واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نهاد حانواده ار منظر امام حمینی
وقتى از منظر نگاه امام خمینى به دین شناختى زنان و مسایل آنان مى نگریم, اصالت نهاد خانواده به عنوان مایه سكونت و انس جویى و محبت ورزى زن و شوهر و جایگاه امن و آماده تربیت فرزندان از یك سو, و شرافت و مقام مادرى و مسوئولیت خطیر و پرارزش آن از سوى دیگر, جایگاهى محورى دارد. عنایت و اهتمام خاصى كه آن فقیه فرزانه و دین شناس بزرگ تاریخ اسلام به این نهاد ، بویژه مقام مادرى دارد, محور ((خانواده ـ مادر)) را بروشنى در نگاه و اندیشه هر كس كه از منظر نگاه امام به این محور مى نگرد, از نظر موقعیت آن و مسوئولیتهاى ناشى از آن, به یكى از حیاتى ترین و زیربنایى ترین نهادها و موقعیتهاى بشرى درمىآورد, و از نظر شرافت و ارزش در قله خوبیها و سرآمد ارزشها قرار مى دهد. و امام در این باب سخن بسیار دارد و در اینجا به اندكى بسنده خواهد شد.مدینه فاضله اى كه اسلام ترسیم مى كند و جامعه مدنى و توسعه همه جانبه ، كه اینك به عنوان یك آرمان جهانى براى ملتهاى مختلف و از جمله امت بزرگ اسلامى درآمده است, بدون حضور سازنده و فعال ((نهاد مقدس خانواده)) و بدون منظور ساختن همه شروط و لوازمى كه شكل گیرى و تحقق ((خانواده مطلوب)) براى جامعه اسلامى ایجاب مى كند, امكان ندارد.این حقیقت بارها در كلام حضرت امام آمده است, از جمله:((شما وقتى اسلام را ملاحظه مى كنید به حسب ابعاد انسانیت او, طرح دارد, قانون دارد, از قبل از اینكه انسان به این دنیا بیاید, قبل از اینكه پدر و مادر انسان ازدواج كنند, طرح دارد براى اینكه این بذر را خوب تربیت كند, طرح دارد.))خانواده به عنوان یك نهاد فراگیر اجتماعى, هسته اولیه جامعه به شمار مى رود و خاستگاه موقعیت ممتاز و ویژه آن ، به خصوص جایگاه مادرى, فقط رهنمودهاى دینى نیست. افزون بر آن همه آموزه هایى كه در جهت شكل گیرى صحیح, تعیین مسوئولیتها, راه حل مشكلات و تحكیم پیوندهاى خانوادگى, صادر شده است, منافع و ارزشهاى گسترده اى كه در این نهاد هویداست, به عنوان واقعیاتى ملموس, براى همگان روشن است.پیشتر آوردیم كه قرآن كریم خاستگاه غریزى و فطرى پیوند زناشویى و تشكیل این نهاد را آفرینش زن و مرد از یك حقیقت (مًن اَنفِسًكِم) و عشق و مهربانى (مودّة و رحمة) و آرامش خاطر (لًتَسكِنِوا اًلَیها) مى شمارد و آن را از جمله ((آیات)) الهى معرفى مى كند.(1) و در جاى دیگر جایگاه زن و شوهر و نسبت میان آن دو را با استعاره زیبا و گویاى ((لباس)) یكدیگر بودن بیان مى كند.در این نهاد, ((مرد)) در موقعیتى قرار مى گیرد كه به بیان نبوى(ص), پس از اصل دین, فایده اى برتر و منفعتى بزرگتر از داشتن همسرى مسلمان و سازگار و مسوئولیت شناس, نبرده است.و ((زن)), پس از اصل دین كه نیاز فطرى انسانها و حاكم بر همه آنهاست, تا بالاترین مرتبه بركت و سودمندى قرار مى گیرد:((ما استفاد امروئ مسلم فائدة بعد الاسلام افضل من زوجة مسلمة, تسرّه اذا نظر الیها, و تطیعه اذا امرها و تحفظه اذا غاب عنها فى نفسها و ماله.))(2).قداست این نهاد, برخاسته از جایگاه آن و عنایت ویژه اى است كه خداوند بزرگ در قلم ((تكوین)) و رقم ((تشریع)) به آن داشته و دارد. بنگرید این سخن شریف پیامبر(ص) كه هیچ نهادى در اسلام را در پیشگاه خداوند دوست داشتنى تر و عزیزتر از نهاد خانواده و پیوند زناشویى نمى داند:((ما بنى فى الاسلام بنا احبّ الى الله تعالى و اعزّ من التزویج)).(3).و قداست و شرافت آن از یك سو تا آنجاست كه اگر مرد بدون هیچ مانعى, با اینكه در محل خود به سر مى برد, شب را در بیرون از خانه به سر برد و در جاى دیگر استراحت كند, در سخن امام(ع)عین نامروّتى و خلاف جوانمردى است.