نقش دامپزشكان در سلامت انسان

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: نقش دامپزشكان در سلامت انسان
محمد لطفي‌زاده
در ممالك غربي، دكتر دامپزشك هم‌رديف با يك پزشك در بهداشت عمومي جامعه، مؤثر و قابل احترام است. با تأسف بايد اظهار داشت كه در كشور عزيزمان ايران، هنوز جايگاه واقعي و اصلي دامپزشكان به درستي تبيين نشده است و شمار بسياري از مردم پس از گذشت سال‌ها از تربيت دامپزشكان در دانشگاه‌ها و اشتغال آنان در بخش‌هاي گوناگون، هنوز با زمينه‌ها، وظايف و نوع عملكرد دامپزشكان آشنايي ندارند. دكتر دامپزشك در جوامع شهري و روستايي و در هر دو زمينه، نقش مهم و كارسازي در تأمين سلامت عمومي جامعه (Public Health) دارد.

هر چند كه پيشوند دام در كنار نام پزشك در نگاه عمومي جامعه، نشانه سر و كار داشتن دكتر دامپزشك با دام است، اما واقعيت اين است كه در چرخه بيماري‌ها و جلوگيري از روندهاي ايجاد يك بيماري به ويژه بيماري‌هاي قابل انتقال بين دام و انسان و نيز در كنترل و بازرسي صنايع غذايي به ويژه با منشأ دامي، دكتر دامپزشك نقش اول را بازي مي‌كند. امروزه در كشورمان رشته‌هاي متعدد در سطوح فوق دكترا پس از گذراندن دوره دكتراي عمومي دامپزشكي وجود دارد كه هم اينك تعداد چشمگيري از دانش آموختگان دكتراي عمومي در اين رشته‌ها به ادامه تحصيل مشغولند.

در ادامه به نمونه‌هايي از زمينه‌هاي كاري دامپزشكان به طور مختصر اشاره مي‌نماييم:
1 – دام‌هاي بزرگ
2 - دام‌هاي كوچك و پرندگان زينتي
3 - طيور و پرندگان صنعتي
4 - آبزيان
5 - آزمايشگاه
6 – داروخانه
7 - زمينه‌هاي تحقيقاتي

مقصود از دام‌هاي بزرگ، دام‌هاي توليدي صنعتي همچون گاو، گوسفند و بز و همچنين در فيلدي ديگر شتر و اسب است. زمينه‌هاي كاري دكتر دامپزشك در مورد دام‌هاي بزرگ شامل مامايي (مديريت توليد مثل و زايمان - درمان مشكلات زايمان و پس از زايش - تشخيص آبستني)، جراحي و نيز تشخيص و درمان بيماري‌هاي دام‌هاي بزرگ است. درباره دام‌هاي كوچك بيشتر تمركز بر حيوانات خانگي (Pet Animals) نظير سگ، گربه و نيز به تازگي خرگوش، سنجاب و همستر (Hamster) و طيور زينتي مثل قناري، طوطي، مينا و غيره است. زمينه‌هاي كاري دكتر دامپزشك در مورد دام‌هاي كوچك، شامل واكسيناسيون، مديريت بهداشت و نگهداري، جراحي، تشخيص و درمان بيماري‌هاي دام‌هاي كوچك است.

در زمينه پرندگان صنعتي كه عمدتاً شامل مرغ‌هاي گوشتي و تخمگذار است، حضور دامپزشك به منظور مديريت درست در مزارع پرورش طيور و نيز درمان بيماري‌هاي احتمالي، ضروري است. در زمينه آبزيان، دامپزشكان در كنار كارشناسان شيلات به عنوان مشاوران درماني و نيز براي انجام مديريت درست تكثير و پرورش آبزيان نظير ماهي و ميگو مشغول بكارند. آزمايشگاه تشخيص دامپزشكي در نظر دكتر دامپزشك اداره مي‌شود و همه آزمايش‌هاي مربوط به انواع دامها و پرندگان و حتي در مواردي انسان را با دقت بسيار زياد انجام مي‌دهد. امتياز تأسيس داروخانه نيز به دكتر دامپزشك داده مي‌شود و براي همين، يكي از زمينه‌هاي كاري دامپزشكان، راه‌اندازي و اداره داروخانه‌هاي دامپزشكي است.

