اتحاديه مديترانه؛ از رويا تا واقعيت

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: اتحاديه مديترانه؛ از رويا تا واقعيت

جهان- زهرا خدايي:
همزمان با آغاز سكان‌داري فرانسه در اتحاديه اروپا، تعابير و قرائت‌هاي مختلفي درخصوص اتحاديه مديترانه ساركوزي ارائه مي‌شود.

اينكه آيا او مي‌تواند با توجه به عدم آمادگي كشورهاي حوزه مديترانه، ناهمگوني و عدم تجانس كشورها، اين پروژه را عملي كند، مسئله‌اي است كه تحليل‌ها و اظهارنظرهاي زيادي را متوجه خود ساخته است.

فرانسوا بايرو، رئيس حزب مردم فرانسه و كانديداي سابق رياست‌جمهوري فرانسه معتقد است كه تاسيس چنين اتحاديه‌اي و عملي كردن آن امري بسيار دشوار و حتي غيرممكن به‌نظر مي‌رسد.

او مي‌گويد: «در حال حاضر اتحاديه اروپا با ۲۷ عضو با چالش‌ها و مشكلات زيادي مواجه است و هنوز راهكاري براي حل آن ارائه نشده، بنابراين اتحاديه اروپا با ضميمه كردن اتحاديه مديترانه به خود و ورود كشورهاي جديد و رساندن اعضا به 44 عضو، چطور مي‌تواند بر مشكلات عديده خود فائق آيد؟»

به علاوه ديدگاه و اظهارات ساركوزي درخصوص اتحاديه از جمله نگاه وي از بالا به كشورهاي عضو كه مي‌توان در اين خصوص به سخنراني وي در تونس اشاره كرد از ديگر مشكلات اين پروژه است، او در سخنراني مذكور در تونس گفت: «شما داراي نيروي كار بالا هستيد و در عوض ما داراي دانش، تكنولوژي، استعداد و هوش هستيم.»

اظهارات خودخواهانه ساركوزي، انتقادات زيادي را متوجه وي كرد. او در اولين قدم، اتحاديه مديترانه را بر پايه مدل كشورهاي شمال در مقابل جنوب قرار داده و سوء‌تفاهمات زيادي را بالاخص در ميان كشورهاي آفريقايي به‌وجود آورد.

او در سخنراني‌هاي پرطمطراق خود تاسيس اتحاديه مديترانه را يكي از اولويت‌هاي سياست خارجي خود مي‌خواند، اما در وراي همه اين سخنراني‌ها و شعارهايي كه با محتواي همكاري و همياري منطقه‌اي سر مي‌دهد، تنها هدف وي تبديل كردن اتحاديه مديترانه به پشتيباني براي اتحاديه اروپاست. ساركوزي با تاسيس اتحاديه مديترانه دقيقا استراتژي نئومحافظه‌كارانه‌اي را به سبك آمريكايي دنبال مي‌كند.

اولين هدف وي آن است كه مانع پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا شود و با پيوستن آن به اتحاديه مديترانه، تسلي خاطري براي اين كشور كه همواره خواهان پيوستن به اروپا بود، باشد. در حقيقت يكي از اهداف پنهان اين ايده است كه نقش و جايگاه مسلمانان در مجموعه اروپايي تا حد زيادي تقليل يابد.

ساركوزي همانند پيشينيان سابق خود همچون ژيسكار والري دستن و يا برلوسكني، نخست‌وزير ايتاليا از اين امر واهمه دارد كه با پيوستن تركيه به اتحاديه اروپا- كشور مسلماني كه داراي 80 ميليون جمعيت است. ماهيت مسيحي و غربي اتحاديه اروپا تحت‌الشعاع قرار گيرد.

طبق آمارهاي سال 2002، اروپا با 12 ميليون مسلمان كه 5 ميليون آن در فرانسه ساكن‌اند، جمعيت قابل توجهي از اعراب مسلمان را در خود جاي داده است و به وضوح مي‌توان نقش و جايگاه اين اقليت را در كشورهاي صنعتي اروپا كه در بسياري از موارد اهميتي استراتژيك پيدا مي‌كنند، مشاهده نمود.

از سويي گفته مي‌شود كه با پيوستن تركيه، آلباني، كوزوو به اتحاديه اروپا جمعيت اين قاره به 100 ميليون نفر خواهد رسيد و بدين ترتيب هژموني مسيحي اروپا در معرض خطر قرار خواهد گرفت.

