سياست - روايت متضاد ايران و آمريكا از مذاكرات ژنو

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: سياست - روايت متضاد ايران و آمريكا از مذاكرات ژنو

سياست - روايت متضاد ايران و آمريكا از مذاكرات ژنو

تازه‌ترين سخنان كاندوليزا رايس وزير امور خارجه آمريكا و سعيد جليلي سرتيم مذاكرات هسته‌اي ايران در گفت‌وگوهاي سه‌جانبه در ژنو، تصويري متفاوت از اين نشست را ارائه مي‌كند. در حالي‌كه جليلي در موضع‌گيري رسمي اعلام كرده «در ژنو صحبتي از تعليق نشد»، رايس از پاسخ‌هاي سربالاي ايران در جريان مذاكرات سخن گفته است. مذاكرات روز شنبه جليلي با خاوير سولانا نماينده اروپا در شرايطي برگزار شد كه حضور نيكولاس برنز معاون امور خارجه آمريكا در اين نشست، گفت‌وگوها را متفاوت‌تر از مذاكرات پيشين ساخته بود. حضور برنز باعث شد تا تحليلگران معتبر جهاني از تغيير استراتژي و حتي عقب‌نشيني آمريكا در قبال مواضع سرسختانه هسته‌اي ايران سخن بگويند. ايستادگي ايران بر موضع خودداري از تعليق غني‌سازي اورانيوم و از سوي ديگر، تاكيد آمريكا بر مسائل تعليق به‌عنوان پيش‌شرط مذاكرات باعث شده بود گرهي كور در روند مذاكرات شكل گيرد. اينك اما حضور نماينده آمريكا در مذاكرات جليلي و سولانا از يك‌سو و نيز شايعاتي مبني بر موافقت ايران براي پذيرش تعريفي خاص از تعليق غني‌سازي اورانيوم، نشانه‌اي از انعطاف دو سوي سرسخت پرونده هسته‌اي تعبير شد. با اين حال، سخنان ديروز و كاملا متفاوت رايس و جليلي نشان داد كه دو طرف دست‌كم در شرايط كنوني، موضع و ارزيابي نزديكي از مذاكرات ژنو ندارند. گرچه برخي ناظران سياسي با خوش‌بيني به ورود آمريكا به مذاكرات نگريسته‌اند، اما ناظران ديگر اين اقدام را صرفا «حركتي تاكتيكي» دانسته‌اند كه با هدفي به نام «اتمام حجت با متحدان آمريكا در 1+5» صورت گرفته است. بنا بر اين تحليل، هدف آمريكا آن بود كه با حضور رسمي در مذاكرات نشان دهد ايران به دنبال همسويي با خواست غرب در تعليق غني‌سازي نيست و كشورهاي ديگر عضو 1+5 هم چاره‌اي جز همراهي با راهبردهاي راديكال آمريكا در قبال ايران ندارند. از سويي، برخي تحليلگران حركت ناگهاني دولت بوش را اقدامي انتخاباتي براي خلع‌سلاح حزب دموكرات و نامزد مسالمت‌‌جوي آن، باراك اوباما مي‌دانند كه اصلي‌ترين شعار خود در قبال ايران را مذاكرات بي‌قيد و شرط قرار داده بود. حال و در صورت بي‌نتيجه ماندن اين مذاكرات، جمهوريخواهان تندرو عملا به رقيب دموكرات و نيز متحدان خويش در 1+5 پيام مي‌دهند: «ملايمت با ايران حاصلي نخواهد داشت.»

