نشست آخ اگه بارون بزنه-2/نمايشهاي سنتي و ايراني در سكوت فرهنگي بسر مي برند

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: نشست "آخ اگه بارون بزنه"-2/نمايشهاي سنتي و ايراني در سكوت فرهنگي بسر مي برند
هدايت هاشمي بازيگر نقش سياه در نمايش "آخ اگه بارون بزنه" با اشاره به بي توجهي مسئولين به نمايشهاي سنتي وضعيت كنوني را سكوتي فرهنگي نسبت به نمايشهاي سنتي و ايراني دانست.

به گزارش خبرنگار مهر، هاشمي كه از اعضاي ثابت گروه تئاتر "پاپتي ها" است درباره تجربه حضور خود در نقش سياه نمايشهاي سنتي گفت : خيلي از تجربه هاي گروه پاپتي ها طي 10 سال اخير استفاده از شيوه هاي سنتي نمايشهاي ايراني است. اين سومين تجربه من بعد از نمايشهاي "يك نوكر دو ارباب" و "هر چي دلت بخواد" در نقش سياه است.

وي افزود : در اصل اين اولين نقش سياه ايراني من بعد از نقش سياه دو اثر اقتباسي قبلي گروه بود. نكته قابل توجه در اين تجربه اين است كه دليل سياه پوش شدن نقش مشخص است. در اين نمايش جواني از خانواده اشراف به دليل علاقه به تئاتر قصد سفر كرده و براي اينكه شناسايي نشود نقش سياه را بازي مي كند.

اين بازيگر تئاتر معتقد است كه ايفاي نقش سياه دستاوردهاي عظيمي را براي بازيگر به همراه دارد زيرا هنگام گريم، در مقابل آيينه و در حين شكل گرفتن چهره سياه بسياري از تنشهاي بازيگري وي را رها مي كنند.

هاشمي در ادامه سخنان خود يادآور شد : در دوره اي كه ما به تحصيل آكادميك تئاتر مشغول بوديم بازي در نمايشهاي سنتي كاري سخيف تلقي مي شد اما خوشحالم كه بعد از 10 سال رويكرد آكادميك به نمايش سنتي زياد شده است. اميدوارم اين شيوه هر چه بيشتر تدريس و استفاده شود.

وي با اشاره به فقدان حركات رفتاري و كمدي سياه بازي معاصر و خلاصه شدن آن در بخش كلامي گفت: زماني خاطره اي از علي نصيريان مبني بر حركات كمدي سياه شنيدم كه خيلي برايم جالب بود. اين امر در نقش سياه نمايشهاي ايتاليايي با نام "آرلاكينو" نيز ديده مي شود ولي امروزه سياه ايراني فاقد حركات رفتاري و كمدي است. يكي از اهداف اصلي گروه تئاتر پاپتي ها احياء همين رفتارهاي خنده آور بوده است.

وي ادامه داد : من در سه نمايش تخته حوضي گروه توانستم خود را در نقش سياه تكميل كرده و رفتارهاي خنده آوري كه متناسب با اين نقش را انجام دهم. در زمان اجراي نمايش از معادل سازي خوددارري مي كنم زيرا به اندازه كافي سياه ايراني كلام محور است و من سعي دارم از متن خارج نشده و موقعيت ديداري را براي تماشاگر بيشتر كنم.

هاشمي كه همزمان در فيلم "وقتي همه خوابيم" بهرام بيضايي نيز به ايفاي نقش مي پردازد، اظهار داشت : به خاطر مسائل اقتصادي و دستمزدهاي پاييني كه براي تئاتريها وجود دارد گاهي مجبوريم در چند نمايش مختلف حضور داشته و به ايده آل و پيشرفت مورد نظر خود در نقش دست نيابيم. اميدوارم روزي شرايط به گونه اي باشد كه ديگر اين گونه اتفاقات روي ندهد.

