فا نو س جا دو يي نگاهي به تاريخ انيميشن

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: فا نو س جا دو يي نگاهي به تاريخ انيميشن
هامون قابچي
پديده هاي گوناگوني همه روزه در كنار ما هستند كه نشان از دوره كاملا خاص براي خود دارند. گويي برخي چيزها تازگي شان را ديگر از دست داده اند. ديگر مانند گذشته پرتاب موشك به فضا ضربان قلب ما را تندتر نمي كند و مشاهده اكتشافات مختلف تنها به گفتن چه عجيب ختم مي شود.
در اوايل قرن بيست و پس از شگفتي فراوان انسان ها از دوربين عكاسي، پديده خارق العاده ديگري به همت اديسون و پس از آن برادران لومير به دنيا معرفي گرديد. از طبيعت همزادهايي آفريده مي شد و بشر به مانند روياي سفر به ماه توانست روياي ديگري را كه آن ديدن خودش در تصاوير بود را بيابد.
دوربين فيلمبرداري هم مانند عكاسي مبدع دو رشته مهم گرديد. 2 رشته اصلي به نام سينما و ديگري انيميشن. سينماي انيميشن اين روزها ديگر برايمان چيزي شگرف نيست. متحرك سازي شخصيت ها مانند اوايل قرن بيست نمي باشد و به امري رايج تبديل شده است. ابتدايي ترين تصاوير كه ساده ترين متحرك سازي ها اعم از چند فريم راه رفتن و... بود تبديل شدند به پلان هايي عظيم. كمپاني ها قد علم كردند و كاراكترها چنان جذاب جلوه كردند كه تبديل به شخصيت هاي محبوب گرديدند. رويا به مثابه امري واقعي بر روي كاغذ طراحي گرديد و به مدد كارگردان متحرك گرديد. انسان به دست خود طبيعتي را از آن خود خلق مي كرد و هر آن چه را كه در ذهن داشت بي چون و چرا تصويرش مي كرد.
تماشاي يك فيلم انيميشن، به دلايل مختلف فرآيندهاي ذهني متفاوتي از تماشاي يك فيلم سينمايي زنده پديد مي آورد.
انيميشن تنها يك مخاطب و گروه سني را نمي شناسد. روي او تنها با كودكان نيست. شايد در ابتدا اين گونه جا افتاد، اما پس از مدتي دوران بيان تجارب فردي شد. ديگر تنها كودكان به انيميشن ها چشم نمي دوختند بلكه انيميشن به عنوان يك سينماي مستقل حرف هاي خود را چه سياسي، اجتماعي و... بيان نمود.
انيميشن هايي كه به هيچ عنوان براي گروه سني كودك نبودند و جسارت آميز بيان خود را داشتند. استقلال سينماي انيميشن امري بود كه در طي ساليان به مدد كمپاني ها و جشنواره ها به وجود آمد.
در انيميشن بيشتر با نهادها، نشانه ها، عناصر و جزئيات مرتبط با مفهوم نهايي فيلم و بيشتر با واقعيت هاي جايگزين به جاي واقعيت هاي موجود سروكار داريم. از همين رو جهان فيلم انيميشن بيش از فيلم زنده به جهان خواب ها و روياهاي ما شباهت دارد، زيرا در رويا ما بيش تر با نشانه ها، با فرم و با جزئيات كاملا مرتبط با محتوا سروكار داريم. شوخي و يا هجو و نيز اغراق در خلق موقعيت هاي مختلف كميك، نوعي مكانيسم دفاعي رواني براي مقابله با استرس هاي روزمره است. برخي از روانكاوان در پس شوخي و بازيگوشي، نوعي فرار و گريز از هنجارهاي پذيرفته شده اجتماعي مي يابند كه در برگيرنده پرخاشگري است. يعني به دليل فشارهاي بسيار جامعه مدرن كه از طريق وضع قوانين و مقررات و آداب و اصول اخلاقي حاكم است. انسان به گريزگاهي براي تخليه هيجاني پناه مي برد. اين فرآيند كه تقابل اصل لذت و اصل واقعيت را در پي دارد، مجال مي دهد تا در گستره شوخي، مقداري از فشارها و كمپلكس هاي ناشي از جامعه مدرن را بكاهد.
واقعيت در انيميشن، كاركردي دوگانه هم دارد. يعني مخاطب از سويي، مي داند كه تماشاگر دنيايي مصنوعي و خيالي است و از سويي ديگر، انتظار رخ نمودن واقعيت ملموس در اين فيلم را ندارد.
فيلم انيميشن يا بازسازي رويا و تخليل است كه در نتيجه مناسبات آن اساسا با جهان واقع متفاوت است و يا انتظار بازنمايي واقعيتي فراتر از واقعيت ملموس را دارد. اغراق ها و تأكيدهاي بيش از حد درباره يك پديدار را نمايان مي سازند.
