اثرات فشار خون بالا و راه هاي كنترل آن قاتل خاموش در كمين است

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: اثرات فشار خون بالا و راه هاي كنترل آن قاتل خاموش در كمين است
دكتر رامين علاسوند* -افسانه طاعتي**فشار خون بالا يكي از شايع ترين بيماري ها در غرب و به نوعي در كل دنياي امروز است. گمان مي رود از هر چهار فرد بالغ يك نفر فشار خون بالاي متوسط و از هر 13 نفر يك نفر فشار خون خيلي بالا دارد. اگرچه بسياري از مردم تصور مي كنند فشار خون بالا، بيماري مهمي نيست، اما در صورت درمان نكردن به عواقب وخيم پزشكي منجر مي شود. تحقيقات نشان داده است ناتواني در درمان فشار خون بالا سبب بروز سكته مي شود. فشار خون بالا همچنين فرد را در معرض خطر ابتلا به آنژين صدري (حملات قلبي)، نارسايي قلبي و آسيب كليوي قرار مي دهد. در افرادي كه ديابت (افزايش قند خون) دارند، فشار خون بالا باعث بروز مشكلات چشمي جدي شده كه ممكن است به كوري منجر شود. حسب تعريف، فشار خون نيروي وارد شده بر ديواره سرخرگ ها ناشي از تخليه خون از قلب به درون شبكه وسيع سرخرگ ها و سياهرگ ها و ميليون ها مويرگ است. در بدن سالم، ديواره عروق خوني قابليت انعطاف دارد و هيچ مانعي در مسير جريان خون وجود ندارد، به طوري كه جريان خون به طور مداوم در سراسر بدن حركت مي كند و خون اكسيژن دار سرشار از مواد غذايي را به سلول ها مي رساند و مواد زائد و دي اكسيد كربن را از دور خارج مي كند. وقتي ديواره عروق تحت تاثير شرايط نامطلوب قرار مي گيرد، قابليت انعطاف خود را از دست مي دهد و جريان خون دچار مشكل مي شود، در نتيجه قلب مجبور است بيشتر تلاش كند تا خون را به بدن برساند. توجه، مشكل در اينجاست كه افزايش فشار خون ممكن است بدون علامت باشد. فكر نكنيد در صورت داشتن فشار خون بالا حتماً بايد سردرد داشت يا دچار خون دماغ شد. مهم است همه بدانند كه بايد به طور مرتب فشار خون خود را بررسي كنند تا در صورت افزايش، با استفاده از داروهاي كاهنده فشار خون درمان شود. امروزه با توجه به فهم اثرات سوء فشار خون بالا روي قلب و كليه، درمان اين بيماري بيشتر صورت مي گيرد. اگر مبتلا به فشار خون (هيپرتانسيون) هستيد، بدانيد راه هاي ساده، موثر و منحصر به فردي براي درمان آن وجود دارد. هر قدر فهم ما در خصوص چگونگي و سبك زندگي روي سلامتي زيادتر مي شود، بيماران توانايي بيشتري در خودياري براي درمان فشار خون بالا پيدا مي كنند. نكات ساده يي مانند چه غذاها و نوشيدني هايي بخوريم، سيگار يا قليان نكشيم و چگونه از استرس دوري كنيم، به مقدار زيادي در كنترل فشار خون بالا موثرند. در موارد خفيف بيماري، رعايت معيارهاي ذكرشده باعث پايين آمدن فشار خون بدون نياز به دارو خواهد شد. حتي اگر براي درمان فشار خون بالا (هيپرتانسيون) به دارو نياز داشته باشيد، رعايت موارد فوق الذكر در رابطه با كنترل بيماري به شما كمك كرده و احساس موثر بودن درمان را القا مي كند.