بندي بر پاهاي بي‌‌سكون

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: بندي بر پاهاي بي‌‌سكون

عمومي- دكتر مهشيد چايچي:
پشت ميزتان مدتي طولاني نشسته‌ايد ومشغول كاربا كامپيوتر بوده‌ايد. احساس مي‌كنيد پاهايتان بي‌قرار شده و ديگر نمي‌توانيد به نشستن ادامه دهيد.

انگار سوزني در پايتان حركت مي‌كند، نه شايد يك حشره است كه زير پوستتان رفته و شما را آزار مي‌دهد.

به اجبار از جايتان بلند مي‌شويد و به سمت دستشويي مي‌رويد تا پوستتان را از نزديك معاينه كنيد اما وقتي پس از چندين قدم راه رفتن به دستشويي مي‌رسيد، متوجه مي‌شويد كه آن احساس آزار دهنده ديگر از بين رفته است.

اگرشما هم بارها چنين تجربه‌اي داشته‌ايد و مي‌خواهيد از دست آن خلاص شويد، اين مقاله را بخوانيد.

سندرم يا نشانگان پاي بي‌قرار وضعيتي است كه در آن، پاهاي شما هنگام استراحت (در حالت نشسته يا خوابيده) احساس ناراحتي مي‌كنند. اين ناراحتي شما را وادار مي‌كند كه از جا برخاسته و دوري بزنيد.

با اين كار احساس ناخوشايند بي‌قراري پا موقتا از بين مي‌رود.

اين نشانگان در هر دو جنس زن و مرد وجود دارد (شايد در زنان كمي بيشتر!) و در هر سني ممكن است شروع شود. البته معمولا با بالا رفتن سن شدت آن بيشتر مي‌شود.

اين نشانگان مي‌تواند خواب شما را برهم بزند و موجب خواب‌آلودگي و گيجي شما در طول روز شود.

شرحش مشكل است

افراد معمولا نشانگان پاي بي‌قرار را متفاوت شرح مي‌دهند با كلماتي مثل اينكه انگار پاهاي آنها احساس درد، سوزش و خارش، سوزن سوزن شدن، خزيدن حشره زير پوست وعصبي بودن دارد.

البته معمولا گرفتگي و كرختي را ذكر نمي‌كنند. مشخصه علائم اين است كه:
در حالت بي‌حركتي و سكون شروع مي‌شود. مثلا وقتي مدتي طولاني را در اتومبيل يا هواپيما نشسته‌ايد يا اينكه براي ديدن فيلم در سينما يا خواندن كتابي مدتي بي‌حركت مانده‌ايد.

با حركت تسكين پيدا مي‌كند. يعني اگر از جا برخاسته و حركت كنيد، كمتر مي‌شود. به همين علت افراد معمولا با كشش پا، آهسته تكان دادن و پا به زمين فشار دادن، ورزش و قدم زدن با اين احساس مقابله مي‌كنند.

به‌علت همين ميل اجباري به حركت كردن است كه نام اين نشانگان را پاي بي‌قرار گذاشته‌اند.

غروب و شب علائم تشديد مي‌شود. در طول روز معمولا اين احساس زياد آزار دهنده نيست اما با شروع شب ناگهان بي‌قراري شروع مي‌شود.

اين نشانگان ممكن است با وضعيت ديگري به نام (PLMS) يا ميو كلونوس- كه به انقباض ناگهاني اندام در شب و هنگام خواب مي‌گويند- همراه باشد.( در چهار نفر از هر پنج نفر) در اين حالت به شكل غيرارادي و بدون اينكه خودتان آگاه باشيد، پاي شما در خواب خم يا باز مي‌شود.

ممكن است در شب صد‌ها بار اين اتفاق بيفتد اما اگر دچار نوع شديد نشانگان باشيد حتي در بيداري هم ممكن است اين حالت برايتان پيش بيايد. البته اين تكان‌هاي غيرارادي در افراد سالمند شايع‌تر است.

اغلب افرادي كه دچار اين نشانگان هستند خيلي سخت به خواب رفته و زود هم از خواب مي‌پرند. اين افراد نه تنها از بي‌خوابي دچار گيجي در طول روز مي‌شوند بلكه حتي نمي‌توانند از چرت روزانه هم لذت ببرند.

