پر كردن آنتن، به هر كيفيتي

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: پر كردن آنتن، به هر كيفيتي

تلويزيون- حميدرضا اميدي سرور:
رويكرد روزافزون شبكه‌هاي تلويزيوني داخلي و سرمايه‌گذاري روي توليد تله‌فيلم‌ها، از اين دست آثار جرياني مهم و قابل بررسي ساخته است و همانند هر جريان نوپايي كه به سرعت همه‌گير مي‌شود، ضعف‌ها و قوت‌هاي خودش را دارد.

نخستين تله‌فيلم‌هاي ايراني در اواخر دهه 70 ساخته شدند، با چشم‌داشتي به نمونه‌هاي خارجي آن، كه سال‌ها بود از شبكه‌هاي مختلف صدا و سيما با عنوان فيلم سينمايي روي آنتن رفته بودند. كيفيت كار البته تفاوتي با سريال‌هاي تلويزيوني نداشت، به جز داستان آنها كه در مدت زماني نزديك به 70 دقيقه روايت مي‌شد، ساختن ضعيف و ريتمي كشدار كه مشخصه اصلي سريال‌هاي تلويزيوني محسوب مي‌شد، صفت بارز اين آثار نيز بود.

با اين حال سلايق و عادت‌هاي مخاطبان تلويزيون باعث شد كه خيلي زود تله‌فيلم‌ها به واسطه استقبال نسبي از اين آثار رو به افزايش گذاشته و در سال‌هاي ابتداي دهه 80 رفته رفته حجم قابل توجهي از توليدات شبكه‌هاي تلويزيني به خصوص سيمافيلم را به خود اختصاص ‌دهند.

فارغ از اين مسئله عوامل مؤثر ديگري نيز وجود داشت كه باعث شد سياستگذاران تلويزيون شرايط را براي افزايش توليد تله‌فيلم‌ها فراهم سازند.

مهم‌ترين عامل در اين ميان افزايش شبكه‌هاي تلويزيوني در آن سال‌ها و رويكرد اين شبكه‌ها به پخش آثار سرگرم‌كننده بود كه سعي داشت شبكه‌هاي تلويزيوني داخلي را به سدي در برابر امواج ماهواره‌اي بدل كند كه به شكل گسترده‌اي به داخل خانه‌ها راه يافته بود و بهترين راه مقابله با آن فراهم‌ساختن جذابيت‌هايي بود كه تماشاي شبكه‌هاي داخلي را به انتخاب خانواده‌ها بدل سازد. در اين اوضاع و احوال، طبيعي بود كه شبكه‌هاي تلويزيوني براي پركردن ساعات خود نياز به مراتب بيشتري به برنامه‌هاي سرگرم‌كننده احساس مي‌كردند؛ برنامه‌هايي كه بنا به ضرورت سياستگذاري‌هاي سيما بيشتر از آن نمي‌توانست با فيلم‌ها و سريال‌هاي خارجي پر شود.

اين دوره همزمان بود با تغييراتي كه در سياستگذاري‌هاي حوزه سينما و بازشدن فضا و حساسيت‌هايي كه به لحاظ مضموني وجود داشت و از آنجا كه وزارت ارشاد (به عنوان متولي‌ سينما) و صدا و سيما از سياست‌هاي دوگانه‌اي برخوردار هستند كه در اين زمان به اوج خود رسيده بود، بسياري از توليدات سينماي ايران كه مي‌توانست حجم قابل توجهي از نياز تلويزيون را برآورده سازد يا امكان پخش از تلويزيون نداشتند و يا اينكه نيازمند جرح و تعديل‌هايي بودند كه باعث مي‌شد از نمايش تلويزيوني آنها صرف نظر شود.

از همين رو خلأيي در اين ميان احساس مي‌شد كه مي‌توانست به وسيله ساخت تله‌فيلم‌ها پر شود؛ تله‌فيلم‌هايي كه تلويزيون به عنوان سرمايه‌گذار در تهيه و توليد آنها مي‌توانست اعمال نظري مستقيم و يا غيرمستقيم داشته باشد به‌گونه‌اي كه نه تنها از سياستگذاري‌‌هاي تلويزيون پيروي كند، بلكه اهداف مورد نظر صداوسيما را برآورده كنند، تله‌فيلم‌هاي مناسبتي شاخص‌ترين نمونه‌ها در اين زمينه محسوب مي‌شوند، چرا كه نه تنها ساعت پخش را پر مي‌كنند بلكه مهم‌تر از آن طبق سفارش صداوسيما همانگونه كه مديران تلويزيون خواهان آن هستند اين ساعت‌ها پر مي‌شود.

