كشاورزي در عطش باران حمايت تأمين نيازهاي كشاورزان به اقتصاد ايران كمك مي كند -2

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: كشاورزي در عطش باران حمايت تأمين نيازهاي كشاورزان به اقتصاد ايران كمك مي كند -2
با چند قدم به درون باغ، مرد سالمندي را مي بينم زير سايه- آفتاب درختان روي زمين نشسته و انبوهي زردآلو روي زمين مقابلش ريخته شده است. چكار مي كنيد؟ با صداي نرم و آرامي مي گويد: «يك تن زردآلو روي دستمان مانده است. ناچار براي اين كه از ضايعات شان جلوگيري شود جمع آوري مي كنيم...» كمي آن سوتر تعداد زيادي كارتن پرزردآلو روي زمين چيده شده است. باغدار سالخورده مي گويد كه مي خواهيم بفرستيم ميدان كيلويي 100 تومان!»- چرا به اين قيمت؟ آهسته از زمين بلند مي شود و در پاسخ به تعجبم مي گويد: «بار فروش امسال ما را جواب كرده است كه بار به ميدان نفرستيم چون نمي تواند بفروشد.» در جريان گفت وگو با باغدار به دفعات مشاهده مي كنم كارگر جواني هر چند دقيقه از اطراف باغ دو سطل لبريز زردآلو مي آورد و روي انباشت زردآلوها مي ريزد.
صحبت هاي مصطفي نظري باغدار كهنسال درباره عرضه زردآلو به نرخ هر كيلو 100 تومان و نبود خريدار، تعجب آور است چرا كه همين محصول حتي درجه سه باشد در سطح شهر با چند برابر قيمتي كه باغدار از سر ناچاري محصولش را به آن نرخ مي خواهد عرضه كند، به دست مصرف كنندگان مي رسد.
هزينه ها سنگين سطح فروش پايين
«نظري» درباره نرخ ها و مخارج محصولات، مي گويد: «امسال هزينه ها سه برابر سال پيش شده است اما در مقابل، نرخ- فروش محصول به عمده فروش- نسبت به پارسال از نصف هم پايين تر آمده است. به گفته او كشاورز اروميه اي يا شاهرودي محصولات زيادي روي دستشان مانده است در حالي كه قيمت بالا نيست، خريدار هم نيست.
وي درباره هزينه ها با اشاره به اين كه دو كيسه كود براي يك هكتار زمين زير كشت، به نرخ مناسب به كشاورز داده مي شود، مي افزايد: «سم براي دفع آفات نباتي به صورت يارانه اي نمي دهند ناچار از بازار آزاد تهيه مي كنيم. آبياري از چاه عميق زيرزميني هزينه دارد چرا كه پمپ مي بايد با صرف انرژي بيشتر آب را از عمق زمين بالا بياورد و پمپاژ كند. بنابراين پمپ هر چند ماه يكبار خراب مي شود. امسال تا به حال سه بار دينام پمپ آب سوخته شده است. هر بار حدود 2 ميليون تومان هزينه داشته است. از طرف ديگر هزينه حمل بار، كارتن و دستمزد كارگر هم داريم. جداي از اين موارد، سرماي زمستان سال گذشته درختان مو (انگور) را خشك كرد. امسال اين محصول نسبت به سال ما قبل، كم است.» باغدار نگاهي به فراسوي درخت هاي باغ مي كند مي پنداري خاطرات كودكي اش را به خاطر مي آورد كه با كار روي زمين و بيل و آبياري و درخت و محصول عجين شد؛ شغلي كه پدر و پدربزرگش هم پيشه خود كرده بودند. اينك در پس چند دهه كار پرزحمت و دغدغه- اما با بركت- در مه نيازها و آرامش خاطر سلامت محصول و ياوري امنيت بخش، غوطه مي زند...- «كشاورزي سنتي زحمتش زياد است، توليدش كم. كشاورزي مدرن سبب كاهش زحمت و كاهش هزينه مي شود.» مي پرسم: حمايت و تسهيلات مالي چطور است؟ او مي گويد: «حمايت نمي شويم. تعاوني 300-200 هزار تومان وام با سود 10 درصد مي دهد. بانك ها با معرفي ضامن، حدود 2 ميليون تومان به مدت 8 ماه و امسال با سود 12 درصد مي دهند.»