البته شدت علائم در افراد مختلف متفاوت است به همين علت در عده‌اي فقط ايجاد مزاحمت‌كرده و در عده‌اي ديگر موجب سلب آسايش در زندگي است.

حتي ممكن است دوره‌اي از شر اين مشكل خلاص شده و پس از مدتي دوباره اين حالت در شما عود كند. اغلب بزرگسالاني كه دچار اين حالت مي‌شوند به ياد مي‌آورند كه در كودكي درد‌هاي رشد را تجربه كرده‌اند و والدين آنها براي اينكه به خواب بروند، پاهاي آنها را مالش مي‌داده‌اند.

هنوز علت واضحي براي اين نشانگان شناخته نشده‌است. محققان گمان مي‌كنند عدم‌تعادل يكي از ناقل‌هاي شيميايي مغزبه نام دوپامين در اين قضيه نقش دارد. بد نيست بدانيد اين ماده پيام حركت عضلات را منتقل مي‌كند. البته نقش وراثت را هم نبايد فراموش كرد.

آهن زياد بخوريد!

استرس مي‌تواند علائم اين نشانگان را تشديد كند. تغييرات هورموني و بارداري هم ممكن است به شكل موقت اين علائم را زياد كند. عده‌اي از زنان اولين بار در دوران بارداري- به‌خصوص در سه ماهه سوم- اين حالت را تجربه مي‌كنند. با اين حال اغلب آنها پس از زايمان از شر اين مشكل خلاص مي‌شوند.

گاهي اين مشكل با بيماري‌هاي زمينه‌اي ديگري همراه است؛ مانند نوروپاتي محيطي كه اعصاب دست و پاها تخريب مي‌شوند( مثل آسيب اعصاب محيطي در ديابت و معتادان به الكل).

كمبود آهن حتي اگر موجب كم خوني نشده باشد هم ممكن است باعث ايجاد يا تشديد نشانگان پاهاي بي‌قرار شود. بد نيست بدانيد فقر آهن علت 20 درصد ازموارد ابتلا به اين نشانگان است.

خونريزي معده، عادات ماهانه با خونريزي شديد مي‌تواند باعث كمبود آهن شود. نارسايي كليه از ديگر حالاتي است كه باعث كم شدن ذخاير آهن شده و با اختلال در مواد شيميايي بدن اين نشانگان را ايجاد مي‌كند. كمبود فولات، اورمي، آپنه خواب و بيماري تيروئيد و جراحي‌ها هم ممكن است چنين علائمي ايجاد كنند.

بدون آزمايش باور كنيد!

اغلب افراد اين مشكل خود را جدي نگرفته و براي درمان نزد دكتر نمي‌روند. شايد به اين علت كه شرح اين بي‌قراري براي ديگران خيلي مشكل است و معمولا جدي گرفته نمي‌شود.

حتي گاهي پزشكان علائم را با عصبي بودن واسترس داشتن و حتي بي‌خوابي و گرفتگي عضله اشتباه مي‌گيرند.

اگر فكر مي‌كنيد دچار علائم اين نشانگان شده‌ايد بهتر است با پزشكتان مشورت كرده و مشكل خود را بادقت براي او شرح دهيد.

جالب است بدانيد آزمايش خون يا تست ديگري براي تشخيص اين نشانگان وجود ندارد و تنها راه به جز شرحي كه شما مي‌دهيد اين است كه پزشك شما را هنگام خواب مشاهده كند. البته گاهي لازم است از آزمايشاتي براي كنار نهادن ساير تشخيص‌هاي افتراقي استفاده شود.

مي‌خواهم زندگي كنم

اولين راه درمان اين است كه شرايط زمينه‌اي كه باعث اين مشكل شده – مانند كمبود آهن يا نوروپاتي محيطي – درمان شود. براي اين منظورمصرف مكمل‌آهن مي‌تواند كمك كند البته بعد از اندازه‌گيري ميزان آهن خون توسط پزشك ؛

چون مصرف زياد آهن هم ممكن است مشكلات ديگري ايجاد كند. تغيير سبك زندگي هم مي‌تواند به درمان شما كمك كند و در نهايت اگر هيچ‌كدام نتوانست خواب راحت را به شما بازگرداند لازم است از داروهايي كه پزشكتان توصيه مي‌كند، استفاده كنيد.

نترس، پار كينسون نمي‌گيري!

