سياست انكار

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: سياست انكار
جام جم آنلاين: سرنوشت آوارگان فلسطيني يكي از بغرنج‌ترين مسائل مربوط به منازعه اسرائيل ‌ فلسطين در طول چند دهه گذشته بوده است. اين موضوع از كنفرانس صلح مادريد در سال 1991 ميلادي به‌تدريج در دستوركار مذاكرات بين‌المللي قرار گرفت.

هرگونه توافق زماني انجام خواهد شد كه سران اسرائيل مسووليت وقوع مساله آوارگان فلسطيني، جابه‌جايي و مصادره زمين‌هاي آنان را برعهده گيرند.

گرچه تاكنون در مذاكرات رسمي توجه واقعي به اين مساله نشده ولي سايه موضوع آوارگان فلسطيني روي هر گونه مذاكرات آتي صلح سنگيني خواهد كرد. تعيين مرز ميان دولت فلسطين و اسرائيل بسيار دشوار است ولي تعيين اين مرز اساسا به سرزمين‌هايي كه قابل مبادله است، بستگي دارد.

از سوي ديگر با توجه به شهر بيت‌المقدس، معناي نماديني از سرزمين نيز به ذهن متبادر مي‌شود. علاوه بر اين مساله آوارگان به مردمي كه خواستار حق تصميم‌گيري هستند نيز مرتبط مي‌شود. 750 هزار نفر آواره سال 1948 با اسكان در ديگر كشورهاي عربي مخالفت مي‌كنند. اغلب فرزندان آنان نيز در اين نگرش با آنان شريك هستند.

از نقطه‌نظر مذاكره‌كنندگان رسمي اسرائيل و تشكيلات خودگردان فلسطيني 4 گزينه ممكن براي اسكان دائمي آوارگان وجود دارد. كشور فلسطيني كه قرار است تاسيس شود و به احتمال زياد كرانه باختري و نوار غزه را شامل خواهد شد.

در مقابل كشورهاي فعلي ميزبان بويژه اردن، سوريه و لبنان؛ كشورهايي خارج از خاورميانه به شرط مهاجرت آزادانه فلسطينيان يا با اختصاص سهمي ويژه به فلسطينيان به عنوان بخشي از موافقتنامه يا اسكان تعدادي محدود در داخل اسرائيل از جمله راهكارهاي مطرح شده براي حل بحران آوارگان هستند.

كساني كه به عنوان آواره در نظر گرفته مي‌شوند افرادي هستند كه پس از جنگ 48 1947 به دنيا آمده‌اند يعني جنگي كه موج اول آوار‌گي را ايجاد كرد يا متولدين پس از جنگ 1967 كه اين هم به نوبه‌خود به عنوان موج دوم آواره‌سازي افراد زيادي را‌ آواره كرد.

در پي وقوع جنگ 1948 مجادلات مرتبط با علل و پيامدهاي آواره‌گي اين مردمان بالا گرفت. از نظر فلسطينيان اين مباحثات با حق حيات آنان ارتباط دارد ولي براي اسرائيلي‌ها سرنوشت آوارگان فلسطيني اولويت محسوب نمي‌شود.

در اين مورد همواره يك سياست انكار وجود مردم فلسطيني حكمفرما بوده است. از نظر اسرائيلي‌ها فلسطينيان نيز عرب هستند و از اين رو مي‌‌توانند در ديگر كشورهاي عربي زندگي كنند. مقامات اسرائيلي كه با اسكان آوارگان فلسطيني و به طور كلي مساله آوارگان اهميت مي‌دهند بسيار اندكند.

اين مقامات نيز براي اسكان دادن آوارگان در سوريه، ليبي قبل از زمامداري معمر قذاقي، سومالي، مصر و عراق تلاش كرده‌اند. اين اسرائيلي‌ها معمولا استدلال مي‌كنند كه مساله آوارگان فلسطيني بايد از طريق يك رهيافت اقتصادي بويژه به واسطه ادغام آنان در اقتصادهاي كشورهاي محل سكونت فعلي يا پراكنده‌سازي آنان در سرتاسر جهان عرب حل و فصل شود.

اگرچه پس از سال 1948 طرح‌هايي براي اسكان آوارگان در كشورهاي عربي ارائه شده است اما طرح‌هاي مذكور به دليل عوامل متعددي از جمله عدم تمايل كشورهاي عربي ميزبان (به جز اردن)‌ براي جذب آوارگان عملي به نظر نمي‌آيند. اين اكراه بويژه در لبنان به خاطر ترس از بر هم خوردن تعادل قومي مذهبي بيشتر بوده است.

بالاخص پس از جنگ 1967 ملي‌گرايي فلسطيني به رشد خود ادامه داده و برخواست آوارگان براي بازگشت به ميهن خود تاكيد ورزيده است يعني براي بازگشت به شهرها و روستاهايي در اسرائيل كنوني كه اين آوارگان و خانواده‌هايشان در اصل از آن برخاسته‌اند.

البته در كنار اندك مقامات اسرائيلي خواستار حل و فصل اين مساله همواره شمار زيادي از سران اسرائيل از جابه‌جايي يعني اخراج نه فقط آوارگان بلكه ديگر اعراب ساكن در فلسطين دفاع كرده‌اند.

اغلب سران اسرائيل طبق آموزه‌هاي صهيونيسم معتقدند سرزمين فلسطين متعلق به يهودياني است كه پس از 2000 سال به آن بازگشته‌اند.

از اين‌رو اين‌ها در مورد مساله آوارگان فلسطيني سياست انكار را در پيش گرفته‌اند وگويي كه انگار چنين مساله‌اي اصلا وجود خارجي ندارد و بنابراين اين مساله حساس را ناديده گرفته و به آن و سرنوشت آوارگان فلسطيني بي‌اعتنايي مي‌كنند.

البته اگر ساختار دو دولتي، يعني اسرائيل و فلسطين در كنار هم عملي شود به احتمال زياد آوارگان فلسطيني قرباني تشكيل دولت فلسطين خواهند شد.

در حالي‌كه بسياري از مردم فلسطين با آوارگان و اخلاف آنان هم عقيده‌‌اند ولي آوارگان فلسطيني از تشكيلات سياسي يا قدرت سياسي در داخل تشكيلات خودگردان فلسطيني بي‌بهره‌اند و از اين‌رو نمي‌توانند در جريان مذاكرات صلح تاثيرگذار باشند.

در هر حال مساله آورگان فلسطيني در فرآيند صلح خاورميانه و منازعه اسرائيل فلسطين بايد مد‌نظر قرار گيرد ولي هم‌اكنون با توجه به سياست انكاري كه اسرائيل درباره آوارگان فلسطيني اتخاذ كرده و كم‌توجهي بين‌المللي به اين مساله اساسي، اين آوارگان در وضعيت اسف‌باري به سر مي‌برند و فعلا آينده آنان نيز در ابهام قرار دارد.

بي‌شك بدون در نظر گرفتن اين موضوع حساس و حل و فصل عادلانه و منطقي آن هيچ‌گونه توافق پايداري قابل تصور و امكان پذير به نظر نمي‌رسد.

نويسنده: نور نصرالله
مترجم: يعقوب نعمتي‌وروجني‌
يکشنبه 23 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 87]