فشار خون چيستقلب از طريق رگ هاي بزرگي كه سرخرگ ناميده مي شوند، خون را به سراسر بدن فرستاده، اكسيژن و مواد غذايي مورد نياز مغز و ديگر سلول هاي بدن را تامين مي كند. فشار خون سرخرگ ها به وسيله ميزان تلاش قلب و سلامتي عروق خوني مشخص مي شود. فشار خون بالا يا هيپرتانسيون زماني رخ مي دهد كه اين فشار افزايش يابد.ميزان طبيعي فشار خون چقدر استفشار خون طبيعي اغلب متغير است. ميزان فشار خون از فردي به فرد ديگر تغيير كرده و در هر فرد طي روز به طور طبيعي بر اساس كار قلب بالا يا پايين مي رود. با افزايش سن فشار خون به آرامي بالا مي رود. در يك فرد جوان طبيعي، متوسط فشار خون حدود 80/120 است. به طور ايده آل فشار خون بايد زير 85/140 باشد، اگر فشار خون به طور مداوم از اين ميزان بالاتر رفت و مثلاً به 90/160 رسيد، نيازمند درمان است.آيا فشار خون بالا بيماري استفشار خون بالا به تنهايي يك ناخوشي نيست. در حقيقت بيشتر افرادي كه فشار خون شان بالاست احساس خوبي دارند و فاقد علامت هستند. به هر حال درمان فشار خون بالا مهم است زيرا اگر فشار خون براي يك مدت طولاني بالا بماند به رگ هاي خوني آسيب مي رساند و منجر به بروز مشكلات جدي مانند اختلالات بينايي، تصلب شرايين، حمله قلبي، سكته و نارسايي قلبي و كليوي مي شود.اندازه گيري فشار خون- براي گرفتن صحيح فشار خون بازو بايد عريان باشد، لذا در موقع اندازه گيري فشار خون لباس راحتي بپوشيد كه آستين آن به راحتي بالا رود.- قاعدتاً بين بازوي راست و چپ اختلاف فشاري وجود ندارد.- زماني كه بازوبند يا كاف (كيسه قابل باد شدن) فشارسنج را دور بازويتان مي بندند، خود را شل كرده و نفس بكشيد.- قبل از اندازه گيري فشار خون، چاي، قهوه يا هر نوع نوشابه حاوي كولا ننوشيد.- يك تا دو ساعت قبل از اندازه گيري فشار خون، سيگار يا مواد حاوي نيكوتين مصرف نكنيد.شيوه اندازه گيري فشار خون1- بازوبند يا كافي كه دور بازويتان بسته مي شود، توسط معاينه گر باد مي شود و موقتاً جريان خون را قطع مي كند و صداي نبض از طريق گوشي قرار داده شده روي بازويتان شنيده مي شود.2- وقتي فشار بازوبند به آهستگي كاهش مي يابد، خون جريان پيدا كرده و معاينه گر ضربه يي را مي شنود. اولين صداي شنيده شده را سيستول مي نامند.3- وقتي كه قلب در بين دو ضربه استراحت مي كند، ستون جيوه پايين آمده و صداي جريان خون به وضوح شنيده نمي شود، زماني كه صدا كاملاً قطع شد، اندازه دوم يا فشار دياستوليك ثبت مي شود.قرائت فشار خونقرائت فشار خون به دو صورت است؛ مي نويسيم 80/120 مي خوانيم «120 روي 80». صورت كسر زماني است كه قلب منقبض شده و فشار سيستولي ناميده مي شود و مخرج كسر يعني قلب در حال استراحت است و فشار دياستولي ناميده مي شود.فشار سيستولي؛ حداكثر فشار عروق خوني، زماني است كه قلب منقبض مي شود و خون به داخل سرخرگ ها رانده مي شود. وقتي اولين صداي ضربان قلب شنيده مي شود، فشار سيستولي اندازه گيري مي شود كه منعكس كننده كار قلب است و مي تواند وابسته به فعاليت فرد باشد. در يك شخص سالم فشار سيستولي در حالت نرمال بين 120تا140 ميليمتر جيوه است.