رايس: به اندازه كافي علامت داديم
در اين چارچوب، كاندوليزا رايس، وزير امور خارجه آمريكا ديروز در اولين اظهارات علني درباره نشست ژنو گفت كه ايران به نمايندگان آمريكا و پنج كشور ديگر جواب سربالا داده است. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، رايس گفت كه هر شش كشور درباره مهلت دوهفته‌اي ايران براي اعلام موافقت درباره توقف كوتاه‌مدت فعاليت‌هاي هسته‌اي و آغاز مذاكرات يا روبه‌رو شدن با تحريم‌ها جدي هستند. رايس گفت كه سعيد جليلي، مذاكره‌كننده ارشد هسته‌اي ايران به جاي ارائه پاسخي مستقيم حرف‌هايي پراكنده و «گفت‌وگوهاي كوتاه درباره فرهنگ»‌ را تحويل داده است. رايس به خبرنگاراني كه همراه او به امارات سفر مي‌كردند، گفت: ما انتظار داشتيم پاسخ ايران را بشنويم اما مانند دفعات بسيار ديگر در رابطه با ايراني‌ها،‌ آنچه مطرح شد جدي نبود. وي افزود: اكنون زمان آن است كه ايراني‌ها پاسخي جدي ارائه كنند. وزير امور خارجه آمريكا ادامه داد: آنها نمي‌توانند همين‌طور ادامه دهند، تعلل كنند و گفت‌وگوهاي كوتاهي درباره فرهنگ داشته باشند، بلكه بايد تصميم بگيرند. رايس گفت كه اگر ايران ظرف دو هفته به صورت مثبت پاسخ ندهد، مي‌تواند اواخر اوت يا در سپتامبر در انتظار تحريم‌هاي بيشتر آمريكا و اتحاديه اروپا باشد و پس از آن نيز با قطعنامه چهارم تحريم در شوراي امنيت روبه‌رو شود. وي افزود: ظرف دو هفته خواهيم ديد كه ايران چه اقدامي خواهد كرد، اما فكر مي‌كنم كه اكنون روند ديپلماتيك با نوع جديدي از انرژي روبه‌رو شده است. وزير امور خارجه آمريكا گفت:‌ اگر آنها تصميم به تعليق نگيرند، آنگاه ما در موقعيتي خواهيم بود كه بايد به شوراي امنيت بازگرديم. ويليام برنز، معاون امور سياسي وزير امور خارجه آمريكا كه در نشاني از تغيير در اصرار پيشين آمريكا به عدم‌ملاقات با ايراني‌ها تا زماني كه غني‌سازي متوقف شده باشد، در نشست ژنو حاضر شد، به كاندوليزا رايس درباره اين نشست گزارش داد. رايس افزود‌ كه تماس‌هاي عالي‌رتبه ميان آمريكا و ايران بسيار نادر است و حضور برنز در مذاكرات ممكن است ايراني‌ها را گيج كرده باشد. وي در عين حال به تغيير تاكتيكي در راهبرد آمريكا در قبال ايران براي نشان دادن اتحاد ميان گروه 1+5 اشاره كرد و گفت: مهم است كه گهگاهي به ديپلماسي جان تازه‌اي بخشيده شود. وي ادامه داد: فكر مي‌كنم اين واقعيت كه ما (بر سر ميز مذاكره) رفتيم ممكن است اندكي ايراني‌ها را متعجب كرده باشد و آنها واكنش نداشتند كه به كسي اطميناني بدهد. رايس در پاسخ به اين سوال كه آيا برنز و ديپلمات ديگري از آمريكا در دو هفته آينده براي شنيدن پاسخ ايران حاضر خواهد شد؟ اين مسئله را رد كرد و گفت:‌ فكر مي‌كنم ما براي اينكه نشان دهيم آمريكا جدي است و به شركايمان اطمينان دهيم كه جدي هستيم به قدر كافي اقدام كرده‌ايم.
جليلي: دو هفته فرصت هست
اما برخلاف رايس، جليلي فضاي اجلاس ژنو و مذاكرات را «سازنده» و روبه ‌جلو توصيف كرد و گفت: اجلاس ژنو به اين منظور برگزار شد كه درباره چگونگي مذاكرات، ساختار، ادامه و زمان‌بندي آن با يكديگر به توافق برسيم. سعيد جليلي بامداد ديروز در بازگشت از سوئيس و تركيه، در بدو ورود به فرودگاه امام تهران در جمع خبرنگاران افزود: در اين اجلاس با ابتكار عمل وارد شديم كه در برابر پيشنهاد آنها و Nonpaper ( نقشه راه) كه ارائه كرده بودند، پيشنهاد مشخص براي ادامه كار با رويكردي سازنده ارائه كرديم كه مورد توجه و استقبال طرف مقابل واقع شد. وي تصريح كرد: درباره اينكه چگونه كار را ادامه دهيم در اين اجلاس مباحث خوبي صورت گرفت. جليلي اضافه كرد: جمهوري اسلامي ايران در اين مذاكرات نشان داد علاوه بر پاسخ به نامه شش كشور درباره ساختار مذاكرات داراي ايده روشن و طرح مشخص است. يك ايده آنها ارائه كرده بودند، در اجلاس ژنو هم ما يك ايده ارائه كرديم؛ به طور منطقي بايد اين دو ايده با هم تلفيق شود و براساس نكات مشترك آنها، بتوانيم به يك ايده مشترك براي ادامه مذاكرات دست يابيم. اين، آن