سياست - پاسخ تهران و ابهامات پيش رو

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: سياست - پاسخ تهران و ابهامات پيش رو
سياست - پاسخ تهران و ابهامات پيش رو

ترجمه: مجتبي نجفي: پاسخ تهران به پيشنهاد قدرت‌هاي بزرگ مي‌تواند پرونده هسته‌اي ايران را از بن‌بست خارج كند. كريستينا گالاچ سخنگوي رئيس ديپلماسي اتحاديه اروپا در اين رابطه مي‌گويد: «سفارت ايران در قالب نامه‌اي به دفتر خاوير سولانا پاسخ خود را ارائه كرده است.» اما اين پاسخ قبل از اينكه به طور علني منتشر شود بايد مورد بررسي قرار گيرد. شايعات جنگي ديگر در منطقه باعث شده است جانب احتياط رعايت شود.

با توجه به شناختي كه از ايراني‌ها به‌دست آمده است اين پاسخ مي‌تواند ظريف و پيچيده باشد كه در آن حق دستيابي به دانش هسته‌اي مطالبه شده است و امپرياليسم آمريكايي نفي شده است. اما انتظار مي‌رود كه ايران به صورت صريح و مستقيم به درخواست‌هاي ارائه شده پاسخ ندهد.
آلن سيولينو در نيويورك تايمز چند نكته مهم را مطرح كرده است. وي با استناد به منابع ديپلماتيك به پاسخ ايران اشاره مي‌كند مبني بر اينكه «دوران مذاكرات در شرايط نابرابر به سر رسيده است.» كه اين موضوع مي‌تواند به خشم تهران از آمريكا به عنوان تصميم‌گيرنده اصلي در اين پرونده مرتبط باشد.
ايراني‌ها هيچ‌گاه كودتاي سال 1953 را عليه دولت دكتر محمد مصدق نخست‌وزير ناسيوناليست فراموش نمي‌كنند.
اما به گفته سيولينو ايران در پاسخ خود هيچ اشاره مستقيمي به غني‌سازي اورانيوم و مذاكرات مقدماتي كه به مشوق‌هاي ارائه شده از سوي خاوير سولانا در ژوئن گذشته نكرده است. سيولينو مي‌نويسد كه ايران در اين پاسخ تنها خاطرنشان كرده است: «براي آغاز مذاكرات همه‌جانبه با نماينده اتحاديه اروپا و شش قدرت جهاني كه در مباحث پرونده هسته‌اي ايران حضور دارند آمادگي داريم.»
همچنان‌كه تلويزيون ايران به اظهارات سعيد جليلي مسوول مذاكرات ايران در پرونده هسته‌اي اشاره كرده است كه در تماس تلفني با خاوير سولانا از آغاز مذاكرات جديد سخن گفته است. اما در بروكسل يكي از ديپلمات‌هاي اروپايي كه ترجيح مي‌دهد ناشناس باشد خاطرنشان مي‌كند: «مهم اين است كه سولانا و جليلي بر ادامه تماس‌ها تاكيد كرده‌اند و پاسخ به پيشنهاد گروه 1+5 خيلي زود ارائه شده است.»
خاوير سولانا 14 ژانويه گذشته از سوي شش قدرت جهاني كه در پرونده هسته‌اي ايران فعال هستند مشوق‌هاي جديدي را به منظور تشويق ايران به تعليق غني‌سازي اورانيوم در ازاي همكاري همه‌جانبه در حوزه‌هاي اقتصادي، تجاري و انرژي مسالمت‌آميز هسته‌اي ارائه كرده است. اين پيشنهادها آغاز مذاكرات را به مدت شش هفته بر مبناي اصل «تعليق در برابر تعليق» مطرح كرده بود. به عبارتي ديگر در برابر عدم‌نصب سانتريفيوژهاي جديد مجازات‌هاي جديد سازمان ملل نيز اعمال نشوند.
اين پيشنهاد كه تعليق داوطلبانه غني‌سازي اورانيوم در مدت زماني محدود در آن مستتر است مي‌تواند برون‌رفت براي برخي سياستمداران ايراني باشد كه در اظهارات خود همواره تعليق غني‌سازي را خط قرمز خويش اعلام كرده‌اند.
آيا پاسخ تهران به پنج سال چالش ايران و غرب پايان مي‌دهد؟ افراد مطلع از اين پرونده كه اراده ايران را براي تلف كردن وقت نفي نمي‌كنند اعتقاد دارند اكنون خيلي زود است به اين پرسش پاسخ دهيم. يكي از افراد مطلع از پرونده مي‌گويد:‌ «ما ترجيح مي‌دهيم احتياط كنيم.» او معتقد است مهم اين است كه در اين مناقشه راهكار مذاكره همچنان حفظ شود.
