پوست خربزه زير پاي جعفري جلوه

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: پوست خربزه زير پاي جعفري جلوه

سينماي‌ايران- گروه ادب و هنر:
دوشنبه هفته گذشته وقتي انجمن منتقدان سينما جشني برپا كرد و در كنار تقدير از سينماگران، از 3 مسئول فرهنگي تجليل به عمل آورد

كسي فكر نمي‌كرد از اين تقدير و تشكر، برداشت‌هاي سياسي شود؛ به گونه‌اي كه هم انجمن منتقدان زير سؤال برود و هم معاونت سينمايي و هم ديگران.

جشن بزرگ منتقدان و نويسندگان سينماي ايران كه هفته پيش در تالار وحدت برگزارشد، بهانه‌اي بود براي معرفي برگزيدگان 30 سال سينماي پس از انقلاب ايران به انتخاب اعضاي اين انجمن كه البته هيچ كس بي‌نصيب نماند و اين قدر تنديس و جايزه بود كه به همه برسد. اما در كنار اين جوايز، بخشي از برنامه هم به تقدير از 3 چهره فرهنگي تاثيرگذار در سال‌هاي اخير كشور اختصاص داشت كه در اين بخش، دكتر علي لاريجاني رئيس مجلس شوراي اسلامي و عزت‌الله انتظامي روي صحنه آمدند تا از تلاش‌هاي عزت‌الله ضرغامي رئيس سازمان صدا و سيما، محمدباقر قاليباف شهردار تهران و مهندس محمدرضا جعفري جلوه معاون سينمايي و سمعي و بصري وزارت ارشاد تقدير كنند كه البته در اين مراسم ضرغامي حضور نداشت.

اين اتفاق به ظاهر ساده اما بازتاب منفي داشت و جواد شمقدري، مشاور هنري رئيس‌جمهور در گفت‌وگويي با فارس، با اشاره به تقدير منتقدان و نويسندگان سينما از معاون سينمايي وزارت ارشاد كه به پاس حمايت از آنها در برابر صاحبان ديدگاه‌هاي مختلف انجام شد، ابتدا منتقدان را نواخت و سپس صابونش به جامه تقدير شدگان خورد و گفت: «جريان منتقدين از ابتدا با تفكر ليبرالي و فرهنگ غربي عهد و پيمان بسته و اين موضوع در سينماي ما پررنگ‌تر نشان مي‌دهد و طبيعي است از كساني تقدير كنند كه با اين جريان همسويي دارند.» البته شمقدري به ذكر مصاديق اشاره نكرد كه چگونه جريان منتقدين با تفكر ليبرالي پيمان بسته‌اند و براساس كدام ملاك به اين اتهام دچار شده‌اند.

اما به اين ترتيب غير از آنها و جعفري جلوه، پاي قاليباف و ضرغامي هم به ميان آمد و مشاور رئيس‌جمهور، ضمني آنها را متهم به همسويي با جريان ليبرالي كرد. شمقدري حتي ديگران را نيز بي‌نصيب نگذاشت و گفت: «در مراسم افتتاح خانه سينماي شماره 2 نيز فردي در كنار جعفري‌جلوه ايستاد و سخنراني كرد كه در دوره گذشته توسط نيروهاي انقلابي مخصوصا روزنامه كيهان از عملكرد او در حوزه مديريت سينمايي كشور و جهت‌گيري‌هاي اين حوزه انتقاد مي‌شد و امروز هم از ديدگاه‌هاي وي از تصميم‌‌سازي‌ها و تصميم‌گيري‌ها استفاده مي‌شود.» اين فرد احتمالا سيد محمد بهشتي است كه از مديران سينمايي ايران در دهه ۶۰ است و او بود كه بنياد سينمايي فارابي را تاسيس كرد.

شمقدري اين نكته را متذكر شد كه اين موارد بخش‌هاي آشكار همگرايي جريان حاكم بر حوزه سينمايي وزارت ارشاد با جريانات غربگرا و ليبرال است و برخي اخبار حكايت از آن دارد كه اين دو طيف ساعت‌ها دور يكديگر مي‌نشينند و پشت پرده براي حوزه سينما و فيلم تصميم‌گيري و آن سياست‌ها را اجرا مي‌كنند و مادامي كه وزير ارشاد از اين مسئله غافل است، انتظار اصلاح در حوزه سينمايي نيست و بايد با شرايط موجود كنار آمد. با اين حساب مي‌شود حس كرد كه پوست خربزه ليزي زيرپاي جعفري جلوه افتاده كه ظاهرا تا تغيير معاونت سينمايي و كله پا شدن او فاصله زيادي ندارد.