(4)و از سوى دیگر در سخن نبوى(ص) و رهنمود علوى(ع) براى زن به مثابه صحنه جهادى است كه او جهادگر آن میدان است.(5) و ارزش رساندن یك جرعه آب به همسر به جز پاداش اخروى, از یك سال روزه دارى و شب زنده دارى برتر است.(6)بارها حضرت امام در تاكید بر اینكه اسلام ، دین زندگى است و براى همه ی زوایا و جوانب زندگى برنامه و چارچوب دارد, مثال تشكیل خانواده را شاهد آورده است:((احكام شرع, حاوى قوانین و مقررات متنوعى است كه یك نظام كلى اجتماعى را مى سازد. در این نظام حقوقى, هر چه بشر نیاز دارد فراهم آمده است; از طرز معاشرت با همسایه و اولاد و عشیره و قوم و خویش و همشهرى, و امور خصوصى و زندگى زناشویى گرفته تا مقررات مربوط به جنگ و صلح و مراوده با سایر ملل, از قوانین جزایى تا حقوق تجارت و صنعت و كشاورزى. براى قبل از انجام نكاح و انعقاد نطفه قانون دارد و دستور مى دهد كه نكاح چگونه صورت بگیرد و خوراك انسان در آن هنگام یا موقع انعقاد نطفه چه باشد, در دوره شیرخوارگى چه وظایفى بر عهده پدر و مادر است و بچه چگونه باید تربیت شود, و سلوك مرد و زن با همدیگر و با فرزندان چگونه باشد. براى همه این مراحل دستور و قانون دارد تا انسان تربیت كند.))(7).شرح این حقیقت بارها در كلام حضرت امام آمده است, از جمله:((شما وقتى اسلام را ملاحظه مى كنید به حسب ابعاد انسانیت او, طرح دارد, قانون دارد, از قبل از اینكه انسان به این دنیا بیاید, قبل از اینكه پدر و مادر انسان ازدواج كنند, طرح دارد براى اینكه این بذر را خوب تربیت كند, طرح دارد. زن را چه جور انتخاب كنید, شوهر را چه جور انتخاب كنید, در وقتى كه ازدواج مى كنید چه وضع باشد, با چه آداب باشد, در وقت لقاح چه آداب باشد, در وقت حمل چه آداب باشد, مثل یك زارعى كه یك تخم زراعت را مى كارد و مواظبت مى كند كه زمین خوب باشد, آب, آب سالم باشد, به موقع برسد, سایر تربیتها تربیتهاى نباتى باشد كه درست تربیت بشود, اسلام براى تربیت انسان از قبل ازدواج پدر و مادر شروع كرده است, زمین را یك زمین سالم مطهر مى خواهد باشد, زوج را یك زوج سالم صحیح انسان صفت انتخاب بكند.بعد هم آداب دیگر تا وقتى كه متولد مى شود و آداب حمل و تربیت در دامان مادر و تربیت در پیش پدر و تربیتهاى بعدى كه دنبال این مىآید.))(8)پی نوشت:1ـ روم, آیه 21.2ـ من لا یحضره الفقیه, ج3, ص389.3ـ بحارالانوار, ج103, ص222. و با اندك تفاوت در: وسائل الشیعه, ج14, ص3, ابواب مقدمات نكاح, باب 1, ج4, و من لا یحضره الفقیه, ج3, ص383.4ـ هلك بذى المروّة ان یبیت الرجل عن منزله بالمصر الذى فیه اهله, وسائل الشیعه, ج14, ص122, ابواب مقدمات نكاح, باب 88, ج7.5ـ ... انّ حسن تبعّل احداكنّ لزوجها و طلبها مرضاته و اتباعها موافقتها یعدل ذلك كله. پیامبر(ص), الدر المنثور, ج2, ص153. و جهاد المراة حسن التبعل. على(ع), بحارالانوار, ج103, ص252.6ـ ما من امراة تسقى زوجها شربة من ما الاّ كان خیرا لها من عبادة سنة صیام نهارها و قیام لیلها و یبنى الله لها بكل شربة تسقى زوجها مدینة فى الجنة و غفر لها ستین خطیئة, وسائل الشیعه, ج14, ص123, ابواب مقدمات نكاح, باب 89, ج3.7ـ ولایت فقیه, ص21.8ـ صحیفه نور, ج5, ص20 و نیز نگاه كن: ج3, ص122, و ج4, ص124, و ج5, ص107, و ج6, ص163, و ج7, ص69, و ج8, ص2, و موارد دیگر.منبع : پیام زن ( با اندکی تغییر و تلخیص)لینک: امام (ره) و خانواده ( قسمت اول ) زن از دیدگاه امام خمینى (ره) فمینیسم نفسانی غرب یا مشاركت همه جانبه اسلام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2281]