از ديگر دلايل تاسيس اتحاديه مديترانه، استفاده از پتانسيل و بازار قاره آفريقا براي سرمايه‌گذاري مجموعه اروپايي است. در حال حاضر چين به عنوان بزرگ‌ترين سرمايه‌گذار در آفريقا، جايگاه تاريخي اروپا را به عنوان مستعمره قاره سبز اشغال كرده و ساركوزي سعي دارد تا اين بازار را مجددا در دست اروپا قرار دهد.

از همين رو همه تلاش‌اش را مي‌كند تا براي جبران شكستش در مجموعه اروپا، با صرف انرژي مضاعف، رضايت دو تن از روساي جمهور كه ستون‌هاي اصلي جهان عرب هستند يعني سوريه و الجزاير را براي شركت در پروژه اتحاديه مديترانه جلب كند.

گفتني است كه بوتفليقه رئيس جمهور الجزاير همچنان ديد مثبتي نسبت به پروژه اتحاديه مذكور نداشته و تاكنون خواهان توضيحات بيشتري از سوي ساركوزي شده است.

كشور الجزاير همچنين چندي پيش از فرانسه درخواست كرد تا در فكر ارائه تعريفي جديد به دنياي عرب از جايگاه اسرائيل در مجموعه جديد باشد.

لذا ساركوزي بايد براي شفاف‌سازي پروژه خود، توضيحات بيشتري را به كشورهاي حاشيه مديترانه ارائه دهد. آيا او مي‌تواند مجموعه‌اي از كشورهايي كه جمعيتي بالغ بر 500 ميليون نفر دارد و مملو از تنوعات در زمينه‌هاي مختلف و متعدد است را در مجموعه‌اي گردهم آورد.

روزنامه ليبراسيون درخصوص اتحاديه مديترانه ساركوزي مي‌نويسد: «اتحاديه ساركوزي تنها يك پروژه بالقوه است كه پارامترهاي لازم را براي بالفعل شدن ندارد.»

اين نشريه مي‌افزايد: «عدم بودجه، محيط ژئوگرافيك تعريف شده و مشخص، نقشه راه دقيق و از همه مهمتر مخالفت آسمان‌ مهم‌ترين مشكلات اتحاديه است كه براي از بين بردن هر كدام از آنها، چرخش 180 درجه‌اي لازم است.

بنابراين چالش‌هاي فراروي ساركوزي متعدد خواهد بود از جمله: سردي روابط ميان تركيه و اتحاديه اروپا، تغيير عقيده قذافي احتياط و دورانديشي مراكش، ملاحظات الجزايري‌ها، مشكلات حل‌نشده اسرائيل- فلسطين و نگراني‌هاي لبناني‌ها.

گفته مي‌شود كه يكي از دلايل اصلي شكست نشست بارسلونا(نشست مقدماتي‌ اتحاديه مديترانه كه در سال 1995 در شهر بارسلونا برگزار گرديد) نيز تنوع حاكم بر ساختارهاي كشورهاي دوحاشيه مديترانه بود كه مانع از رسيدن به اجماع شد.

با بررسي نتايج تشكيل اتحاديه مديترانه اين مسئله مطرح مي‌شود كه ساركوزي بايد از بسياري از سياست‌هاي غلط اروپايي در اين پروژه چشم‌پوشي كند.

سخنراني وي در تونس، نزديك شدن وي به ليبي و سوريه و بسياري ديگر از پارامترها سبب گرديده تا او پا را از همه محدوديت‌ها فراتر گذارد كه بدون شك قرباني اصلي چنين فشارهايي، كشورهاي عضو اتحاديه مديترانه بوده كه بدون در نظر گرفتن حساسيت‌هايشان آنها را وارد اين جريان نادرست مي‌نمايد.

با همه اين اوصاف، آيا اتحاديه ساركوزي، موفق خواهد شد؟ به نظر مي‌رسد همه پارامترهاي موجود در پروژه اتحاديه گوياي عدم تعادلي است كه تا مرحله عملي شدن فرسنگ‌ها فاصله دارد و هيچ‌يك از اعضاي اين نهاد با توجه به مسائل فيمابيني سنخيتي با هم ندارند.

همشهري امارات به نقل از سايت جهاني‌سازي

تاريخ درج: 23 تير 1387 ساعت 11:34 تاريخ تاييد: 23 تير 1387 ساعت 19:45 تاريخ به روز رساني: 23 تير 1387 ساعت 19:47
يکشنبه 23 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 127]