ميوه بر درخت مي ماند
افزايش هزينه هاي جانبي... و نرخ آزاد تهيه مايحتاج كار و عدم نرخ خريد تضميني توليدات زراعي، از جمله مسايل عمومي كشاورزان و باغداران است.
«بهنود» يكي ديگر از باغداران، در اين زمينه با بيان اين كه هزينه هاي دستمزد كارگر و جمع آوري و حمل محصول به ميدان ميوه و تره بار زياد است، مي افزايد: «آلو يا زردآلو كيلويي 250- 300 تومان از باغدار خريداري مي شود اما حمل و نقل محصول از باغ تا ميدان شهريار هر كيلو 100 تومان و تا ميدان تهران 250 تومان هزينه برمي دارد. قيمت يك كارتن خالي با گنجايش 10 كيلو محصول، 250- 350 تومان است. يك كمپرسي كود حيواني 100 هزار تومان خريده مي شود مضاف به اين كه پخش همين مقدار كود در سطح زمين مستلزم پرداخت دستمزد كارگر است.
براي هرس كردن درختان، يك كارگر روزانه 25 هزار تومان هزينه دارد. همانطور كه پيشتر اشاره شد، تامين ساير ادوات و نيازها به نرخ آزاد صورت مي گيرد.
همچنين به علت افت سطح آب هاي زيرزميني ناچار بايد از انرژي برق بيشتر استفاده كرد كه در نتيجه، يك اثرش استهلاك زودهنگام الكتروپمپ است.
با عنايت به اين شرايط ترجيح مي دهيم ميوه بر سر درخت بماند چرا كه در اين صورت هزينه هاي موصوف را متحمل نمي شويم.»
بازاريابي و نظارت بسيار اندك
«ارداني» دبير خانه كشاورز شهريار در ادامه صحبت قبلي خود با اشاره به جايگاه كشاورزي در تامين امنيت غذايي در كشورها و حمايت و نظارت دولت ها مي گويد: «در برخي از كشورها دولت نقش بازاريابي و نظارت براي توليدكنندگان محصولات كشاورزي را برعهده مي گيرد، متأسفانه اين امر در كشور ما در حداقل است در صورتي كه كشاورزان كشور همواره از طريق توليد محصولات زراعي خود، امنيت غذايي را- همچون ساير كشورها- تامين مي كنند.
لذا معتقديم توجه به اين بخش مهم با پرداخت يارانه، تسهيلات بانكي بدون بهره و همچنين بيمه به ويژه بيمه هاي تكميلي تامين اجتماعي مي توانند كشاورزان را نسبت به توليد هر چه بيشتر تشويق كنند. در آن صورت دولت براي حمايت مصرف كنندگان و نيز واردات ميوه، سالانه ميلياردها تومان يارانه نخواهد پرداخت.» وي بر اين باور است كه دولت مي تواند 50درصد از يارانه اي را كه براي واردات ميوه مي دهد، به توليدكنندگان اختصاص دهد و بدين طريق كشاورزان را حمايت كند.» به گفته «كارداني» ميوه هاي وارداتي چون حامل مواد شيميايي نگهدارنده هستند عوارض خطرناكي براي سلامت جامعه خواهند داشت.»