انتقاد از بدحجابي

غير از اتهام‌هاي كلي در اين پرونده‌سازي‌ براي معاون سينمايي ارشاد كه معلوم نيست براساس كدام شواهد و مدارك، تنظيم شده، پيش از اين رئيس صدا و سيما نيز تلويحا از مديريت سينما انتقاد كرده بود.

ضرغامي در حاشيه شانزدهمين جشنواره توليدات مراكز استان‌هاي صدا و سيما در شيراز بدحجابي را مهم‌ترين عامل پخش نشدن توليدات سينمايي از رسانه ملي اعلام كرد و گفت: مجموعه توليد سينماي كشور در بهترين شرايط ۱۰۰ فيلم بيشتر نيست كه به دلايل زيادي بسياري از آنها در تلويزيون قابل پخش نيستند. فضاي سينما بازتر از تلويزيون است و الان هم در مرحله نازلي قرار دارد زيرا برخي بدحجابي‌ها در فيلم‌ها آن‌قدر مفرط است كه باعث مي‌شود ما نتوانيم آن فيلم را پخش كنيم يا لباس‌هاي نامناسبي مي‌پوشند كه مصاديق بدحجابي هستند.

محمد رضا جعفري جلوه، چند روز بعد در يكي از معدود اظهارنظرهاي صريح خود به انتقاد ضرغامي پاسخ داد. جلوه كه چند سالي در صداوسيما با ضرغامي همكار بود و حتي زماني يكي از شبكه‌هاي زيرنظر ضرغامي را مديريت مي‌كرد، تلويزيون را مركزي خواند كه بايد در نقش برادر بزرگ‌تر عمل كند و رفتاري متواضعانه و رفيقانه با سينماي ايران داشته باشد. وي عيب‌جويي صرف و طرح يك‌سويه اشكالات را از شرايط اين برادري ندانست.

با اين همه جعفري جلوه درباره تلقي رئيس رسانه ملي در باب وجود بدحجابي در سينماي ايران، وجود برخي از اشتباهات احتمالي در تلويزيون را متذكر شد و گفت؛ «همان طور كه در برخي كارهاي تلويزيوني هم ممكن است مشكلات، نارسايي‌ها وكاستي‌هايي وجود داشته باشد، وجود مشكلاتي در سينما نيز دور از ذهن نيست. بايد توجه كنيم مشكلات در ظاهر و شرايط نازل تنها در نحوه پوشش و ظاهر بروز نمي‌كند، بلكه سستي، ضعف و بيهودگي مي‌تواند در موضوعات، مضامين و نزول مفاهيم نيز باشد.»

جعفري جلوه ابراز عقيده كرد كه سينماي ايران بايد در وضعيت حجاب و پوشش، حركتي رو به جلو داشته باشد اما اين نكته ظريف را فراموش نكند كه سينما، عرصه فعاليت‌هاي مردمي و بخش خصوصي است و هيچ اتفاقي در آن از جمله رفع مشكلاتش، با عيب جويي، تخطئه، نگاه آمرانه و بخشنامه‌اي ميسر نيست چرا كه لازمه اوج گيري سينما، ديدن محاسن آن است و بايد با آن برخوردي رفيقانه و طبيبانه صورت گيرد و سپس اضافه كرد: «من هنوز نديده‌ام در صحبت‌هاي مدير رسانه ملي به محاسن سينما اشاره شود بلكه ايشان مستمراً به مشكلات و معايب اشاره مي‌كنند.»

