سياست - يخ‌هاي رابطه آب مي‌شود؟

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: سياست - يخ‌هاي رابطه آب مي‌شود؟
سياست - يخ‌هاي رابطه آب مي‌شود؟

محمدرضا نسب‌عبداللهي:پس از يك ماه آرايش جديد نظامي در منطقه خاورميانه، اكنون اما به نظر مي‌رسد كه فيتيله جنگ‌افروزي اندكي پايين كشيده شده است. سعيد جليلي، مذاكره‌كننده ارشد هسته‌اي ايران به ژنو رفته تا مذاكرات هسته‌اي 1+5 را با حضور ويليام برنز، معاون وزير خارجه آمريكا پيش برد. اين ديپلمات بلندپايه آمريكايي در حالي براي نخستين‌بار به نمايندگان ساير قدرت‌هاي دنيا خواهد پيوست تا در مذاكرات جليلي ـ سولانا حاضر شود كه جورج بوش در طول دو دوره رياست‌جمهوري آمريكا هميشه رويه‌اي تند عليه ايران داشته است. كاندوليزا رايس، وزير خارجه آمريكا تاكيد كرده كه حضور برنز در مذاكرات، تاييد اين سياست است كه آمريكا در تعقيب سياست‌هاي متحدان اروپايي خود مي‌باشد. در همين حال سي‌ان‌ان گزارش داده كه يك مقام ارشد آمريكا كه خواسته نامش فاش نشود، تاييد كرده كه رويكرد دولت آمريكا(نسبت به ايران) تغيير يافته است. آمريكا اما در واكنش به تحليل‌ها در مورد انگيزه تصميم خود براي اعزام يك مقام بلندپايه به نشست ژنو با حضور نماينده ايران، پافشاري كرده كه اين حركت به معناي تغيير سياست قبلي آمريكا نيست و آن را دادن فرصتي به ديپلماسي براي حل مناقشه اتمي ايران توصيف كرده است. با اين حال اما روزنامه واشنگتن‌پست اين تصميم دولت بوش را «بازگشتي چشمگير از سياستي قديمي» و خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز آن را «گسستي از سياست گذشته» خوانده‌اند.