جولان دلالان در ميدان
«بهنود» از باغداران پيرامون فروش غيرتضميني و زيرقيمت محصولات و اين كه باعث تضييع حق توليدكنندگان مي شود مي گويد. به گفته وي كشاورز با داشتن باغ، سرمايه گذاري، رنج كار و حدود 60 روز كار جدي در طول سال، زماني كه توليدات باغي خود را براي فروش به ميدان مي فرستد اين واسطه ها هستند كه سود قابل توجه عايدشان مي شود. مي گويد: «واسطه ها با صرف چند ساعت وقت و بدون هيچ سرمايه گذاري مالي از هر كيلو محصول 400-300 تومان سود بدون زحمت مي برند. اين شيوه و پيشينه دلالان باعث لطمه به درآمد كشاورز مي شود.» به گفته او، محصولي كه از باغات به ميدان عمده فروشي مي رسد، عمده فروش براي آن كه بار روي زمين نماند و احيانا لطمه اي به سالم بودن آن وارد نشود آن را به دلالان مي سپارد. آنان هم، خود بر روي محصول نرخگذاري مي كنند و مي فروشند.
وزير جهاد كشاورزي در مصاحبه اوايل تيرماه با كيهان در پاسخ به اين پرسش كه طرح تنظيم بازار محصولات كشاورزي نيمه كاره و رها شده است؟، گفته است: «اتفاقا اين طرح باعث از بين رفتن دلال بازي مي شود زيرا محصول مستقيم به دست مصرف كننده مي رسد و توليدكننده و مصرف كننده متضرر نمي شوند.» به گفته «اسكندري» در حال حاضر تشكل مربوط به تخم مرغ، خرما و زعفران تشكيل شده است. تشكل مربوط به مركبات نيز در حال شكل گيري است و با باغداران و دامداران در حال بحث و تبادل نظر هستند.
دبير اجرايي خانه كشاورز شهريار، نيز با اشاره به اين كه وضعيت توليد محصولات خوب است منتها آنچه كه رغبت از شوق كشاورزان گرفته است فروش توليدات شان به قيمت ارزان است. مي گويد: «دولت ميوه ها را نرخگذاري مي كند اما روي سموم و كود و... قيمت رسمي تعيين نمي كند در حالي كه هزينه هاي جانبي بالا است.» وي با اعتقاد به اين كه تنها راه حمايت از توليدكننده در بخش كشاورزي و كاهش واردات ميوه جات، خريد تضميني فراورده هاي زراعي است، مقايسه سرمايه گذاري ها و بهره وري هاي دو بخش كشاورزي و صنعتي را مطرح مي سازد. «ارداني» در اين باره با بيان آن كه بيش از 90درصد كشاورزي در حوزه خصوصي است، مي افزايد: «براساس بررسي هاي كارشناسي شده، در بخش كشاورزي كه بين 9-7 درصد سرمايه گذاري شده است بهره وري 30-25 درصد است در حالي كه در بخش صنعت سرمايه گذاري 60درصد و بهره وري 30درصد است.»
وي درباره ميزان كار سودمند كشاورزان نيز اين باور خود را بر مي تاباند كه كار مفيد كشاورزان از 365 روز يك سال خورشيدي، 65 روز است و 300 روز ديگر اين طيف وقت و صرف عمرشان مورد استفاده قرار نمي گيرد، علت را در روش سنتي كار كشت و زرع مي خواند. او معتقد است چنانچه ابزارهاي مدرن كشاورزي در اختيار باشد، دولت، دانشجويان را در اين بخش وارد كند و با دادن وام هاي طولاني مدت، امنيت شغلي و آشنايي عملي آنان با تكنولوژي نوين آن ها را نسبت به شكوفايي هرچه بيشتر كشاورزي تشويق كند، در آن صورت نه تنها واردات ميوه نخواهيم داشت بلكه كشاورزي يكي از قطب هاي مهم در بخش صادرات محصولات زراعي خواهد بود.