مصرف برخي دارو‌ها كه براي بيماري‌هاي ديگر به‌كار مي‌روند مي‌تواند به تسكين بي‌قراري پاي شما كمك كند.

مثلا داروي ركوئيپ و ميراپكس كه براي درمان پاركينسون به‌كار رفته و با تاثير بر دوپامين، حركات پا را كم مي‌كنند. با اين حال بهتر است بدانيد كه ابتلا به اين نشانگان شما را مستعد ابتلا به پاركينسون در آينده نمي‌كند.

چندي پيش سازمان غذا و داروي آمريكا اولين نوع قرص‌هاي ژنريك ركوييپ (روپيرينول هيدروكلرايد) را براي درمان سندرم پاي بي‌قرار متوسط تا شديد تاييد كرد.

تهوع خفيف، احساس سبكي در سر و خستگي و خواب آلودگي از عوارض اين داروهاست.

استامينوفن كدئين و گروهي از داروهاي خواب‌آور و شل‌كننده عضلات هم ممكن است مؤثر باشند. البته اين داروها بيشتر به شما كمك مي‌كنند تا بتوانيد بخوابيد اما در احساس بي‌قراري پاها تاثيري نداشته و باعث خواب آلودگي و بي‌حالي طي روز هم مي‌شوند.

مشكل ديگري كه مصرف انواع دارو‌ها ممكن است ايجاد كند اين است كه زمان شروع علائم را جلو مي‌اندازد. مثلا اگر ساعت 8 دارو مي‌خوريد؛ پس از مدتي متوجه مي‌شويد كه علائم شما از ساعت 6 شروع مي‌شوند.

البته معمولا پزشك با تغيير دارو اين مشكل را برطرف مي‌كند. جالب است بدانيد مصرف برخي دارو‌ها مانند داروهاي ضد‌افسردگي و ضد‌تهوع هم مي‌تواند علائم شما را بدتر كند.

10 فرمان براي رفع بي‌قراري پا

1) اگر علائم بيماري خفيف است مي‌توانيد به محض شروع علائم از مسكن‌هاي در دسترس استفاده كنيد.

2) شناور شدن در وان آب گرم و ماساژ دادن پاها مي‌تواند به تسكين عضلاتتان كمك كند.

3) ممكن است متوجه شده باشيد كه استفاده از كيسه آب گرم يا سرد يا استفاده متناوب از آنها، بي‌قراري پاهايتان را كمتر مي‌كند. پس اين راه را هم امتحان كنيد.

4) از روش‌هاي ريلكسيشن مانند مديتيشن و يوگا استفاده كنيد. از آنجا كه استرس اين نشانگان را تشديد مي‌كند، استفاده ازاين روش‌ها به‌خصوص قبل از رفتن به تختخواب ممكن است به كم شدن علائم كمك كند.

5) به‌نظر مي‌رسد خستگي زياد هم علائم را تشديد مي‌كند. بنابر اين لازم است بهداشت خواب را رعايت كرده و از محيطي آرام، خنك و راحت براي خوابيدن استفاده كنيد. براي خوابيدن و بيدار شدن، زمان مشخص و ثابتي داشته باشيد.

6) ورزش منظم با شدت متوسط مي‌تواند علائم شما را كم كند اما بيش از حد به‌خودتان فشار وارد نكرده و فعاليت خود را تا دير وقت ادامه ندهيد. انجام حركات كششي و ماساژ قبل از خواب و بعد از بيدار شدن هم براي شما مفيد است.

7) از مصرف چاي و قهوه وشكلات و نوشيدني‌هاي كافئين دارخودداري كنيد.

8) مصرف سيگار و الكل هم علائم اين بيماري را تشديد مي‌كند. پس بهتر است آنها را ترك كنيد.

9) قبل از زمان خواب بهتر است هشيار بوده و فعاليت فكري داشته باشيد. بي‌حوصلگي و چرت زدن قبل از زمان خواب هم علائم شما را بدتر مي‌كند.

10) احساس نياز خود به حركت را سركوب نكنيد. در زمان مسافرت فواصلي را براي توقف، پياده شدن و قدم زدن اختصاص دهيد.

تاريخ درج: 29 تير 1387 ساعت 16:33 تاريخ تاييد: 29 تير 1387 ساعت 20:57 تاريخ به روز رساني: 29 تير 1387 ساعت 20:57
شنبه 29 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 398]