انيميشن زمينه قدرت خلاقه، تخيلات و حساسيت هاي هنرمندان را از گوشه وكنار جهان بر مي گزيند و به هيئت يك رسانه، فراتر از مرزها و فرهنگ هاي مختلف، بي اعتنا به رنگ و نژاد، همه را متحير مي نمايد و به شكرانه زبان بين المللي تصوير و حركت بر هر طيف و طايفه اي اثر مي گذارد.
تعريفي كه نورمن مك لارن از انيميشن ارايه مي دهد اين گونه است: انيميشن هنر طراحي متحرك نيست، بلكه هنر حركتي است كه طراحي مي شود، آن چه در فاصله هر فريم اتفاق مي افتد به مراتب مهم تر از چيزي است كه بر روي هر فريم وجود دارد. براي همين، انيميشن هنر به كار بردن ماهرانه فاصله هاي زماني كوتاه محسوسي كه بين فريم ها وجود دارند است.
نگاهي كوتاه به تاريخ انيميشن بد نمي آيد. از سال 1895 براي اولين بار يك فيلم سينمايي اكران عمومي يافت، نمونه هايي هم از فيلم هاي زنده و هم فيلم هاي انيميشني با اسباب بازي هاي بعدي و فرم هاي متنوعي از تصاوير متوالي روي پرده رفته بود. در اين ميان پيشگامان سينمايي اسلايدهاي شيشه اي رنگ شده و عكاسي شده اي از نمايش هاي فانوس جادويي وجود دارد كه تاريخ شان به اواسط قرن هفدهم برمي گردد و هم چنين تعدادي از ديگر انواع سرگرمي كه از اوايل تا اواسط قرن نوزدهم رايج بودند. براي مثال، توماتروپ كه عبارت از ورق كاغذي است كه در دو طرف آن تصويرهايي نقش شده و باچرخش ورق، حركتي را القا مي كند، چرخ فندكيستديس كوپ كه براي يك انيميشن چندمرحله اي مدور ساخته شده و متحرك سازي چند مرحله اي مدور كه براي نوارهاي كاغذي مصرف شده در زئوتروپ ساخته شده است. سرانجام، تكنولوژي آن قدر پيشرفت كرد كه اجازه ثبت تصاوير متوالي بر سطح انعطاف پذير فيلم را داد. اگوست و لويي لومير، برادران فرانسوي، نخستين كساني بودند كه با سينما توگراف چندمنظوره خود فيلم هايي را در 1895براي عموم به نمايش درآوردند. اما ديري نپاييد كه ديگران نيز به آن ها پيوستند و باني رشد پديده اي شدند كه در مدت زمان كوتاهي به يك صنعت عمده بدل شد.
در سال هاي آغازين توليد انيميشن، همانند توليدات فيلم زنده، فيلم ها توسط گروه هاي كوچك توليد مي شدند. يك مثال خوب فيلم هايي مانند نموي كوچك (1911) گوتي دايناسور (1914) و غرق شدن لويستانيا (1918) را ساخت.
شايد در ابتداي راه هنرمندان در پي فراگيري تكنيك و آزمون و خطاي تجارب خويش بودند اما پس از گذشت ساليان هنرمندان علاوه بر در دست گرفتن انيميشن به مباحثي فراتر از آن چه كه مي بود پرداختند. پديدارشناسي انيميشن و بررسي ريشه هاي روانشناسي و نظريات نظريه پردازان بزرگ دنيا درباره اين رشته باعث گرديد، رنگ و رويي متفاوت به انيميشن داده شود. تا قبل از ورود دنياي سه بعدي انيميشن ها فارغ از دنياي ديجيتال يا دو بعدي بودند يا عروسكي. انفجار آتشفشاني ديجيتال در سال هاي اخير باعث قرار گرفتن انيميشن در سيكل ديگري شد. تا قبل از اين تغيير و تحولات هنرمنداني كه بر قله علوم متحرك سازي بودند به فيلمنامه پرداختند و به بازگرداندن سرمايه. البته اين ويژگي هاليوودي سينماي انيميشن بود كه هدفش تنها پويايي اقتصاد بود. در اروپاي شرقي و در زاگرب 1950 همزمان با فروش بي نظير محصولات ديزني زاگرب به اصول و عقايد خود پايبند و صبورانه ادامه مي دهند.
كمپاني ها در ادامه روند اقتصادي و بينش برگرداندن سرمايه تنها به توليد اثر فكر نكردند. بلكه به پس توليد آن هم اعتقاد داشتند. ساده ترين نمونه آن وسايل و اسباب بازي هايي است كه در غالب كاراكترها و شخصيت ها به بازار روانه مي شوند و باعث شكوفايي هر چه بيشتر اين صنعت مي شوند. نبايد فراموش كنيم كه نگرش اقتصادي به غير از حمايت دولت و سرمايه گذاري هاي كلان نيست و در اين صورت است كه سازندگان انيميشن مي توانند آثاري فارغ از هياهوهاي تبليغاتي بسازند. در صورت سرمايه گذاري شخصي تهيه كننده چاره اي جز بازگشت سرمايه ندارد و پس توليد و وجود آوردن وسايلي از دل انيميشن ندارد.
دوشنبه 31 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 234]