فشار دياستولي؛ پايين ترين فشار عروق خوني، زماني است كه قلب در حال استراحت است و با خون پر مي شود. در يك شخص سالم فشار دياستول 80 ميليمتر جيوه است. به طور كلي پزشكان ترجيح مي دهند اين فشار بالاتر از 85 نرود، گرچه در بعضي شرايط تا 90 ميليمتر جيوه نيز قابل قبول است.ترس از پزشكاضطراب باعث بالا رفتن فشار خون مي شود، بنابراين مهم است كه شخص قبل از گرفتن فشار خون آرام باشد. فشار خون بعضي افراد با ديدن پزشك بالا مي رود، كه به اين حالت فشار خون «روپوش سفيد» يا «مطبي» گفته مي شود. هنوز علت اين مساله به درستي شناخته نشده است. مشخص شده است بعضي از مردم وقتي به پزشك مراجعه مي كنند از ترس تشخيص نگران كننده، دچار اضطراب شده و اين اضطراب به تنهايي باعث بالا رفتن فشار خون مي شود. پزشك به دنبال چيستفشار خون بالا يا هيپرتانسيون به وسيله هر دو فشار سيستولي و دياستولي تشخيص داده مي شود. معمولاً اگر فشار سيستولي بالا رود فشار دياستولي نيز بالا مي رود و بالعكس. اعتقاد بر اين است كه بالا رفتن فشار دياستولي مهم تر از بالا رفتن فشار خون دياستولي است، زيرا علامتي از سفتي و تنگي سرخرگ هاي كوچك و متوسط است. هيپرتانسيون به اشكال زير است؛- فشار سيستولي 140 يا بالاتر- فشار دياستولي 90 يا بالاتر- هم فشار سيستولي و هم فشار دياستولي بالا باشند.كنترل فشار خون در منزلگاهي اوقات پزشك به خصوص زماني كه براي اولين بار براي شما دارو تجويز مي كند، به شما پيشنهاد مي كند فشار خود را در منزل كنترل كنيد تا اطلاعاتي در رابطه با پاسخ به درمان به وي بدهيد. در اين موارد مي توانيد فشار خون تان را روزانه يا حتي چند بار در روز بررسي كنيد.بايدها و نبايدها؛ اگر تصميم به خريد و استفاده از فشارسنج داريد، به دنبال كسي باشيد كه به دقت به شما آموزش دهد و اگر در رابطه با استفاده صحيح از آن شك داريد از پزشك يا فرد مطلعي كمك بخواهيد. بالاخره به ياد داشته باشيد يك بار بالا بودن فشار خون مهم نيست بلكه بالا بودن فشار خون در يك دوره از زمان مهم است. براي به دست آوردن تصوير طولاني مدت از فشار خون تان بايد هر روز در يك زمان مشخص و در شرايط يكسان فشار خون را اندازه گيري كنيد. براي اجتناب از قرائت نادرست فشار خون، زماني را انتخاب كنيد كه آرام هستيد. (5 دقيقه استراحت قبل از اندازه گيري مفيد است.) براي نتيجه گيري بهتر به موارد ذيل توجه كنيد؛ - يك زمان به خصوص از روز (خواه صبح يا شب) فشار خون را اندازه بگيريد.- تا نيم ساعت بعد از مصرف قهوه يا كشيدن سيگار صبر كنيد، زيرا كافئين و نيكوتين به طور موقت فشار خون را بالا مي برند.- آرام نشسته و چند دقيقه با آرامش نفس بكشيد.- زماني كه فشار خون مي گيريد بازوبند را در سطح قلب قرار دهيد.تشخيص هيپرتانسيونچون فشار خون بالا معمولاً بدون علامت است، براي آگاهي از وضعيت فشار خون لازم است به طور منظم بررسي شويد. چون فشار خون با افزايش سن تمايل به بالا رفتن دارد، اين مساله اهميت بيشتري پيدا مي كند. فواصل بررسي براساس سطح سلامتي و نظرات پزشك متفاوت خواهد بود. چه كساني دچار فشار خون بالا مي شونداينكه چرا بعضي از ما بيش از ديگران، فشار خون بالا داريم كاملاً مشخص نشده است، اما عوامل قطعي خطر شناخته شده اند.