وي با اشاره به قابليتهاي بالاي نقش سياه گفت: بازي در نقش سياه و نمايش هاي تخته حوضي سرعت انتقال مفاهيم و همچنين ايفاي هر چه بهتري نقشهاي ديگر را در بازيگر تقويت مي كند. من براي ايجاد كمدي و باور پذيري نقش سركار خادمي نمايش "افرا" به كارگرداني استاد بيضايي از شيوه و تكنيك تخته حوضي استفاده كردم.

وي در بخش ديگري از سخنان خود در رابطه با تلاش برخي بازيگران جوان نمايش براي خنديدن تماشاگر گفت : واقعيت اين است كه استفاده از نيروهاي جوان بسيار خوب و مثبت است. ما همواره از طرف شوراي گروه پيشنهاداتي را به مركز هنرهاي نمايشي براي برگزاري كارگاههاي آموزشي جوانان علاقمند به تئاترسنتي ارائه داديم كه متأسفانه تا به امروز با آنها موافقت نشده است.

اين بازيگر تئاتر در ادامه تأكيد كرد: وقتي گروه بازيگري متناسب و دلخواه كارگردان شكل نمي گيرد شاهد يك سطح نبودن بازيها روي صحنه نمايش خواهيم بود. از وقتي كه بودجه تئاتر بر خلاف اظهارات انجام شده كاهش يافت و هنرمندان تئاتر روز به روز با مشكلات بيشتري روبرو شدند، از تئاتر به سمت تلويزيون و سينما كشيده شدند. به همين دليل كارگردان در نمايش خود براي ايجاد تعادل در دستمزدها از جوانان علاقمند استفاده مي كند.

هاشمي تشكيل يك گروه كاملا حرفه اي را توسط اكثر كارگردانان تئاتر جهت اجراي نمايش را امري سخت و دشوار دانست و گفت : سالها شاهد فعاليت فرزين صابوني، احمد مهرانفر، امير جعفري، فرهاد اصلاني، نگار عابدي پانته آ بهرام و بازيگران حرفه اي ديگري در تئاتر بوديم كه متأسفانه به دليل دستمزدهاي پايين تئاتر اكثرا جذب تلويزيون و سينما شده اند.

وي با اشاره به رهايي نيروهاي پرورش يافته و مستعد تئاتر به دليل فقدان بودجه مناسب، اظهار داشت : نبود توجه مسئولين به نمايشهاي سنتي از مهمترين مشكلات موجود است. در دهه 70 رويكرد خوبي به نمايشهاي ناب ايراني نظير تعزيه، نقالي و تخته حوضي شكل گرفت كه گروههاي تئاتر "دن كيشوت" و "پاپتي ها" نتيجه آن دوره هستند. در آن زمان با اختصاص بودجه اي مناسب اساتيد و مدرسان دانشگاه نيز به پژوهش و فعاليت پرداختند.

وي اظهار داشت : ما در يك سكوت فرهنگي نسبت به نمايش هاي ايراني و سنتي بسر مي بريم. چند سال تأخير در برگزاري دوره جديد جشنواره آييني سنتي و اختصاص بودجه كمتري نسبت به دوره هاي گذشته به آن، برگزاري جشنواره هاي متعدد تئاتر بدون هيچ دستاورد قابل توجه و دستمزدهاي پايين نمايش هاي آييني سنتي از نشانه هاي اين سكوت فرهنگي است.

هاشمي با اشاره به بي تفاوتي نسبت به پايه ها و اساس فرهنگي ايراني و فراموش كردن آنها در برنامه ريزيهاي فرهنگي هنري، گفت: بايد از هنرمنداني چون علي نصيريان، داود فتحعلي بيگي، محمد حسين ناصر بخت و بزرگاني چون بهرام بيضايي خواست تا پا به ميدان گذاشته و بستري براي آشنايي نسل جوان با تئاتر ملي ايجاد كنند. چرا بايد پايه ها و اساس فرهنگ خود را فراموش كرده و نسبت به آن بي تفاوت باشيم.