اما مشاور هنري رئيس‌جمهور در ادامه انتقادش نسبت به معاونت سينمايي ارشاد هرچند اين موضوع را نيز مد نظر قرار داد و به انتقاد از رعايت نشدن شئونات اسلامي و اخلاقي در برخي محصولات سينمايي و امتناع مديران سيما از پخش فيلم‌هاي سينمايي به اين دليل را يادآورشد، اما پا را بسيار فراتر نهاد و گفت: «اين كه فيلم‌هاي سينمايي به‌دليل عدم‌رعايت شئونات اسلامي در سيما قابل پخش نيست، درست و آمار چنين فيلم‌هايي نگران‌كننده است، اما آنچه بيشتر جاي نگراني دارد، جهت‌گيري جريان فيلمسازي در معاونت سينمايي و نگاه سياسي و فرهنگي مديران حوزه سينما در مواجهه با فيلم‌هايي است كه مسير بيراهه را به جامعه نشان مي‌دهند.»به اين ترتيب مي‌شود دريافت كه مشكل صرفا به عملكرد جلوه برنمي‌گردد و ظاهرا آتش‌تهيه براي تركاندن اساسي معاونت سينمايي ارشاد جدي است.

مسئولان وزارت ارشاد سينما را نمي‌شناسند

انتقاد شمقدري از معاونت سينمايي را مي‌توان جدي‌ترين حمله از درون كابينه دولت نهم به ارشاد دانست. مشاور هنري رئيس‌جمهور با انتقاد از اينكه موضوع توسعه فرهنگ ليبرالي در فيلم‌هاي سينمايي از سوي مسئولان وزارت ارشاد كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد، حتي گوشه‌اي هم به شخص وزير ارشاد زد و درخصوص جهت‌گيري اينگونه فيلم‌ها توضيح داد‌:‌« امروز بسيار از ارزش‌ها و آرمان‌ها و انديشه‌هاي ديني در فيلم‌هاي سينمايي ناديده گرفته شده و محصولات غالب سينماگران ما در بي‌تفاوتي نسبت به فرهنگ انقلاب و اعتقادات ملت مسلمان ايران قرار دارند. ‌حتي در سالم‌ترين فيلم‌هاي اين نوع سينماگران نوعي بي‌توجهي به ارزش‌ها و عدم‌حساسيت به مسايل انقلابي و حركت آرمانخواهانه ملت و بي‌قيدي مشاهده مي‌شود و نبض تحولات اجتماعي و فرهنگي نيروهاي انقلاب كه مرزها را درنورديده‌ و بر منطقه حاكم شده، مورد غفلت قرار مي‌گيرد و بيشتر به موضوعات ساده رايج در اجتماع پرداخته مي‌شود.»

به اعتقاد مشاور هنري رئيس‌جمهور برخي فيلمسازان فراتر از بي‌توجهي به فرهنگ و ارزش‌هاي اسلامي و آرمان‌هاي انقلابي رفته و در محصولات خود به مباني عقيدتي و فكري و مناسبات انقلابي و آرماني حاكم بر كشور ضربه مي‌زنند و نيش‌هاي تند عليه اسلام و انقلاب را شگردهاي هنري و ظرافت‌هاي كار فرهنگي و داراي ارزش تكنيكي تلقي مي‌كنند.
شمقدري صراحت را كمي بيشتر كرده و علت اصلي اين بي‌توجهي را عدم‌شناخت مسئولان وزارت ارشاد با مقوله هنر و سينما عنوان كرد و گفت: «امروز حوزه سينمايي به دست كساني سپرده شده كه پيوند خورده و تابع جريان ليبرالي هستند كه در گذشته سكاندار اين عرصه بودند و وضعيت سينما را به وضع اسفبار فعلي رسانده‌اند. مادامي‌ كه تصميم‌گيرندگان عرصه سينما و فيلمسازان كه با يكديگر همراهي دارند، خواستار تحول جدي در رويكردهاي سينمايي همگام با جهت‌گيري‌هاي پس از انقلاب اسلامي نشوند، وضع فعلي تداوم مي‌يابد و غصه خوردن براي اين حوزه و سخن گفتن درباره موضوعاتي كه مطرح مي‌شود فايده ندارد.

پاسخ سربسته

گفت‌وگوي اول هفته شمقدري با خبرنگار سياسي فارس، تنها در صفحات هنري روز يكشنبه برخي ازمطبوعات منعكس شد و بازتاب چنداني نداشت. نه وزارت ارشاد جواب مشاور هنري رئيس‌جمهور را داد و نه معاونت سينمايي؛ تا اينكه ديروز جعفري جلوه در مراسم توديع و معارفه اعضاي هيأت‌مديره سابق و فعلي خانه سينما بالاخره واكنش نشان داد؛ ولي برخلاف پاسخ انتقاد ضرغامي، كه رك و پوست كنده، گلايه رئيس صداوسيما را با گلايه جواب داده بود، اين بار حتي به اين انتقاد اشاره هم نكرد و خيلي سربسته گفت: «در اين شرايط ايستادن در ميانه و مطالبه توأمان حق و تكليف صبوري بسيار و طاقت و تحمل بالا مي‌خواهد.»