مباحث داخلي در ايران مانعي براي شفافيت ديپلماتيك است، هرچند كه تمامي بازيگران سياسي بر «حق غيرقابل انكار انرژي مسالمت‌آميز هسته‌اي» در ايران تاكيد مي‌كنند اما برخي اختلافات در مورد روش اداره پرونده وجود دارد. برخي افراد صاحب‌نام ايراني اعتقاد دارند تعليق موقت غني‌سازي اورانيوم كه در دوره رياست‌جمهوري سيدمحمد خاتمي عملي شد قابل مذاكره نيست؛ همچنان‌كه تعليق غني‌سازي در آن دوره نيز راه به جايي نبرد.
حتي علي لاريجاني مسوول سابق پرونده هسته‌اي ايران (و رئيس فعلي مجلس)كه در نظر غربي‌ها به عنوان فردي عملگرا شناخته مي‌شود در سالگرد پرس‌تي‌وي گفت: «اروپايي‌ها زماني تعليق غني‌سازي را به مدت شش هفته پيشنهاد كردند اما در عمل تعليق چند سال طول كشيد. بعد از اينكه اروپايي‌ها به وعده خود عمل نكردند آنها به ما گفتند بهتر است ايران اصلا فناوري هسته‌اي نداشته باشد.»
او به نيات آمريكا اشاره كرد و افزود: «دوران بازي برد - باخت به سر رسيده است. بهتر است براي اينكه منطقه بتواند از صلح و ثبات بهره‌مند شود بازي برد- برد را بپذيريد.»
تحليلگران ايراني مي‌گويند پذيرش تعليق از سوي جمهوري اسلامي بدون ارائه تضمين‌هاي امنيتي از سوي آمريكا مشكل است. در بسته جديد گروه 1+5 نكته مهمي به چشم مي‌خورد، جايي كه آمده است «دولت‌ها بايد از توسل به زور يا تهديد به استفاده از زور خودداري كنند و بي‌ثبات كردن دولت ديگر را مد نظر قرار ندهند» اما تفسير رويكردهاي مختلف به ميزان كافي مبهم است: عدم‌استفاده از زور عليه تهران يا تعهد ايران به ممانعت از «محو اسرائيل» موضوع‌هايي مبهم محسوب مي‌شوند.
روزها و هفته‌هاي آتي تعيين‌كننده هستند. جالب توجه است به سايت ايراني تابناك اشاره كنيم كه از ديدار سعيد جليلي با آيت‌الله مكارم‌شيرازي و صافي‌گلپايگاني دو مرجع بزرگ ايراني خبر داده بود. در ايران رسم است كه كنشگران سياسي در موضوع‌هاي حساسي همچون انرژي هسته‌اي با مراجع بزرگ ديدار كنند. از اين راهكار استفاده مي‌شود تا اين كنشگران در برابر افراد و گروه‌هاي راديكال‌تري كه در صورت مذاكره با غرب آنها را به «فروش كشور به غربي‌ها» و «تضعيف ارزش‌هاي انقلاب اسلامي» متهم مي‌كنند محافظت شوند.
در اين راستا اظهارنظرهاي علي‌اكبر ولايتي مشاور رهبر انقلاب در امور بين‌الملل مورد توجه رسانه‌هاي خارجي قرار گرفت. بسياري از تحليلگران اعتقاد دارند اين مواضع نشان از اراده تهران براي حل وفصل مناقشه اتمي دارد. اين موضوع از اين منظر مهم است كه ولايتي از نزديكان رهبر انقلاب محسوب مي‌شود. همچنان‌كه او در مواضع خود تلويحا با مواضع «محو اسرائيل از نقشه جهان» و «قطار بدون ترمز هسته‌اي» مخالفت مي‌كند و تاكيد مي‌كند در ايران حرف آخر را در مسائل استراتژيك و حساس رهبري انقلاب مي‌زند برخي ديگر از تحليلگران اظهارنظرهاي رسمي را در اين زمينه كارساز مي‌دانستند.
عده‌اي از ديپلمات‌ها ترجيح مي‌دهند تا مدتي احتياط‌هاي لازم را رعايت كنند تا پاسخ‌هاي ايران را به دقت مورد بررسي قرار دهند. روزهايي كه به اعتقاد آنها مي‌تواند براي طرفين مذاكره حساس و سرنوشت‌ساز باشد.
منبع: فيگارو
سه شنبه 18 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 60]