سرزمين چهارفصل و پديده هاي غيرمنتظره
سرزمينمان طبيعتا اگرچه اقليم خشك است ليكن در عين حال به نام كشور چهار فصل معروف است. با اين وصف در قياس با كليت جغرافيايي جهاني به لحاظ موقعيت آب و هوايي، در صورت متعادل بودن جوي در شرايط يك سوم بارندگي و دوبرابر تبخير قرار دارد. از سوي ديگر، پديده هاي طبيعي ديگر همچون خشكسالي، سرما و يخبندان و حتي افزايش شديد دماي هوا به عنوان عناصر غيرمترقبه را در كشورمان شاهد بوده ايم. اين اتفاقات باعث آسيب هاي زياد در چرخه كشاورزي و حتي دامداري بوده است. بنابر چنين موقعيت ها، ريسك پذيري در بخش كشت و زرع هيچ گاه دور از انتظار نيست. يخبندان زمستان 86 و خشكسالي جاري از جمله نمونه هاي بارزي است كه همه شاهد هستيم. با اين اوصاف مي بايد همواره براي مقابله با چنين پديده ها، آمادگي و تداركات لازم در مجموعه تشكيلات كشاورزي و دست اندركاران ذيربط دولت ها باشد. اما يك مساله ديگر برآمده از وقايع طبيعي آفات است. اين موضوع نيز نياز به رسيدگي و توجه به موقع به عنوان پيشگيري و يا زودآگاهي از بروز و شيوع آفات، دارد. كمترين غفلت در كار، سبب وقوع خسارات كشاورزي خواهد شد. چندي پيش اطلاع يافتيم در روستاي «بيناباج» تابعه قاينات خراسان جنوبي در اثر بي توجهي دست اندركاران ذيربط و عدم تدابير و رسيدگي به موقع و مناسب و ايجاد شرايط براي هجوم كرم هايي به نام «كرم خراط» بيش از 4هزار درخت گردو بارده (بارور) را از بن خشكاند. برخي از اين تعداد درخت، عمري
800-700 ساله داشتند.
گزارش خبرنگار كيهان در قاين حاكيست «قاسمي» مدير جهاد كشاورزي قاينات با تاييد خسارت سنگين به اقتصاد و اشتغال مردم منطقه و باغداران گردو، گفته است كرم چوب خوار به صورت پروانه از مرز «كاخك» از سال گذشته وارد روستاهاي بيناباج، مزدآباد، بسكاباد و كارشك شده و به دليل ادامه خشكسالي و ضعف درختان و كاهش مقاومت در برابر آفت، به صورت گسترده پراكنده و افزايش يافته و خسارات سنگيني را به باغداران وارد كرده است!
تخريب اراضي كشاورزي
در شماره پيشين اشاره اي شد به اين كه برخي باغات شهريار گرفتار پديده ساختمان سازي هاي رايج شده است. دبيرخانه كشاورز شهريار، ناخشنودي و نگراني طيف كشاورزان را از تخريب و ساختمان هاي پنهان برخي اراضي زيركشت و توليد زراعي، پنهان نمي كند. او در اين ارتباط چنين مي گويد: «هجوم تعاوني هاي مسكن، افزايش بي رويه مهاجرت ها و رشد جمعيت از يك سو و اما اين كه بعضي از حوزه هاي شهرداري زمينه را براي تخريب اراضي كشاورزي و فرصت هاي ساخت و سازها در مناطق كشاورزي فراهم مي كنند، شگفت آور است چرا كه اين حركت مخرب به سهم خود از يك طرف دامنه كشت و زرع را كوتاه مي كند و از سوي ديگر طبعا توليدات كشاورزي به عنوان تامين كننده بخشي از مواد غذايي و سلامت بخش مردمي را محدود مي سازد. كلا امنيت استمرار كشاورزي را خدشه دار مي كند.»
وي اشاره اي مبني بر اهداف خانه كشاورز شهريار مي كند از جمله ارتقاء سطح بخش كشاورزي و آشنايي كشاورزان با تكنولوژي مي گويد: «طبق بند 5 اساسنامه خانه كشاورز، حمايت از حقوق سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشاورزان از ديگر اهداف اين تشكل برآمده از نمايندگان كشاورزان هر استان است.»
چهارشنبه 2 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 321]