هدف‌گذاری غیرمنطقی برای رشد اقتصادی همیشه وجود دارد

واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد - گفت و گو با دکتر محمد خوش چهره، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در رابطه با برنامه پنجم توسعه. پنجمین برنامه توسعه کشور که هنوز به مرحله اجرا در نیامده است یک ویژگی دارد که فقط برای یک بار در تاریخ پس از انقلاب اتفاق افتاده است. دولت تصمیم گرفت سال 89 را با برنامه چهارم پیش ببرد تا سال 89 در اقتصاد ایران سالی بدون اجرای برنامه توسعه باشد و دولت از طریق ارائه بودجه سالانه همچون سال 1373 که سالی بدون برنامه و بین دو برنامه اول و دوم توسعه بود، اقتصاد را اداره کند. بنابر قوانین کشور دولت باید دست کم شش ماه پیش از پایان زمان اجرای قانون برنامه چهارم، لایحه برنامه پنجم را به مجلس ارسال می‌کرد. با این حال شاهد بودیم که دولت با تعللی چهارماهه این لایحه را در اواخر دی ماه به مجلس فرستاد و بلافاصله پس از آن لایحه بودجه را نیز با تاخیری دوماهه روی میز پارلمان قرار داد. با مباحث پیش آمده و با توجه به تنگی وقت نمایندگان تصمیم گرفتند نخست به بررسی لایحه بودجه بپردازند وسپس در سال جاری برنامه پنجم را مورد توجه قرار دهند. با توجه به اینکه اسفندماه سال پیش آخرین ماه اجرای قانون برنامه‌چهارم بود و لایحه برنامه پنجم نیز به تصویب مجلس نرسیده بود نمایندگان بودجه را برپایه تمدید قانون برنامه چهارم تصویب کردند وقرار بر این شد که با تصویب قانون برنامه پنجم این احکام مورد توجه قرار گیرند. اینکه برنامه پنجم تا چه اندازه منطبق بر واقعیت های اقتصادی ایران است و آیا همین ایجاد همخوانی دولت را به سویی سوق داد که با تاخیر روند برنامه پنجم را پیگیری کند، دو گانه ای بود که برای پاسخ آنها به سراغ محمد خوش چهره برویم. او که در حال حاضر عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران است و روزگاری نیز نماینده هفتمین دوره مجلس را در پرونده خود ثبت رسانده است اعتقاد دارد که هدف بلندپروازانه در برنامه بلندمدت اشکالی ندارد. اما آنچه باعث منطقی شدن برنامه می شود این است که اهداف را کمی و مقداری در برنامه پنج ساله قرار دهیم تا اهداف قابل ارزیابی باشند. متن گفت و گو با محمد خوش چهره، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران را در زیر می خوانید: نحوه اجرای پنجمین برنامه توسعه ایران پس از انقلاب در پس پرده ابهام قرار دارد. دولت تصمیم گرفته است که مانند سال 73 کشور یکسال را بدون برنامه سپری کند تا به جمع بندی نهایی در رابطه با برنامه پنجم توسعه دست پیدا کند. به طور کلی و به اعتقاد شما برنامه پنجم تمایز خاصی نسبت به برنامه های توسعه گذشته دارد که تا این میزان سر در گمی در آن موج می زند؟ نخست باید باید به این موضوع اشاره کنم که برنامه پنج ساله پنجم هم از نظر فرآیند تدوین، محتوا و هم از نظر شکل می تواند مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. البته در هر سه قلمرو شباهت هایی با برنامه های قبلی وجود دارد اما در برخی از کاستی ها و ایرادها، ویژگی های آن متناظر با برنامه قبلی است. یعنی روند همان کاستی ها ادامه داشته است؟ به طور معمول فرآیند وجود یک نظام اطلاعات و آمار، می تواند اساس صحت و درستی یک برنامه باشد که متاسفانه در نظام برنامه ریزی، تصمیم گیری و سیاست گذاری در کشور خطاهایی وجود دارد که ناشی از نامناسب بودن نظام اطلاعات و آمار است. در ایران با ساده ترین خطاهای آماری که به داده های پایه ای مربوط است مانند آمار جمعیت رو به رو هستیم، چراکه بین آمار جمعیت اعلامی از سوی ثبت احوال، مرکز آمار و وزارت بهداشت که آمار زاد و ولد در کشور را اعلام می کند، معمولا اختلاف های میلیونی وجود دارد. این در حالیست که برای رسیدن به اهداف توسعه ای کشور به آمارهای مربوط به منابع، امکانات و درآمدها نیاز است تا با به کارگیری از این اطلاعات، اهداف محقق شود. همین غیر واقعی بودن آمار و اطلاعات سبب تاخیر اجرای برنامه پنجم توسعه ایران شده است؟ به شکلی کلی اگر بخواهم پاسخ دهم باید گفت که غیرواقعی بودن آمار و اطلاعات منابع و درآمدها، برنامه های کشور را هم در عمل و هم در اهداف با انحرافات معناداری رو به رو می کند. این امر عدم تحقق هدف های مورد نظر در سطح هدف گذاری شده را باعث می شود که در راس آن نرخ رشد اقتصادی کشور است، در برنامه های پنج ساله کشور بین نرخ رشد تعیین شده و عملکرد، اختلاف معناداری دیده می شود و در عین حال سایر انحرافات نیز از این امر ناشی می شود. به طور کلی قابل دفاع ترین بخش برنامه پنجم توسعه را در چه سر فصلی خلاصه می کنید؟ در دو برنامه اخیر یعنی برنامه چهارم و پنجم که اولین و دومین برنامه پنج ساله از سند چشم انداز 20 ساله کشور است، یک هدف گذاری و ریل گذاری برای چشم انداز 20 ساله کشور صورت گرفته که اقدامی قابل دفاع بود. مخصوصا سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری که دولت ها را از اعمال رفتارهای سلیقه ای و خط مشی های موردی دور کرد و در یک مسیر مشخص قرار داد و باعث شد نظام برنامه ریزی، تصمیم گیری و اجرا در مقام پاسخ گویی قرار گیرد، همچون قدرت اول اقتصادی منطقه شدن که نرخ رشد اقتصادی مصمم و پایداری را می طلبد که برتر از نرخ رشد اقتصادی کشورهای منطقه باشد. در این شرایط تولید ناخالص بالاتری نسبت به سایر کشورهای منطقه باید داشته باشیم. قدرت اول اقتصادی منطقه شدن روند بسیار سخت و پر مشقتی است. به شخصه گمان می کنید این اقدام به وقع خواهدپیوست؟ اینکه این هدفگذاری چقدر واقعی است و بلندپروازانه، قابل تامل است، اما نباید فراموش کرد که این هدف گذاری یک نوع ریل گذاری است تا به واسطه آن خط های اجرایی در یک مسیر حرکت کند که متاسفانه نه برنامه چهارم توسعه و نه برنامه پنجم توسعه که هنوز تصویب نشده و به شکل قانون در نیامده است، تطابق لازم را با چشم انداز نداشته و ندارند. این در حالیست که چشم انداز کشور برنامه ای 20 ساله است که باید در چهار گام محقق شود، بنابراین برنامه های پنج ساله کشور برشی از آن چشم انداز و فراتر از آن بودجه های سالانه نیز برش های یک ساله از این برنامه بلند مدت هستند که تطابق آنها با اهداف سند 20 ساله کشور پیش شرط اصلی است اما در عمل اینگونه نیست. بیشتر توضیح می دهید؟ یعنی برنامه های توسعه چهارم و پنجم در دو فاز مخالف حرکت می کنند؟ تطابق برنامه ها در جهت اهداف سند چشم انداز شفاف نیستند. چرا که مبتنی بر اهداف کمی قابل اندازه گیری نیستند، این برنامه کلی گویی است که مفهوم تحقق ندارد. البته تلاش هایی در برنامه پنجم برای برخی از اهداف شده است، تلاش هایی همچون، کاهش شکاف طبقاتی. اما عدم نوع شفافیت اهداف میانی به تعبیری اهداف جزیی که مبین تحقق این کلان نگری ها باشد در برنامه وجود ندارد. در عین حال منابعی که اصلی ترین پیش شرط برای تحقق اهداف است از شفافیت لازم برخوردار نیست. می توان گفت این برنامه وجه کیفی خود را گسترش داده اما در وجه کمی ضعیف عمل کرده است و با سیاست های ابلاغی رهبری سازگاری نداشته و شفافیت و ضریب تحقق را ندارد. در میانه های گفته هایتان به موضوعی اشاره کردید تحت عنوان « بلند پروازی. » اگر با انصاف بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم باید گفت که نه تنها در رابطه با برنامه پنجم که در گذشته هم این انتفاد از سوی برخی کارشناسان وجود داشته است که با بلند پروازی برنامه های اقتصادی کشور نگاشته شده است. اصل این موضوع را چطور ارزیابی می کنید؟ آیا بلند پروازی در برنامه های توسعه باید لحاظ شود یا خیر؟ هدف بلندپروازانه در برنامه بلندمدت اشکالی ندارد. اما آنچه باعث منطقی شدن برنامه می شود این است که اهداف را کمی و مقداری در برنامه پنج ساله قرار دهیم تا اهداف قابل ارزیابی باشند. باید هدف ها به سمت هدف های واقعی پیش رود یا زمینه تحقق هدف های بلندپروازانه فراهم شود. مثلا در برنامه آمده است که کشور در عرصه محصولات استراتژیک کشاورزی به خودکفایی برسد، این هدف بلندمدت است که در کوتاه مدت و یک شبه محقق نخواهد شد. به این ترتیب بلندپروازانه بودن در اهداف بلند مدت اشکالی ندارد. قبول دارید سیر غیر واقعی جلوه دادن اهداف برنامه رخ خواهد داد؟ می توانیم اسم این برنامه را برنامه ریزی غیر واقعی بگذاریم. هدف گذاری های غیر واقعی و غیرمنطقی برای رشد اقتصادی در برنامه های کشور از قبل هم وجود داشت و در حال حاضر هم وجود دارد، همچون نرخ های رشد اقتصادی که تحقق آن مستلزم واقعی بودن منابع است. زمانی که منابع وجود ندارد و تمرکز بیشتر بر روی قیمت نفت و یا پروژه های نیمه تمام کشور است که قرار است در آینده شروع شده و یا به اتمام برسند،‌ نگاه خوشبینانه به اهداف و برنامه ها رقم خواهد خورد که اهداف را محقق نخواهد کرد. یکی از ایرادات این برنامه همین است که در این زمینه ها شباهت بسیاری به برنامه های گذشته دارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبر آنلاین]