اگرچه روي صحبت معاون سينمايي ارشاد به 2 هيأت‌مديره قبلي و جديد تشكل صنفي
خانه سينما بود، اما لحن سوزناك او حكايت از آن داشت كه به هرحال خود نيز وضعيت ايستادن در ميانه را خوب درك كرده است اما نمي‌خواهد دراين باره زياد اظهار نظر كند. او گفت: « در شرايط موجود و در عرصه‌هاي مختلف عده‌اي فضا را باز و بدون هر گونه محدوديت مي‌خواهند و فقط به استيفاي حقوق خود مي‌انديشند. عده‌اي ديگر محدوديت‌هاي مضاعفي را مد نظر دارند و از جماعت صرفاً اداي تكليف طلب مي‌كنند. در اين شرايط ايستادن در ميانه و مطالبه توأمان حق و تكليف صبوري بسيار و طاقت و تحمل بالا مي‌خواهد كه اگر چنين اداي وظيفه كند بايد به او دست‌مريزاد گفت. در عرصه فرهنگ و هنر نيز همين گونه است مطالبات گوناگوني كه گاه متناقض مي‌نمايد وجود دارند كه گاه حتي به شكل طنز آميز اين نگاه‌هاي معارض در كنار هم در يك جريده و حتي در يك صفحه تيتر بندي مي‌شوند با اين مختصات كه در يك سوي شهر، منش، رويه و فردي به را وادادگي و در سوي ديگر شهر او را به تصلب متهم كرده و مي‌كنند.»

البته بازهم او ترجيح داد از صنايع اشاره و تشبيه و تلميح استفاده كند و حتي درجه مظلوميت خود را از نظر قرار گرفتن در وضعيت ميانه بالا ببرد و بگويد: «اوايل انقلاب اسلامي هم افرادي چون شهيد بهشتي را داشتيم كه از سويي به تحجر متهم بود و از سوي ديگر او را عنصري محافظه كار و ليبرال مي‌خواندند اما او در وسط ايستاده بود و عرصه انديشه و فرهنگ و سياست جامعه را با اصولگرايي و آزادانديشي توامان تدبير مي‌كرد تا به آنجا كه راست قامت جاودانه تاريخ شد.»

حتي پامنبري‌ها هم او را در اين ذكر مصيبت همراهي كردند و سيد رضا ميركريمي مدير عامل قبلي خانه سينما گفت: «هيأت‌مديره جديد مسلماً دقت خواهد كرد كه در چه دوره حساسي مديريت مي‌كند و ميزان آستانه تحمل درد مديران و جامعه ما چه ميزان است. ما در جامعه متحول و روبه رشدي هستيم كه اگر مقداري از مطالبات و سرعت رشد و حركتمان كم يا زياد شود از بين خواهيم رفت.»

با اين حساب بايد ديد واكنش‌هاي بعدي به چه شكل خواهد بود؟ آيا وزير ارشاد به‌نظر مشاور رئيس جهمور اهميت بيشتر مي‌دهد يا معاون خود در امور سينمايي؟ اما به هرحال اين اولين بار است كه معاونت سينمايي دولت نهم دچار چالشي جدي و درون‌گروهي شده كه با توجه به پيشينه انتخاب اول اين سمت از سوي نزديكان رئيس‌جمهور ابتداي كار دولت احمدي‌نژاد، اكنون بايد ديد كه در آخرين سال اين دولت چه اتفاقي در ساختمان ميدان بهارستان رخ مي‌دهد؟ آيا همين روزها براي جلوه مراسم توديعي برگزار مي‌شود يا او يك سال ديگر، سكان سينماي ايران را در دست نگه مي‌دارد؟ حالا همه چشم به دهان صفارهرندي دوخته‌اند.

تاريخ درج: 18 تير 1387 ساعت 14:51 تاريخ تاييد: 19 تير 1387 ساعت 01:34 تاريخ به روز رساني: 19 تير 1387 ساعت 01:32
چهارشنبه 19 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 228]