مهم‌تر از اين رويداد، خبر احتمال گشايش دفتر حفاظت منافع آمريكا در ايران نيز به كمك روابط تيره ايران و آمريكا آمده است تا شايد ديوار بي‌اعتمادي كه سيدمحمد خاتمي رئيس‌جمهور پيشين ايران از آن به عنوان مانع بزرگ بين دو كشور ياد كرده بود، فرو ريزد. از ايده تاسيس دفتر حفاظت منافع به عنوان چرخشي چشمگير در سياست پرزيدنت بوش كه تاكنون يك سياست تند خصمانه را در سراسر دوران رياست‌جمهوري خود عليه ايران دنبال مي‌كرد، ياد مي‌شود. گفته مي‌شود كه ايجاد بخش حفاظت منافع آمريكا در تهران طي يك ماه آينده اعلام خواهد شد. اين دفتر بخشي از سفارت سوئيس خواهد بود اما از سفارت سوئيس مستقل است و كاركنان آمريكايي دارد. مشابه اين دفتر را ايران در سفارت پاكستان در واشنگتن با كاركنان ايراني در اختيار دارد.
دفتر حفاظت از منافع ايران در واشنگتن داراي كارمندان ايراني است و به امور كنسولي از جمله صدور ويزا نيز رسيدگي مي‌كند ولي بخش حفاظت از منافع آمريكا در تهران(سفارت سوئيس) كارمندان آمريكايي ندارد و خدماتي كه ارائه مي‌دهد شامل صدور ويزا نيست و شهروندان ايراني براي اين منظور به سفارتخانه‌هاي ايالات متحده در ساير كشورها مراجعه مي‌كنند.
خبر گشايش دفتر حفاظت منافع آمريكا در ايران را نخستين‌‌بار روزنامه واشنگتن‌پست منتشر كرد. اين روزنامه آمريكايي گزارش داد كه مقامات وزارت خارجه آمريكا در حال بررسي پيشنهاد گشايش يك دفتر حفاظت منافع در تهران هستند. قرار است اين دفتر مشابه دفتري باشد كه آمريكا در سال 1977 در هاوانا پايتخت كوبا كه روابط سياسي با ايالات متحده ندارد، گشوده است. كاندوليزا رايس در واكنش به گزارش واشنگتن پست تاكيد كرد كه مي‌داند براي ايراني‌ها مشكل است كه براي ويزاي آمريكا به دوبي سفر كنند. وزير خارجه آمريكا همچنين از يك موسسه تحليلي نيز خواسته تا عملي بودن تاسيس اين دفتر و عواقب آن را بررسي كند. رايس و مقامات آمريكايي عميقا نگران هستند كه ايده تاسيس دفتر حفاظت منافع در تهران، عقب‌نشيني و نرمش آمريكا در برابر ايران خوانده شود. اين تعبير اما به شدت براي دولت ايران خوشايند است. مقامات آمريكايي براي جلوگيري از طرح اين ديدگاه، اين احتمال را مطرح كرده‌اند كه پيشنهاد گشايش دفتر حفاظت منافع در تهران همزمان با اعمال تحريم‌هاي شديدتر عليه ايران همراه باشد تا عزم دولت ايالات متحده را در مقابله با سياست‌هاي جمهوري اسلامي نشان دهد. اين نوع سخن گفتن مقامات آمريكايي در ادامه همان سياست چماق و هويج اين كشور در برابر مخالفان خود است. به نظر مي‌رسد كه ايده تاسيس دفتر حفاظت منافع در زمان كنوني، هم ژست ديپلماتيك آمريكا براي نشان دادن حسن نيت خود در برابر ايران است و هم بنا بر آنچه كه واشنگتن‌پست گزارش داده نه‌تنها به معناي نرم شدن موضع آمريكا نيست بلكه براي تماس آمريكا با جوانان ايراني و مخالفان دولت ايران است.
در ايران تاسيس دفتر حفاظت منافع آمريكا با واكنش‌هاي متفاوتي روبه‌رو شده است. در حالي كه محمود احمدي‌نژاد و منوچهر متكي، وزير امور خارجه، اين ايده را قابل بررسي دانسته‌اند اما علي لاريجاني، رئيس مجلس آن را «شايعه‌اي فريبكارانه» خوانده است. مجتبي ثمره هاشمي، مشاور ارشد رئيس‌جمهور نيز در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست، پيشنهاد حضور ديپلماتيك آمريكا در ايران را رد كرده و بهبود روابط تهران با واشنگتن را منوط به عقب‌نشيني نيروهاي نظامي آمريكا از عراق و پذيرش برنامه هسته‌اي ايران دانسته است. حال بايد منتظر ماند و ديد آيا حلقه مشاوران رئيس دولت نهم خواهند توانست مانع گشايش دفترحفاظت منافع آمريكا شوند و يا آنكه محمود احمدي‌نژاد در عين آنكه عليه آمريكا انتقاد مي‌كند زمينه تماس دو كشور را فراهم خواهد ساخت. هر چند او پيش‌تر نيز با نامه‌نگاري به جورج بوش نشان داده كه تمايل دارد نام خود را به عنوان رئيس‌جمهوري كه قصد دارد يخ‌هاي رابطه ايران و آمريكا را آب كند، در تاريخ ثبت نمايد. احمدي‌نژاد اين را نيز مي‌داند كه پاسخ منفي به درخواست آمريكا براي تاسيس دفتر حفاظت منافع، بازتاب خوشايندي در عرصه بين‌الملل نخواهد داشت و بر همين پايه است كه گفته اين ايده را با نگاه مثبت بررسي مي‌كند. او چند روز پيش از آن نيز گفته بود كه ممكن است در آينده نزديك گفت‌وگوهايي با آمريكا اتفاق بيفتد.
مقامات ايران و آمريكا تلاش كرده‌اند تا درباره گشايش دفتر حفاظت منافع آمريكا با كمي وسواس سخن بگويند چون قطع ارتباط رسمي ديپلماتيك دو كشور كه از سال 1981 اتفاق افتاد، منجر به گسترش بي‌اعتمادي در مدت 28 سال تيرگي روابط شده است. با اين وصف، اما گشايش اين دفتر هر چند در ابتدا بيشتر جنبه فني و حقوقي دارد اما در بلندمدت مي‌تواند كاركردهاي يك سفارت را ايفا كند. همچنان‌كه روزنامه بريتانيايي گاردين نيز گزارش داده كه گشايش دفتر حفاظت منافع آمريكا در تهران نيمي از مسير حركت به سوي گشايش سفارتخانه است. جيمز روبين، سخنگوي وزارت خارجه آمريكا در دولت بيل كلينتون نيز با انتشار مقاله‌اي در نيويورك تايمز تاييد كرده كه تاسيس دفتر حفاظت منافع به معني استقرار ديپلمات‌هاي آمريكايي در ايران خواهد بود. حال بايد منتظر نشست و ديد كه آيا جورج بوش تلاش خواهد كرد تا در ماه‌هاي پاياني دوره رياست‌جمهوري‌اش، وضعيت يا جنگ و يا صلح بين ايران و آمريكا را به سوي صلح هدايت كند يا نه.
دولت جورج بوش در زمان حساس فعلي و بر خلاف سياست‌هاي گذشته‌اش، از يك سو ويليام برنز، سومين ديپلمات برجسته وزارت خارجه آمريكا را به مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 در ژنو روانه كرده و از سويي ديگر بر خلاف دو سال گذشته كه ايده تاسيس دفتر حفاظت منافع آمريكا در تهران مطرح بوده، اكنون تمايل جدي به گشايش آن نشان داده است. بوش با اين دو تصميم اين نشانه را به جهان صادر كرده كه به ديپلماسي متعهد است. اما به هر دليل اگر مذاكرات ژنو شكست بخورد و يا تهران از گشايش دفتر حفاظت منافع استقبال نكند، احتمالا آمريكا در گام بعدي به ايران سخت‌تر خواهد گرفت.
دوشنبه 31 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]