به اين ترتيب چرخه توليد و پخش تله‌فيلم‌ها معلول يك سيستم خاص از عرضه و تقاضاست، هر چند كه اين تقاضا به طور مستقيم از سوي مخاطب صورت نمي‌گيرد، بلكه اين تلويزيون است كه براي تامين نياز خود به عنوان سفارش‌دهنده عمل مي‌كند.

شايد اين فرض به ميان كشيده شود كه با وجود محدوديت سرمايه‌اي كه تلويزيون براي ساخت تله‌فيلم‌ها در اختيار سازندگان آن قرار مي‌دهد، باز هم در مقايسه با قيمت خريد و نمايش يك فيلم پرهزينه‌تر محسوب ‌شود، اما بايد گفت كه سياستگذاران تلويزيون ترجيح مي‌دهند كه با هزينه‌اي بيشتر آن خوراك دلخواه خود را به مخاطب تلويزيون ارائه كنند، به ويژه اينكه قيمت پخش تيزرهاي تلويزيوني به ميزاني هست كه بتواند به راحتي هزينه‌هاي نه‌چندان بالاي توليد يك تله‌فيلم را برگرداند.

درست است كه در طول دهه‌هاي گذشته هر از چندي شاهد به نمايش‌درآمدن تله‌فيلم‌هايي در ديگر كشورها بوده‌ايم كه نه تنها به لحاظ كيفي چيزي از توليدات سينمايي نداشته‌اند، بلكه به لحاظ هنري نيز در سطحي بالاتر قرار گرفته‌اند، اما بايد پذيرفت كه سطح كيفي كليه اين آثار كم و بيش در حد آثار رده «ب» ‌قرار مي‌گيرد كه روزگاري در سالن‌هاي خاصي به نمايش درمي‌آمد و در اين سال‌ها براي شبكه ويدئويي توليد مي‌شوند و به صورت كپي‌هاي دي‌وي‌دي به فروش مي‌رسند. اين مسئله در كشور ما نيز كم و بيش صادق است و در سطحي ديگر تله‌فيلم‌ها در قياس با آثار سينمايي حكم فيلم‌هاي رده «ب» را پيدا مي‌كنند.

جالب اينكه اگر نگاهي به تعدادي از فيلم‌هايي كه براي پخش در شبكه ويدئويي كشور ما ساخته شده‌اند، بيندازيم، شباهت‌هاي زيادي ميان اين دست فيلم‌ها و تله‌فيلم‌ها مشاهده مي‌كنيم؛ شباهت‌هايي كه هم در سطح پرداخت سينمايي اين فيلم‌ها و حتي در تركيب عوامل توليد، بازيگران و حتي حد و حدود سرمايه‌اي كه براي ساخت آنها در نظر گرفته مي‌شود، مشاهده مي‌كنيم.

همانگونه كه تله‌فيلم‌هاي خارجي با وجود هزينه‌هاي بالاي توليدشان كه توسط اسپانسرهاي گوناگون تامين مي‌شود، در سطح پائين‌تري از توليدات سينمايي قرار مي‌گيرند،‌تله‌فيلم‌هاي ايراني نيز در مقايسه با آثار سينماي ايراني از شرايط كم و بيش مشابهي برخوردارند.

حتي پاره‌اي از فيلمسازان حرفه‌اي كه در سال‌هاي اخير تجربه‌هايي در زمينه ساخت تله‌فيلم داشته‌اند، خواسته يا ناخواسته فيلم‌هايي را ارائه كرده‌اند كه نسبت به ساخته‌هاي سينمايي‌شان كيفيت پايين‌تري داشته‌اند. به نظر از همين روست كه در مناسبات حرفه‌اي سينما ساخت تله‌فيلم شأني همپايه ساخت فيلم بلند سينمايي ندارد، حتي اگر آن اثر سينمايي به جريان نازل بدنه سينما منتسب باشد. در شرايط فعلي به نظر مي‌رسد كه اغلب تله‌فيلم‌هاي ايراني صرفا به اين دليل توليد مي‌شوند كه آنتن را پر كنند.

تاريخ درج: 2 مرداد 1387 ساعت 14:23 تاريخ تاييد: 2 مرداد 1387 ساعت 15:32 تاريخ به روز رساني: 2 مرداد 1387 ساعت 15:11
چهارشنبه 2 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 75]