تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835052968
همه مخالفان برنامهریزی در کشور
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > اقتصاد کلان - حجت‌الله میرزایی طی 6 دهه که از تجربه برنامهریزی توسعه در ایران می‌گذرد، برنامه گریزان و برنامه ستیزانی از اصناف و اطراف مختلفی بوده‌اند که طفره و گریز و یا دشمنی و ستیز خود با برنامه و نقشه و چارچوب و طرح و هرچه از این دست بوده را ناگزیر به سازمان برنامهریزی کشور که داعیه‌دار و مسئول رسمی و قانونی برنامهریزی توسعه بوده، رواداشته‌اند. این گروه از مدیران دم غنیمت شمار و حساب گریز تا سیاستمدارانی که فرمان و فرموده سیاسی خود را چارچوب و برنامه و حتی تأملی کوچک برنمی‌تابیدند و یا تقدیرگرایانی که برنامهریزی راعین تخطی از توحید و توکل و انتظار زاهدانه فرج می‌دانستند را شامل می‌شد. گروهی از نوآموختگان اقتصاد نیز که هر نام و نشانی از برنامهریزی و تدبیر و هماهنگی و هموارسازی مسیر دشوار توسعه ران شانه‌ای از بروز و حضور نظام سوسیالیستی می‌دانستند را نیز باید بر این برنامه‌ستیزان نامدار افزود و از دشواری‌های بی‌شمار این مسیر کدام دشوارتر از این است که سازمان برنامهریزی کشور با این همه خدمات و حسناتی که ذکر آن رفت روزی به دشنام تجلی سوسیالیسم رانده می‌شود و روزی با چوب اتهام آمریکایی بودن. کسانی آن را در اضطراب حفاظت از معیشت و دنیای خود تحدید می‌کنند و کسانی دیگر در حراست از فضیلت و آخرت خود آن را تحقیر می‌کنند. همچنان که اشاره شد اولین آفت، فرمان در برابر برنامه بود. دومین آفت از موضع اقتصاد لیبرال بوده که برنامهریزی را مشخصة نظام‌های متمرکز سوسیالیسم می‌دانسته ونفس برنامهریزی رابه هرشکلی و در هر سطحی مترادف با پذیرش یک نظام سوسیالیستی قلمداد می‌کرده است. این آفت‌ها هم پیش از انقلاب و هم بعد از آن وجود داشت. در سطح جهانی این آفت‌ها کاملاً شناخته شده و مبانی نظری و چارچوب فکری آنها کاملاً مشخص است. مهمترین توصیه آنها حرکت به سوی دولت حداقلی بااعمال هماهنگی لازم و در شرایط ضروری و نهادهای بازاری حداکثری است. در کشور ما نکتة عجیب این است که این گروه از مخالفین برنامه در عین حال که برنامه را تجلی شکل‌گیری نظام‌های سوسیالیستی و ناکارآمدی نظام‌های اقتصادی می‌دانستند دیدگاه‌ها و راهکارهای اقتصادی خودبرای دستیابی به اهداف اقتصاد کلان به ویژه رشد اقتصادی که بیشترین اهمیت رابرای آن قائل بودند از طریق برنامه‌های ادواری توسعه پیش بردند. به طور مشخص در دوره 1368-1374 برنامه اول و دوم که دربرگیرنده سیاست‌های تعدیل اقتصادی برای حرکت به سمت بازاری شدن اقتصاد بود توسط چهره‌های شاخص این گرایش اقتصادی تدوین و به اجراگذاشته شد. یعنی مخالفان سرسخت برنامه‌های ادواری توسعه، برنامه را بهترین محمل برای دستیابی به اهداف اقتصادکلان و اجرای منویات خود از جمله آزادسازی اقتصادی، مقررات‌زدائی وحرکت به سوی اقتصادبازار و ادغام سریع در اقتصاد جهانی تلقی می‌کردند و به همین دلیل مخالفت‌های آنها با برنامهریزی درعمل منجربه افزایش غیرمتعارف تمرکز تصمیم‌گیری در سازمان وقت برنامه و بودجه (نه واحدهای کارشناسی سازمان بلکه هیأت رئیسه آن) شد. سومین دسته از مخالفت‌ها از طرف کسانی بیان شده که بعد از پیروزی انقلاب زیر سایة برخی باورهای سنتی یا برداشت‌های خاص برنامهریزی را برخلاف آموزه‌هایی مثل توحید و توکل و هر نوع تلاش برای آینده‌نگری، هدف‌گذاری و سیاست‌گذاری و اقدام برای تغییر وضع جهان را منافی با انتظار فرج می‌دانستند. به تعبیری حتی در زمانی که کسانی سجادة خود را در زیر انوار چشم‌اندازی بلند می‌اندازند، معبودی را پرستش می‌کنند که مشهود لحظه‌های حال و پندارهای اکنون آنهاست. چهارمین مانع (آسیب)برنامهریزی از سوی ایدئولوژی مهندسی ورویکردهای