[مشاهده در: www.khabaronline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 340]

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب

صفحات پیشنهادی

هدفگذاری غیرمنطقی برای رشد اقتصادی همیشه وجود دارد
هدفگذاری غیرمنطقی برای رشد اقتصادی همیشه وجود دارد.

جشن تولد فریده سپاه منصور در کنار «فاوست»
هدفگذاری غیرمنطقی برای رشد اقتصادی همیشه وجود دارد نمایش تصادفی مطالب. جشن تولد فریده سپاه منصور در کنار «فاوست» · دیگر نمیترسم / خاطرات ایرج راد از ...

گوناگون

تماس تلفنی ولیعهد عربستان با رئیس‌جمهور منتخب ایران

انواع ریل دستگاه‌های CNC + جدول مقایسه معایب و مزایا

با دیاگ دیگر نگران عیب های پنهان خودروتان نباشید!

در قرارداد سئو به چه نکاتی باید توجه کنیم؟

مقام ایرانی: لبنان برای اسرائیل جهنم خواهد شد

ترور نافرجام ترامپ؛ افزایش محبوبیت یا بازی سیاسی؟

وظایف وکیل ملکی

شبکه اطلاعاتی بریکس؛ گامی در راستای مقابله با جنگ نرم و تق...

سایت فروش آنلاین شرکت کاج تفلون راه اندازی شد!

قیمت خرید پد سلولزی + صادرات

خدمات حقوقی توسط وکیل ایرانی در ملبورن: راهنمای جامع برای ...