نژاد؛ بعضي نژادها مانند سياهپوستان بيشتر از ديگران در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند كه ممكن است تا حدودي به روش دفع نمك بدن وابسته باشد.سن؛ فشار خون به طور ثابت از 20 تا 40 سالگي افزايش مي يابد و بعد از آن تمايل دارد كه با سرعت بيشتري بالا رود.جنس؛ در دهه هاي دوم و سوم زندگي فشار خون زنان مختصري پايين تر از فشار خون مردان است. اما در اثر تغييرات هورموني (به طور مثال در حاملگي يا مصرف قرص هاي ضدبارداري) ممكن است شرايط تغيير كند. همين مورد در زناني كه هورمون جايگزين (استروژن) مصرف مي كنند، صحت دارد.شرح حال خانوادگي؛ اگر يكي از والدين يا هر دو فشار خون بالا داشته باشند، خطر ابتلا به اين بيماري دو برابر مي شود.وزن اضافي؛ چاقي علامت خطري براي فشار خون بالا است. وزن بالا سبب فشار روي قلب مي شود.رژيم غذايي؛ يك رژيم پر از چربي و نمك، فاقد كلسيم و منيزيم و فسفر باعث بالا رفتن فشار خون مي شود. از خوردن غذاهاي بسته بندي شده (كنسروي) خودداري كنيد و ميوه و سبزيجات بيشتر بخوريد.استرس؛ نقشي كه اضطراب در به وجود آوردن فشار خون بالا ايفا مي كند، هنوز نامشخص است. به هر حال كساني كه فشار خون شان در موقعيت هاي استرس زا بالا مي رود (به اين افراد آتشي مزاج مي گويند) بيشتر در معرض افزايش فشار خون بالا هستند.سيگار؛ سيگاري ها بيش از افراد غيرسيگاري فشار خون بالا دارند. نيكوتين عروق را تنگ مي كند.بيماري ها؛ تعدادي از بيماري ها و بسياري از اختلالات هورموني فشار خون بالا ايجاد مي كند. افراد ديابتي به دليل اختلالات طبي بيشتر در معرض خطر ابتلا به سكته و مشكلات قلبي و كليوي قرار دارند. خطر اين عوارض زماني كه شخص دچار فشار خون بالا يا هيپرتانسيون است، بيشتر مي شود.اثرات فشار خون بالا روي بدنبعضي از پزشكان فشار خون بالا را «قاتل آرام» مي نامند، زيرا به آهستگي و با علائم كم يا بدون علامت به قلب، عروق خوني، كليه و ديگر اعضا آسيب مي رساند. در حقيقت حدود نيمي از افرادي كه فشار خون بالا دارند، به طور كامل از آن بي خبرند. گاهي اوقات اگر فشار خون به طور غيرمترقبه بالا رود آن را به صورت سردرد، سرگيجه و تاري ديد تجربه مي كنند. اگر فشار خون بالا باشد پزشك دنبال علائم آسيب به اعضا مي گردد. جست وجوي اين علائم شامل ديدن ته چشم، گوش دادن به قلب براي آشكار كردن نامنظمي ها، بررسي جريان خون در سرخرگ ها و بررسي شكم براي علائمي مثل بزرگي كليه است.بيماري هاي همراهچون فشار خون بالا باعث بروز آسيب به قلب و عروق خوني مي شود، در صورت عدم درمان مي تواند سبب بروز مشكلات طبي شده كه خيلي از آنها جدي يا بالقوه كشنده هستند. مي توان با بررسي منظم فشار خون و درمان مناسب از برخي از اين بيماري ها اجتناب كرد. نارسايي قلبي؛ تلاش براي پمپ كردن در مقابل فشار بالاي عروق سبب بروز فشار روي قلب مي شود. اين كار اضافي طي زمان، قلب را بزرگ مي كند. عاقبت، قلب نارسا شده و خون كافي را نمي تواند به بدن برساند. با پيشرفت اين وضعيت علائمي مثل ضعف و خستگي بروز مي كند. بعداً به واسطه بزرگي قلب مايع در ريه ها و پاها جمع شده سبب بروز سرفه، تنگي نفس، تورم ساق و مچ پا مي شود.