مکانیکی از نظام اقتصادی و اجتماعی‌که از تسلط بسیاری در مدیریت نهادهای برنامهریزی و اجرائی کشور برخوردار بوده، وارد شده است. امادرتمام این 6دهه گذشته برنامه و برنامهریزی وبه دنبال آن سازمان برنامهریزی کشور آفت و آسیبی چون ایدئولوژی مهندسی نداشته است. تسلط ایدئولوژی مهندسی نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه در نیم قرن گذشته نهاد برنامهریزی را بسیارآسیب‌پذیر کرده است. این ایدئولوژی بدون توجه به قانون‌‌مندی‌هایی پدیده‌های اجتماعی ازجمله تاریخی بودن، چندوجهی وسیستمی بودن، خصلت انباشتی و پیچیدگی‌های روبه تزاید، انسانی بودن و. . . . با تلقی کاملاً مکانیکی و نگاه مهندسی، ابزارهای محدود را برای ایجاد تغییراتی شگرف و در مدتی کوتاه به کار می‌گیرد و اقدامات غیرمتعارف اقتصادی و اجتماعی و بی‌تناسب باماهیت مسائل وبدون کوچکترین پشتوانه علمی وتجربی انجام دهد. پندارهای خام و خیالبافانه و گفتارهای بی‌اساس و ساده‌لوحانه جایگزین مطالعات وبررسی‌های کارشناسانه و عالمانه می‌شود و سیاست‌ها و اقدامات برنامهریزی شده جای خودرابه تصمیم‌های خام و اقدام‌های آمرانه می‌دهد. این ایدئولوژی مسائل دیرپای و پیچیده را بیماری‌های ساده و خود را کاشف رازهای ناشناخته و گشایشگر معماهای ناگشوده و معجزه‌گری مسیحادم تلقی می‌کندکه روزی با جمع و تفریق‌های غیرمتعارف و بی‌ضابطه در تشکیلات سازمانی وروزی با تغییرات پی‌درپی و خسارت بار مدیران و کارشناسان و روزی دیگر با مصرف سخاوت‌مندانه منابع مالی و طبیعی، به زعم خود به مشکل‌گشایی می‌پردازند و اگر کسانی از عظمت و سحر معجزه آنان متحیر نمی‌شوند، مورد خشم و عتاب و تحقیر قرار می‌گیرند. ایدئولوژی مهندسی در عمل با پارادوکسی به نام غرور و ناتوانی مواجه است. یعنی درحالی که از غرور و احساس توانایی شگفت‌انگیز برای گره‌گشایی از معماها و درمان بیماری‌های لاعلاج اقتصادی و اجتماعی سرمست و بیقرار است؛ از طرف دیگر، چون چنین رویکردی در تضاد با منطق شکل‌گیری و تطور مسائل اقتصادی و اجتماعی است، در عمل با ناکامی‌ها و شکست‌های بزرگ و پیاپی مواجه است. در طول 5 دهة‌گذشته هم در کشور ما و هم دیگر کشورها این ایدئولوژی سعی کرده چارچوب فکری خود را جایگزین برنامه کند که اساساً برنامه تقید و پایبندی به ضوابط و مجموعه‌ای از الزامات فرهنگی - اجتماعی را برای دولتمردان الزامی می‌کرده است. پنجمین آسیب (آفت) به برنامهریزی از موهبتی به نام نفت ناشی شده است. این موهبت عظیم و بی‌بدیل که مهمترین منبع تأمین مالی طرح‌ها و سیاست‌های برنامهریزی شده به شمار می‌رود چه در دوران‌های کاهش قیمت وافول درآمدهای نفتی وچه درزمان رونق و گشایش و افزایش آن برنامهریزی را با تهدیدها و آسیب‌های جدی مواجه کرده است. هرگاه درآمدهای نفتی کاهش یافته است برنامه به عنوان ابزاری برای تعدیل و رد مطالبات مدیران بخشی و منطقه‌ای موردتوجه قرارگرفته وبه مثابه سپری درمقابل نقدها و هجمه‌های آنان یا نمایندگان مجلس یا توده‌های مردم مورد سوءاستفاده قرار گرفته و هرگاه درآمدهای نفتی افزایش یافته نه تنها سیاست‌ها و طرح‌های برنامه‌ای بلکه حتی منطق برنامهریزی که برآمده از واقعیت کمیابی منابع است به فراموشی سپرده شده وحتی الزامات بدیهی سیاستگزاری (اعم از نهادی چون تمهیدات اداری و قانونی) بلکه مبانی عقلانی و علمی و مطالعات مورد نیاز به کناری رانده شده‌اند و هرگونه کاستی و توقفی به جای آنکه بانوآوری وکارآفرینی وتتبع و تحقیق مورد مداقه و اندیشه قرار گیرند، با ریزش و نمایش تسکین‌دهنده درآمدهای نفتی از یاد رفته‌اند. در دوره‌های مختلف یک یا چند مورد از این موانع مقابل برنامهریزی قد علم می‌کرده و برنامه‌گریزی را دامن زده است. استادیار اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1631]
-
گوناگون
پربازدیدترینها