در بسياري از مراكز تحقيقاتي صرفنظر از مراكز خاص تحقيقات دامپزشكي در ديگر مراكز تحقيقاتي علوم پايه و پزشكي هم دامپزشكان وزنه‌هاي مهمي به شمار مي‌روند. اشتغال دامپزشكان در مؤسسه معتبر سرم‌سازي رازي يا بخش تحقيقات مركز قلب تهران، انستيتوپاستور، پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي و غيره از اين دست نمونه‌هاست.
جالب است بدانيد يك دكتر دامپزشك كه به كار باليني و درماني اشتغال داشته باشد، توانايي ويزيت و معاينه حدود 59 گونه حيوان از دام‌هاي بزرگ و كوچك و پرندگان را داراست. در كنار اين، يك دكتر دامپزشك عمومي با گذراندن دروس جراحي، بيشتر جراحي‌هاي معمول نظير سزارين، جراحي دستگاه گوارش، ادراري - تناسلي، چشم، گوش و غيره را مگر موارد بسيار تخصصي كه از متخصص جراحي دام‌هاي بزرگ يا كوچك كمك مي‌گيرد، با تسلط كامل انجام مي‌دهد.
از سال 76 هم به منظور ساماندهي وضعيت دامپزشكان شاغل در بخش غيردولتي با تصويب مجلس محترم شوراي اسلامي سازمان نظام دامپزشكي جمهوري اسلامي تأسيس شد كه هم اينك دوره چهار ساله سوم خود را مي‌گذراند.

از سوي ديگر، به دليل نقش سازمان دامپزشكي و دامپزشكان در پيشگيري از بروز بيماري هاي قابل انتقال بين حيوان و انسان نظير آنفلوآنزاي فوق حاد پرندگان، تب مالت، لپتوسپيروزيس (بيماري شاليكاران برنج) و موارد متعدد ديگر لازم است تا جامعه با اين نقش بيشتر آشنا شده و به توصيه‌هاي صادره از سوي مراجع ذيصلاح دامپزشكي توجه نمايند. بدون شك، هر ايراني بر سر سفره غذاي خود در سه وعده روزانه و در روز حاصل نظارت‌هاي مستمر دامپزشكان بر توليد و عرضه مواد غذايي با منشأ دامي را مصرف مي‌كند و همين افتخار براي جامعه بزرگ دامپزشكي كشور در خدمت به مردم كافي است.

از سوي ديگر، بايد دانست كه در كنار دامپزشكان، شمار بسياري از افراد تحصيلكرده در زمينه‌هاي ديگر كه عنوان (ساير رده‎هاي دامپزشكي) را دارند و بيش از 60 درصد جمعيت خدمتگزار دامپزشكي كشور را تشكيل مي‌دهند، خود را در صف مقدم مقابله با بيماري‌هاي قابل انتقال بين حيوان و انسان مي‌بينند و روزانه با انواع خطرات و مهلكترين عوامل بيماري‌زا، دست و پنجه نرم مي‌كنند تا ما به راحتي از غذايي كه مي‌خوريم، با اطمينان از سلامت آن لذت ببريم. كاردان‌ها و تكنسين‌هاي دامپزشكي، كارشناسان علوم آزمايشگاهي دامپزشكي و بهداشتياران دامپزشكي را بايد از آن جمله دانست.

اميد است روز به روز نقش دامپزشكي در ارتقاي سلامت و بهداشت عمومي جامعه در بين مردم عزيز كشورمان بيشتر تبيين شود و با آگاهي بيش از پيش مسئولان تصميم‌ساز و تصميم‌گير كشورمان از اين نقش مهم و تأثيرگذار كه حتي اقتصاد و امنيت كشورمان هم به آن وابسته است و نگاهي به گردش مالي موجود در صنعت طيور به عنوان مشتي نمونه خروار، گواه اين مدعاست، شاهد بهبود شاخص‌هاي سلامت در كشورمان باشيم.
شنبه 15 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 193]