نارسايي كليه؛ آسيبي كه به ساختمان سرخرگ هاي كليه وارد مي شود، سبب انسداد جريان خون به كليه ها مي شود. در نهايت كارايي و عملكرد كليه تحت تاثير قرار مي گيرد و قادر نخواهد بود كار اصلي خود را كه دفع مواد زائد، دارو و الكل است، انجام دهد. در مراحل اوليه علائمي مثل تهوع و كاهش اشتها و خستگي بروز مي كند.ضعف بينايي؛ فشار خون بالا به عروق چشمي آسيب مي رساند. اين، اولين سرنخ قابل رويتي است كه فشار خون بالا روي اندام هاي ديگر ايجاد مي كند. پزشك با معاينه ته چشم، صدمات را تشخيص مي دهد. نهايتاً فشار خون بالا سبب آسيب شبكيه مي شود كه مي تواند به تاري ديد يا كوري منجر شود.سكته مغزي؛ افراد داراي فشار خون بالا تا 7 برابر بيشتر در معرض خطر سكته هستند. تخمين زده مي شود در صورتي كه فشار خون بالا درمان شود، مرگ 4 نفر از هر 10 نفري كه در اثر سكته مي ميرند، قابل پيشگيري است. سكته (گاهي اوقات حمله مغزي ناميده مي شود) زماني اتفاق مي افتد كه جريان خون به مغز (معمولاً به وسيله لخته خون) قطع مي شود. گاهي اوقات سكته به دليل نازكي جدار رگ هاي خوني كوچك ناشي از فشار خون بالا است كه سبب پارگي عروق مي شود. در ديگر موارد قسمت مبتلا مي ميرد كه به اختلالات تكلم، بينايي و فلج منجر مي شود.حمله گذراي ايسكمي؛ فشار خون بالا همچنين مي تواند سبب بروز حمله گذراي ايسكمي (TIA) يا سكته گذرا شود كه ممكن است به صورت موقتي باعث اختلال بينايي، سرگيجه و تغييرات حسي شود. اگرچه فرد به حالت عادي برمي گردد، ولي در معرض خطر سكته واقعي است. نشانه ها ناگهاني بروز مي كند، اما هميشه بهبود كامل مي يابد.فراموشي (دمانس)؛ گاهي اوقات يكسري از سكته هاي كوچك كه شديد نيست، ولي سبب ضعف ناگهاني و دوبيني شده، به تدريج سبب آسيب به بافت مغز مي شود. اگر به مدت طولاني اين وضعيت ادامه يابد، فرد فراموشكار و گيج مي شود. گاهي اوقات ممكن است با بيماري آلزايمر اشتباه شود. به هرحال در اين وضعيت درمان دارويي مي تواند از بدتر شدن وضعيت جلوگيري كند.بيماري عروق قلبي؛ اگر سرخرگ تامين كننده خون قلب در نتيجه فشار خون بالا، سخت، غيرقابل ارتجاع، باريك و مسدود شود، خون كافي به قلب نخواهد رسيد. علائم بيماري قلبي شامل درد، احساس فشار يا خفقان در قفسه سينه (آنژين صدري)، سكته قلبي يا مرگ است.سكته (حمله) قلبي؛ اگر سرخرگ هاي كرونري (تامين كننده خون قلب) باريك شوند، خون كافي به قلب نمي رسد، يا اگر يك سرخرگ به وسيله لخته مسدود شود قسمتي از قلب بدون خون مانده و مي ميرد كه به اين حالت سكته (حمله) قلبي گويند.بيماري عروق محيطي؛ وقتي عروق خون رسان پاها آسيب مي بيند، خون كافي به انگشتان نمي رسد. اين حالت به نوبه خود مي تواند باعث درد ساق ها به خصوص در راه رفتن شود. بيماري عروق محيطي ممكن است سبب زخم پاها و حتي گانگرن (قانقاريا) به دليل نرسيدن خون به پاها شود. زخم پا همچنين به سيگار و ديابت نيز نسبت داده مي شود.*متخصص كودكان و نوزادان**كارشناس مامايي
يکشنبه 16 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 466]