيكي براي انباركردن كتاب، عدم نياز به توزيع و ارسال كتاب به نقاط ديگر عدم برگشت كتاب از سوي كتاب فروشان به دلايل مختلف و سرعت بخشيدن به چرخه نشر كتاب را از ديگر مزاياي نشر كتاب در محيط وب از نظر ناشران اعلام كرد. *محدوديتهاي نشر كتاب در محيط وب نشر كتاب در محيط وب، با محدوديتها و موانع حقوقي، اقتصادي، فرهنگي و فناورانه نيز مواجه است كه مهمترين آنها محدوديت دسترسي به خط اينترنت و كامپيوتراست. بهروز حيدري در اين خصوص گفت: يكي از محدوديتهايي كه خوانندگان براي دسترسي به كتابهاي الكترونيكي در وب با آن مواجه هستند، دسترسي به خط اينترنت و بهويژه كامپيوتر است. در واقع بسياري از خوانندگان بهويژه در كشورهاي در حال رشد داراي امكانات فوق نيستند و همين امر سبب شده است تا ناشران كتابهاي الكترونيكي، بخش عظيمي از خوانندگان بالقوه خود را از دست بدهند. با اين وجود در طي سالهاي اخير، كاهش روزافزون قيمت كامپيوتر و هزينه اتصال به اينترنت، روزنههاي اميدي را به روي ناشران كتابهاي الكترونيكي گشوده است. اين كارشناس كتابداري و اطلاع رساني حقمؤلف كتابهاي الكترونيكي را يكي از چالش هاي عرصه انتشار كتاب هاي الكترونيكي دانست و گفت: مسائل مربوط به حق مؤلف كتابهاي الكترونيكي حتي از كتابهاي چاپي چه براي ناشران و چه براي نويسندگان، بسيار پيچيدهتر و مشكلسازتر است. به گفته وي استفاده غيرمجاز از كتابهاي الكترونيكي و سهولت كم و زياد كردن تمام يا بخشي از آنها، ناشران و نويسندگان را با مشكلاتي مواجه ساخته است. وي با اشاره به اينكه ذخيره، تكثير، تغيير و ارسال الكترونيكي متون و تصاوير كتابهاي الكترونيكي در بسياري موارد به سادگي صورت ميگيرد، تصريح كرد: حتي در كشورهاي پيشتاز در نشر الكترونيكي هنوز موضوع حق مؤلف كتابهاي الكترونيكي حل نشده است و ناشران و نويسندگان با ديده ترديد به اين موضوع مينگرند. وي گفت: موضوع حق مؤلف و مالكيت معنوي نشر كتاب در محيط وب را ميتوان يكي از مهمترين چالشها و موانع بر سر راه انتشار اين گونه آثار در قالب الكترونيكي به شمار آورد، زيرا كه از جنبههاي فناورانه، نشر الكترونيكي پيچيدهتر است و نياز به سياستگذاري كلان در سطوح ملي و يا بينالمللي دارد. اين كارشناس چگونگي فروش كتاب هاي الكترونيكي، مشكلات مربوط به خواندن كتابهاي الكترونيكي در محيط وب ، مشكلات استناد به كتابهاي الكترونيكي و نبود فهرستگان كتابهاي الكترونيكي را نيز از ديگران موانع پيش رو در توسعه انتشار كتاب هاي التكترونيكي خواند. *نظرات رييس مركز نشردانشگاهي رييس مركز نشر دانشگاهي فناوري هاي نوين اطلاعات و ارتباطات را عامل مهمي در ايجاد تحول در بخش هاي مختلف حوزه نشر از جمله توليد محتوا، فرايند چاپ رقومي، توزيع و اتصال شبكه وسيع مصرف كنندگان به مولفان دانست. دكتر محمد مهدي طهرانچي در گفت و گو با ايرنا افزود: اين تحولات و تاثيرگذاري به حدي بالا بوده است كه شيوه هاي جديد نشر و زبان خاص خودشان را نيز به همراه خود آورده اند. وي با اظهار تاسف از اينكه صنعت نشر در ايران در مقايسه با جهان در خصوص بكارگيري اين فناوري ها توفيق چنداني نداشته است تصريح كرد: انتشارات بزرگ دنيا با تكيه بر مولفان سراسر جهان حتي ايران شيوه هاي نويني در انتشار كتاب هاي علمي در پيش گرفته اند، ولي ما همچنان در قالب هاي سنتي باقي مانده ايم. به گفته وي فناوري هاي نوين در ايران صرفا در حوزه چاپ بكار گرفته مي شود ولي در توليد محتوا، توزيع، ارتباطات و روش هاي نوين انتشار كتاب رويكردي به اين فناوري ها وجود ندارد. دكتر طهرانچي با اشاره به سمتگيري ناشران بزرگ دنيا و حتي منطقه به سوي يكپارچه شدن و افزايش بي سابقه تعداد مخاطبان كتاب هاي آنها و همچنين افزايش ميلياردي درآمدهاي آنها به علت بكارگيري فناوري هاي نوين اطلاعات و ارتباطات يادآور شد: در چنين شرايطي اگر ما مي خواهيم در سال 1404حرف اول را در حوزه نشر در منطقه بزنيم چاره اي جز روي آوردن به فناوري هاي نوين در اين حوزه نداريم. رييس مركز نشر دانشگاهي كتاب را ميراث مكتوب فرهنگ و تمدن هر جامعه دانست و با بيان اين مطلب كه با برگزاري يك نمايشگاه كتاب در هرسال نمي توان به توسعه كمي وكيفي اين ميراث كمك كرد، گفت: اگر معتقديم مثلا 30هزار عنوان كتاب چاپ اول در سال 89داشتيم، اين تعداد كتاب را به جاي اينكه در كل نمايشگاه پخش كنيم، مي آمديم آنها را در غرفه خاص به نمايش مي گذاشتيم و امكان بحث، نقد و مقايسه آنها فراهم مي كرديم. به گفته وي با پخش شدن اين تعداد كتاب هاي چاپ اول در كل نمايشگاه امكان ارزيابي آثار خوب و ارزشمند از بين مي رود. وي با اشاره به اينكه آنچه امروز تحت عنوان نمايشگاه كتاب از آن نام مي بريم چيري جز فروشگاه كتاب نيست تاكيد كرد: متوليان كتاب در كشور بايستي تلاش كنند سمتگيري آينده ما اين باشد كه از اين فروشگاه بزرگ كتاب به سمت برگزاري نمايشگاه بزرگ كتاب حركت كنيم. گزارميز 1871/1418
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 630]