اين بازيگر و دانش آموخته تئاتر در ادامه سخنان خود يادآور شد : به دليل نبود مكاني ثابت براي اجراي تعزيه در ايران، كشور تركيه با داشتن چندين مكان ثابت براي اجراي اين گونه نمايشي مدعي شده كه تعزيه متعلق به آيين و فرهنگ آنهاست. اينگونه اتفاقات بسيار تأسف انگيز است و متأسفانه حركتي در قبال برطرف كردن آنها نيز انجام نمي شود.

وي با هوشمند دانستن علاقمندان به تئاتر و حمايت آنها از نمايشهاي سنتي، گفت : نمي توان علاقمندي مردم به فرهنگ و هنر ايراني را ناديده گرفت. هنرمندان تئاتر از مديريتهاي ميانه تئاتر نظير مدير مركز هنرهاي نمايشي كه بودجه اي در دست ندارد، توقعي ندارند. كار اساسي بايد توسط مديران كلان فرهنگي صورت گيرد.

هاشمي در پايان سخنان خود خاطرنشان ساخت : در صورت آشنايي با شيوه و نمايشهاي سنتي ايران است كه آموزه هاي آكادميك هنر تئاتر تكميل مي شود. اگر كسي در طول عمر تئاتري خود آشنايي با شيوه هاي شرقي و سنتي كشور خود را نداشته باشد چيزي از عالم هنر و تئاتر نفهميده است. وقتي به خودشناسي نرسيم قادر به ديگر شناسي نخواهيم بود.

فخرالدين خاكزاد نويسنده متن "آخ اگه بارون بزنه" نيز در نشست خبرگزاري مهر گفت : اين سومين تجربه من در حوزه نمايشنامه هاي سنتي ايراني است. البته ساختار دو نمايش قبلي كه مجوز اجرا نگرفتند، متفاوت با اين اثر بود زيرا "آخ اگه بارون بزنه" به نوعي تخته حوضي جديد يا مدرن است.

وي افزود : نگارش اينگونه نمايشنامه ها كار سختي است زيرا بايد كليت قالب و شيوه نمايشي در نظر گرفته شود. شناخت و پژوهش در اين زمينه نيز كار آساني نبوده و دشوار است. در كل نگارش آثار و نمايشنامه هاي امروزي و معاصر كمي راحت تر است.

وي يادآور شد: دو سال تمام درباره اين شيوه نمايش ايراني و تاريخچه سياه تخته حوضي تحقيق نمودم. زيرا به نظر من اين آيين و سنتها فرهنگ و شناسنامه يك كشور بوده و ريشه هاي فرهنگي آنها را تشكيل مي دهد.

خاكزاد با اشاره به استفاده از قوائد و عناصر نمايش تخته حوضي در ساختاري امروزي براي نگارش "آخ اگه بارون بزنه"، اظهار كرد : من سعي كردم از قوائد تخته حوضي در خدمت يك ساختار مدرن امروزي و موقعيت محور استفاده نموده و تجربه اي جديد داشته باشم. متأسفانه با كمي بي مهري از طرف برخي عزيزان و پيشكسوتان تئاتر روبرو شدم، كه البته فردي انتقادپذير هستم.

سينا رازاني از ديگر بازيگران اين نمايش و عضو ثابت گروه تئاتر "پاپتي ها" درباره تجربه حضور در نمايشهاي سنتي گفت: كار من نسبت به بازيگران ديگر نمايش به خصوص هدايت هاشمي راحت تر بود زيرا در دو نمايش قبلي گروه نقشهايي متفاوت را بازي كردم ولي هدايت به دليل بازي در نقش سياه مجبور بود با حفظ تداوم نقش در هر نمايش به شاخصه ها و نكته هاي جديدتري دست يابد.

