«بازتاب‌هاي كلام اسلامي در فلسفه يهودي» منتشر شد

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: «بازتاب‌هاي كلام اسلامي در فلسفه يهودي» منتشر شد
گروه انديشه: كتاب «بازتاب‌هاي كلام اسلامي در فلسفه يهودي»، تأليف «هرى اوسترين ولفسون» با ترجمه «على شهبازى» به همت انتشارات «مركز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، در طول سده‌ها دو سنت فرهنگي عظيم دو دين بزرگ اسلام و يهوديت كه هر دو خاستگاهي مشترك در ديانت ابراهيمي دارند، فارغ از اصطكاك‌هاي اجتماعي و سياسي و البته متأثر از آن‌ها با يكديگر داد و ستدهاي فراوان و قابل توجهي داشته‌اند.

اين تأثير و تأثرات در حوزه فلسفه و كلام،‌ با وجود آن‌كه به شهادت عموم اهل تحقيق حائز اهميت و بسيار مهم است،‌ تاكنون در كمتر كتابي به زبان فارسي مورد تحليل و بررسي عالمانه و موشكافانه قرار گرفته است.

اين اثر يكي از نخستين آثار تحقيقي و علمي در اين زمينه است. ولفسون (1974ـ1887) نويسنده اين كتاب، فيلسوف،‌ محقق،‌ مورخ و استاد دانشگاه هاروارد، نخستين صاحب كرسي مطالعات يهودي در ايالات متحده را تأسيس كرد. او را عموما به دليل آثارش پيرامون فيلون اسكندراني،‌ فيلسوف يوناني‌مآب يهودي اهل مصر مي‌شناسند، اما ولفسون همچنين نگارنده آثار برجسته‌ و گوناگون و متعددي درباره «كرسكاس»،‌ فيلسوف يهودي، «ابن رشد»،‌ «اسپينوزا»،‌ كلام،‌ آباي كليسا و بنيادهاي دين غربي نگاشته است.

از اين‌رو مهم‌ترين سهم او در زمينه‌هاي علمي را مي‌توان در فرو ريختن موانع و سدهايي مصنوعي و غيرواقعي دانست كه مطالعه فلسفه مسيحي را از فلسفه اسلامي و فلسفه يهودي جدا مي‌انگاشت. كتاب «بازتاب‌هاي كلام اسلامي در فلسفه يهودي»، در اصل مكمل اثر معروف ديگري از وي به نام «فلسفه علم كلام» است. به تعبير «ايزادور توئرسكي» در پيش‌گفتاري كه بر اين كتاب نگاشته است، اين كتاب اگرچه نوشته‌اي مستقل و ذاتا داراي ماهيت است،‌ اما با كتاب «فلسفه علم كلام» پيوندي ناگسستني دارد.

ولسفون همچنين در اين پيش‌گفتار با تأكيد بر اصطلاح «بازتاب» به جاي تأثير مي‌نويسد: «اصطلاح بازتاب مبين تلقي ولفسون از فلسفه يهودي قرون وسطي و نسبت آن با آثار و ادبيات فلسفي عربي است كه زمينه پرورش انديشه يهودي شد. آيين يهود اساسا عقلاني بود و تماس آن با گفتمان معتزلي موجب تقويت اين ويژگي‌هاي ذاتي شد و نوعي اصطلاح‌شناسي فلسفي قابل استفاده براي تنظيم و قاعده‌مند كردن دوباره آن ديدگاه‌ها فراهم آورد.»

وي در بخش ديگري از اين كتاب مي‌‌نويسد: «در واقع باورها و انديشه‌ها اموري سرايت‌پذيرند و تاريخ باورها و انديشه‌ها غالبا تاريخ تقليد به واسطه سرايت‌پذيري است. اما براي اين‌كه سرايت‌پذيري يك باور يا انديشه مؤثر واقع شود، لازم است در كساني كه بناست تحت تأثير آن قرار گيرند زمينه‌اي از استعداد و پذيرندگي وجود داشته باشد. بنابراين بهتر است به جاي تأثيرات از بازتابندگي سخن گفت.»

ولفسون در اين كتاب معتقد است كه عالمان يهودي، به ويژه آنان كه در سرزمين‌هاي مي‌زيستند، با مطالعه مباحث كلامي مسلمانان و عرضه آن مباحث بر متون خود از جمله كتاب مقدس، به تدوين و بازسازي كلام و فلسفه يهودي در دوره قرون وسطي پرداختند. از اين‌رو،‌ وي در اين اثر تلاش مي‌كند با مقايسه ديدگاه فيلسوفان و متكلمان اسلامي و يهودي، ‌بازتاب مباحث كلامي و فلسفي مسلمانان بر انديشمندان يهودي را نشان دهد.

وي نشان مي‌دهد كه انديشمندان يهودي هم در نظام‌سازي كلامي و هم در تنظيم و قاعده‌مندكردن آموزه‌هاي خود از روش و چارچوب‌هاي مفهومي متكلمان و فيلسوفان متقدم اسلامي بهره‌هاي فراوان گرفتند.

كتاب 9 فصل است و در هر فصل مؤلف كوشيده با طرح يكي از مباحث مهم كلامي، ديدگاه‌هاي فيلسوفان يهودي را در تماس با آن‌چه از همتايان مسلمان خود فرا گرفته‌اند،‌ بررسي كند. صفات و تثليث، جنبه معنايى مسأله صفات، جنبه معنايى مسأله صفات، مسيح‌شناسى، قرآن ازلى و تورات ازلى، عرش ازلى و اراده خلق شده، نظريه‌هاى تأييد نشده در باب آفرينش، نظريه اتم‌ها، عليت، اختيار از جمله اين فصل‌ها است.

كتاب «بازتاب‌هاي كلام اسلامي در فلسفه يهودي»، تأليف «هرى اوسترين ولفسن» با ترجمه «على شهبازى» به همت انتشارات «مركز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب» در اواخر سال گذشته منتشر شده است.
يکشنبه 30 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 118]