چيزي بود كه در اجلاس ژنو به صورت مشخص روي آن به شكل عملي توافق شد. نماينده مقام معظم رهبري در شوراي عالي امنيت ملي ادامه داد: از اينكه فضاي ژنو و فضاي حاكم بر مذاكرات يك فضاي سازنده و رو به جلو بود استقبال مي‌كنيم. درباره چگونگي ادامه كار تفاهم كرده بوديم براساس مشتركات دو بسته پيشنهادي مي‌توانيم كار را ادامه دهيم. دبير شوراي عالي امنيت ملي يادآور شد: در سفر سولانا به تهران، آنها يك Nonpaper ارائه و پيشنهاد خود را مبني بر اينكه مذاكرات چگونه مي‌تواند ادامه پيدا كند در يك صفحه ارائه كرده بودند، ما نيز اعلام كرديم بسته پيشنهادي، نامه و Nonpaper ارائه‌شده را به دقت مطالعه و بررسي خواهيم كرد و برپايه ‌بسته پيشنهادي خود و مشتركات دو بسته، درباره چگونگي ادامه كار، پيشنهاد مشخص خود را ارائه مي‌كنيم و همانطور كه قول داده بوديم، در نخستين فرصت پاسخ آن نامه را داديم. برخلاف رايس كه ادعا كرده طرف ايراني در اين مذاكرات جدي نبود، جليلي گفت: ما با رويكردي مثبت به اين اجلاس وارد شديم زيرا نگاهمان را درباره اين مذاكرات راهبردي و درازمدت مي‌دانيم و لازمه آن اين است كه براي يك كار راهبردي و يك كار درازمدت بر يك مبناي صحيح، مستحكم و مورد توافق دو طرف عمل شود كه بر اين مبنا قرار شد دو طرف روي ايده‌هاي ارائه‌شده به منظور ادامه مذاكرات و چگونگي ساختار آن بررسي و اعلام‌نظركنند. وي در پاسخ به سوالي درباره حضور نماينده آمريكا در اجلاس ژنو گفت: ما با يك رويكرد سازنده در مذاكرات وارد شديم، ديدگاه‌هاي خود را ارائه كرديم، متقابلا اعضاي 1+5 ديدگاه‌هاي خود را بيان كردند و نوعا ديدگاه‌ها سازنده و رو به جلو بود و بايد در ادامه ببينيم اين موضوع و مباحثي كه بوده، مورد توجه قرار مي‌گيرد. وي در پاسخ به سوالي درباره مطرح كردن اين مطلب از سوي برخي كشورها كه در موضوع هسته‌اي ايران تنها دو راه همكاري يا برخورد وجود دارد، گفت: ما نيز اين مطلب را در مذاكرات ژنو مطرح كرديم كه به هرحال اين گزينه‌هايي است كه در مقابل همه قرار دارد. ما اعلام كرديم كه بايد مشخص شود آيا نگاه مبتني بر همكاري، تعامل سازنده و توجه به نگراني‌هاي مشترك مبناي مذاكرات است يا اينكه نگاه غيرسازنده مي‌تواند وجود داشته باشد. دبير شوراي عالي امنيت ملي در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه براساس اجلاس ژنو آيا مذاكرات در چارچوب برنامه راهبردي ادامه خواهد يافت يا اينكه مقطعي، فضاي غيرسازنده حاكم خواهد شد؟ گفت: در مصاحبه مشترك با آقاي سولانا مطرح كرديم كه روي ايده مشترك براي ادامه گفت‌وگو‌ها كار كنيم، اين نگاه ماست كه ما از چنين ديدگاهي استقبال مي‌كنيم، آنها هم در اجلاس اين نگاه را مورد توجه قرار دادند و از آن استقبال كردند و فكر مي‌كنم در ادامه مذاكرات مي‌توانيم كار را با توافق و تفاهم جلو ببريم. جليلي در پاسخ به سوال ديگري درباره اينكه منظورتان از ادامه گفت‌وگوها در چارچوب كشورهاي 1+6 بهتر از كشورهاي 1-7 است، چيست؟ گفت: اين مسئله فراتر از گفت‌وگوهاي صورت گرفته بود، ما بحثمان اين است كه امروز براي بسياري از موضوعات و مسائل منطقه‌اي و بين‌المللي كه ساليان سال به صورت بحران يا مسائل مزمن درآمده است، بايد بررسي كنند كه آيا 1-7 مي‌تواند اينها را به فرجام برساند يا 1+6؟ وي در پاسخ به اين سوال كه آيا در اجلاس ژنو درباره تعليق هم صحبت شد يا خير گفت: در اين اجلاس درباره تعليق هيچ صحبتي نشد و آنچه مطرح شد بحث‌هايي بود كه طرفين براي ادامه مسير ارائه كردند كه چگونه درباره ساختار، شكل و چگونگي مذاكرات به تفاهم برسند. جليلي در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اينكه مطرح شده است كه كشورهاي 1+5، دو هفته براي پاسخ به جمهوري اسلامي ايران فرصت داده‌اند؟ گفت: ما توافق ابتدايي كرديم كه دو طرف ايده‌هاي ارائه‌شده را براي ادامه مذاكرات بررسي كنند و ظرف دو هفته دوباره بحث‌ها را ادامه دهيم.
سه شنبه 1 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 145]