وي ادامه داد : نقشهاي جوان عاشق و لوده پوش را در نمايشهاي "يك نوكر دو ارباب" و "هر چي دلت بخواد" بازي كرده و در اينجا نيز به نوعي نقش حاجي پوش را بر عهده داشتم. در ابتدا قرار بود فرزين صابوي و سپس مهرداد باقري اين نقش را بازي كنند ولي وقتي اين امر ميسر نشد ايفاي آن بر عهده من قرار گرفت. متأسفانه به دليل شكستگي پاي خود نتوانستم از حركات بدن خود در نمايش استفاده كنم و فقط از صداي خود و فضا سازي بازيگران ديگر نمايش استفاده كردم.

اين بازيگر تئاتر در بخش ديگري از سخنان خود درباره تفاوت نمايشهاي ايراني و خارجي يادآور شد : در سيستم آموزشي تئاتر به ما گفته شده كه فعاليت خود را ابتدا از كار روي نمايشهاي كلاسيك جهان آغاز كنيم زيرا اتفاقات و شخصيت پردازي آنها درست و كامل است. اما قطعا در نمايشهاي ايراني نيز اين شاخصه ها وجود دارد و صحبت من حاكي از نادرست بودن آموزه هاي آكادميك تئاتري نيست.

فرزين محدث از ديگر بازيگران اصلي نمايش "آخ اگه بارون بزنه" نيز درباره تجربه حضور خود در اين اثر گفت : اين اولين تجربه حضور من در نمايش هاي سنتي ايراني است. در دانشگاه دروسي در رابطه با نمايش هاي سنتي داريم كه به صورت اجرايي نيستند. در ابتدا قرار بود كه امير جعفري اين نقش را بازي كند و اين خود باعث جدي بودن نقش براي من شد. وقتي در كنار هدايت هاشمي و هادي عامل قرار گرفتم از تجربيات اين دو استفاده كردم.

وي افزود: حضور و بازي در كنار گروه پاپتي ها كه سالها با هم كار كرده اند براي من سخت و دشوار بود زيرا به عنوان يك تازه وارد بايد جنس بازي مورد نظر و همسان با ساير افراد گروه را پيدا كرده و ارتباط بازي خود با بازيگران گروه را برقرار سازم.

وي با اشاره به شرايط نامساعد موجود براي تئاتر سنتي، يادآور شد : زماني كه قرار شد در تماشاخانه سنگلج اجرا كنيم قراردادي براي 18 اجرا و بودجه اي معادل نيمي از دستمزد اصلي بازيگران گروه با ما بسته شد. ولي با ديدن استقبال مخاطبان از نمايش تعداد اجراي نمايش تمديد و به وضعيت اصلي خود نزديك شد. اينگونه برخوردها قابل فهم نيست و نمي دانم چرا بايد شاهد رفتارهايي اين چنين با گروههاي نمايشي بخصوص نمايشهاي سنتي باشيم.

محدث با اشاره به فقدان امكانات لازم در تماشاخانه سنگلج اعم از اتاق گريم، رختكن و سيستمهاي نور، اظهار داشت : در اين شرايط عشق و تلاش نسل جوان تئاتر است كه باعث بروز اتفاقاتي در عرصه تئاتر و تئاتر سنتي مي شود. اگر فعاليت اين نسل توسط نسل قديم و مديريت تئاتر محدود و مسدود شود شاهد تئاتري بي اتفاق خواهيم بود و بازيگران جوان نيز براي امرار معاش به تلويزيون و سينما رفته و بازي در كارهاي معمولي را نيز پذيرا مي شوند.

نمايش "آخ اگه بارون بزنه" همه روزه غير از شنبه ها ساعت 20 در تماشاخانه سنگلج به صحنه مي رود. اين نمايش كه با استقبال خوب مخاطبان و علاقمندان به تئاتر همراه است به داستان يك پاسگاه ژاندارمري در زمان رضا شاه و خبر حضور يك بازرس در پاسگاه و اتفاقات مربوط به آن مي پردازد.
دوشنبه 24 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 462]