دانش - عجيب ولي واقعي

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: دانش - عجيب ولي واقعي
دانش - عجيب ولي واقعي

پلاتيپوس اردك‌منقار كه در ابتدا تصور شده بود يك حُقه مسخره است و پس از آنكه معلوم شد واقعي است از آن به عنوان دليلي ياد شد كه اثبات مي‌كند خدا هم حس شوخ‌طبعي دارد، سرانجام اسرار تكاملي‌اش را لو داد. اين جانور كه يكي از عجيب‌ترين پستانداران جهان به شمار مي‌آيد، آخرين گونه‌اي است كه رمز ژنتيكي‌اش رديف‌يابي شده و آنچه به دست آمده مخلوط عجيب و غريبي از پستاندار، پرنده و خزنده با جنسيت بسيار پيچيده است. پلاتيپوس برخلاف انسان كه دو كروموزوم جنسي X و Y دارد، 10 كروموزوم جنسي دارد كه 5تا X و 5تا Y هستند.
تيمي بين‌المللي از دانشمندان از يك پلاتيپوس ماده به نام گلني، DNA استخراج كرده و تمام 2/2 ميليارد جفت «حرف» ژنتيكي‌اش را خوانده‌اند. پلاتيپوس كه گمان مي‌شد واگرايي خويش از پستانداران ديگر را 170 ميليون سال پيش آغاز كرده باشد، تصور مي‌شود نزديك‌ترين چيزي باشد كه زيست‌شناسان به عنوان حلقه گمشده ميان خزندگان قديمي‌ و پستانداران در دست دارند. خز ضخيمي دارند و براي تغذيه نوزادان‌شان شير توليد مي‌كنند، با اين حال ماده‌ها تخم مي‌گذارند و نرها زهر توليد مي‌كنند كه در پستانداران بي‌نظير است. اين جانور كه دمي همچون سگ آبي دارد، وقتي نخستين بار در سال 1798 در استراليا كشف شد، چنان موجي از حيرت و سردرگمي به راه انداخت كه جانورشناسي به نام جورج شاو (G.Shaw) اعلام كرد به احتمال زياد ساختگي است.
اين پژوهش جديد كه نتايج آن در ژورنال نيچر به چاپ رسيده است، نشان مي‌دهد كه پلاتيپوس از نظر تكاملي هم بازمانده و هم پيشگام است. كريس پونتينگ (C.Ponting) از واحد ژنوميك كاركردي شوراي پژوهش‌هاي پزشكي در دانشگاه آكسفورد مي‌گويد دانشمندان براي نخستين بار اين فرصت را داشته‌اند كه آيا شكل ظاهري عجيب پلاتيپوس در DNA آن هم نمودي دارد: «واقعا تماشايي است. ما چنين ژن‌هايي را در مارمولك‌ها و پرندگان ديده‌ايم و همينطور بعضي از اين ژن‌ها را در پستانداران ديگر. اين جانور هنوز بسياري از ژن‌هايي را دارد كه پستانداران ديگر از زماني كه تمام پستانداران شبيه مارمولك‌ها بودند به بعد آنها را از دست داده‌اند.»
اكنون گمان مي‌شود بسياري از ويژگي‌هاي عجيب‌تر اين جانور به طور مستقل تكامل يافته‌اند. دانشمندان معتقدند زهري كه از مهميز پاي عقب پلاتيپوس نر ترشح مي‌شود در اواخر تاريخ اين جانور شكل‌ گرفته است. و به نظر مي‌رسد منقار جالب‌توجه آن كه به جريان‌هاي الكتريكي حساس است و به پلاتيپوس كمك مي‌كند وقتي چشم‌ها و گوش‌هايش در زير آب بسته‌اند شكار كند، مدت‌ها پس از جدا شدن‌ آن از نياكان خزنده‌اش به وجود آمده است. اوان بيرني (E.Birney)، يكي از نويسندگان اين مقاله كه در انستيتو اروپايي بيوانفورماتيك نزديك كمبريج كار مي‌كند، مي‌گويد «اين واقعيت كه اين جانور 5 كروموزوم X و 5 كروموزوم Y دارد، شگفت‌انگيزترين چيز درمورد يك جانور شگفت‌انگيز است. اين به لحاظ نظري به معناي آن است كه 25 جنس امكان‌پذير است، هرچند در عمل چنين اتفاقي نمي‌افتد.»
Guardian, May8, 2008
سه شنبه 25 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 155]