نقدوبررسي آموزش پزشكي درگفتگوبامعاون اسبق وزارت بهداشت؛ افزايش بيكاري پزشكان اخلاق پزشكي رامنحرف مي‌كند تصميم‌گيري نهادهاي غيرمتمركزباعث اختلال درآموزش مي‌شود

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: نقدوبررسي آموزش پزشكي درگفتگوبامعاون اسبق وزارت بهداشت؛ افزايش بيكاري پزشكان اخلاق پزشكي رامنحرف مي‌كند تصميم‌گيري نهادهاي غيرمتمركزباعث اختلال درآموزش مي‌شود

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: آموزشي

دكتر حسين فروتن، هم اكنون فارغ از فعاليتهاي اجرايي دهه 60 و 70، استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران و رييس بخش گوارش و آندوسكوپي مجتمع بيمارستاني امام خميني (ره) است.

وي مدت كوتاهي به عنوان معاون آموزشي وزارت بهداشت در زمان تصدي دكتر فرهادي فعاليت كرده و به گفته خودش همانند دوران نمايندگي دوره سوم مجلس شوراي اسلامي كه توانسته با پيگيري و تلاش قانون آموزش مداوم فارغ التحصيلان علوم پزشكي را به تصويب برساند، در دوران معاونت وزارت بهداشت هم احياي آموزش مداوم - كه به فراموشي سپرده شده بود- را در اولويت اول قرار داده بود.

دكتر فروتن همچنين به مدت چهار سال رياست دانشگاه تهران را بر عهده داشت، دوره رياست وي مقارن بود با طرح و اجراي پروژه جداسازي آموزش پزشكي از وزارت فرهنگ و آموزش عالي وقت و ادغام با وزارت بهداشت؛ جداسازي و ادغامي كه هنوز هم مورد بحث و مناقشه بسياري از كارشناسان و مسؤولان آموزش و درماني كشور است، هر چند كه بيست و چهارمين رييس دانشگاه تهران كه خود در نبض اجرايي اين طرح بود، هنوز هم از نقد و بررسي اين طرح خودداري مي‌كند و ترجيح مي‌دهد كه سكوت كند.

دكتر فروتن كه در كارنامه اجرايي و مديريتي خود رياست مجتمع بيمارستاني امام خميني (ره)، به عنوان يكي از بزرگترين بيمارستانهاي آموزشي كشور، را دارد، هنوز بر اين نكته تاكيد دارد كه سيستم آموزش پزشكي نبايد تمام وقت و هزينه خود را براي دانشجوهاي دانشگاهي صرف كند، بازآموزي فارغ‌التحصيلان كه در تماس مستقيم با بيماران هستند از اهميت بيشتري برخوردار است.

وي به مسوولان توصيه مي كند در كنار توجه به ضرورت كاهش كمي و افزايش كيفي آموزش پزشكي، تعدادي از دانشگاههاي علوم پزشكي را منحصر به آموزش مداوم فارغ التحصيلان اين گروه نمايند.

معاون اسبق آموزشي وزارت بهداشت نيازسنجي مناسب در جذب و آموزش دانشجويان پزشكي عمومي و تخصصي را ضروري مي خواند و نسبت به افزايش ظرفيت دستياري كه بيكاري تعدادي از متخصصان و در نتيجه انحراف از اصول اخلاقي و حرفه اي پزشكي را به همراه خواهد داشت ، به مسوولان هشدار مي دهد.

وي همچنين يكي از بزرگترين مشكلات آموزش پزشكي در كشور را تصميم گيري و سياستگذاري توسط نهادهاي مختلف مي داند و عقيده دارد كه تصميم گيري نهادهاي غير متمركز مانند انجمن ها، فرهنگستان ها و شوراي عالي انقلاب فرهنگي باعث اختلال و بهم‌ريختگي در آموزش پزشكي مي شود.

دكتر فروتن در اين خصوص مواردي همچون اختلاف نظر وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكي بر سر تعرفه خدمات درماني را نتيجه ضعف مديريتي بخش بهداشتي و درماني كشور قلمداد مي كند.

معاون آموزشي اسبق وزارت بهداشت درباره طرحهاي نوين آموزش پزشكي مانند طرح رفروم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و پذيرش دانشجوي پزشكي از ليسانس كه در دانشگاه علوم پزشكي تهران انجام مي گيرد را سليقه اي و مقطعي مي داند كه با رفتن طراح آنها ، اجراي طرح نيز متوقف مي شود.

وي تاكيد دارد كه طراحي و اجراي روشهاي نوين آموزش پزشكي تنها در صورت استقلال دانشگاهها عملي خواهد شد.

متن كامل گفت‌وگوي تفصيلي ايسنا با دكتر فروتن استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران در پي مي‌آيد:

دكتر حسين فروتن، در گفت‌وگو با خبرنگار صنفي آموزشي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) در خصوص وضعيت آموزش پزشكي كشور در مقايسه با گذشته، گفت: ظاهرا از نظر مسايل كمي آموزش پزشكي رشد داشته‌ايم. البته اين رشد با توجه به گذشت زمان در سيستم‌هاي آموزشي امري طبيعي است. در حال حاضر آنچه كه اهميت دارد، اين است كه آموزش پزشكي بايد به چه سمت و جهتي حركت كند و چه نوع طرحهاي تحول آفريني در آن اجرا شود.

استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران با تاكيد بر ضرورت تقويت كيفي آموزش پزشكي، پس از گذشت نزديك به 20 سال از الحاق آموزش پزشكي به وزارت بهداشت گفت: شخصا مخالف جدا كردن آموزش پزشكي از دانشگاه هاي جامع بودم. كشور ما به همراه كشور پرتغال، دو كشوري بودند كه به الحاق آموزش پزشكي در وزارت بهداشت كه توسط سازمانهايي خارج از كشور طراحي شده و آزمايش مي شد، تن دادند. در حال حاضر در نظام سلامت، بايد تاكيد بر آموزش پزشكي باشد نه بهداشت و درمان چرا كه با افزايش سطح اقتصادي و رفاهي و پيشرفت علم بسياري از معضلات بهداشتي كه سالها پيش گريبانگير كشور بوده از بين رفته و ديگر كسي بر اثر شيوع همه گيري مالاريا و يا تيفوييد نمي ميرد بلكه آمار مرگ و مير كشور بيشتر از جانب تصادفات رانندگي يا بيماريهايي همچون بيماريهاي قلبي - عروقي، سرطانها و ايدز است.

وي با بيان اينكه سيستم آموزش پزشكي نبايد تمام وقت و هزينه خود را براي دانشجوهاي دانشگاهي صرف كند، اظهار كرد : آموزش پزشكي 2 بعد كلي دارد كه در آن عده اي از دانشجويان در حال تحصيل و عده‌اي هم فارغ‌التحصيلان رشته پزشكي را تشكيل مي دهند. در كشور ما، تمام فكر و تلاش مسوولان و سيستم آموزشي در دوره‌هاي آموزشي آكادميك و دانشگاهي است. وقتي دانشجو فارغ‌التحصيل مي شود و وظيفه اصلي درمان بيماران را بر عهده مي گيرد، سيستم آموزشي ما ديگري كاري با او ندارد.

رييس بخش گوارش و آندوسكوپي بيمارستان امام خميني (ره) معتقد است: اين فارغ‌التحصيلان پزشكي هستند كه نياز به آموزش دارند نه عده‌اي دانشجوي پزشكي جوان، كه معلوم نيست بعد از اتمام دوره پزشكي كار طبابت انجام بدهند و يا براي ادامه تحصيل و يا كار رهسپار خارج نشوند.

استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران افزود: اين در حاليست كه در سيستم‌هاي مختلف آموزشي دنيا براي اين افراد برنامه‌ريزي آموزشي شده است. يعني آنها پس از فارغ‌التحصيلي وارد سيستم آموزشي ديگري به نام Countinue Medical Education يا همان آموزش مداوم مي شوند. در سيستم‌هاي آموزشي پيشرفته دنيا بر خلاف كشور ما اين موضوع كه فارغ‌التحصيلان پزشكي كه در تماس با بيماران هستند و مستقيما با جان افراد سر و كار دارند ، مورد توجه واقع شده است.

اجراي قانون آموزش مداوم در حال كمرنگ شدن است

دكتر فروتن كه به عنوان نماينده مردم تهران در دوره سوم مجلس شوراي اسلامي خدمت كرده است ، به تلاش خود و برخي ديگر از نمايندگان براي قانونمند كردن آموزش فارغ التحصيلان پزشكي تحت عنوان " آموزش مداوم پزشكان " اشاره كرد و گفت: بسياري از مسوولان و كارشناسان آن زمان فكر مي كردند موضوع آموزش مداوم پزشكان بحثي فرماليته و غير ضروري است.

به گفته نماينده مردم تهران در مجلس سوم، دليل ورود مجلس به موضوع آموزش مداوم در آن زمان اين بود كه نه شوراي عالي انقلاب فرهنگي و نه سيستم وزارت بهداشت، زمينه و اراده پرداختن به اين موضوع را نداشتند.

معاون آموزشي اسبق وزارت بهداشت با انتقاد از نحوه اجراي قانون آموزش مداوم تصريح كرد: اين قانون به شكلي كه در هنگام تصويب مدنظر بود، اجرا نشد و تنها درصد كمي از طرح توسط سيستم آموزشي اجرا شد و متاسفانه سال به سال هم اجراي اين قانون در اين سيستم در حال كمرنگ شدن است.

وي احياي قانون آموزش مداوم فارغ‌التحصيلان علوم پزشكي را از جمله مهمترين اهداف و برنامه هاي خود در زمان معاونت آموزشي وزارت بهداشت اعلام كرد و گفت: به من آنقدر زمان داده نشد كه در پست معاونت باقي بمانم و آنرا اجرايي كنم. اگر در مسووليت خودم باقي مي ماندم قانون آموزش مداوم را بطور كامل اجرايي مي كردم.

آموزش پزشكان عمومي و متخصص بدون نيازسنجي مناسب انجام مي شود

استاد دانشگاه علوم پزشكي تهران با اعلام اينكه نيازسنجي مناسبي براي آموزش پزشكان عمومي و متخصص كشور انجام نمي شود، اظهار كرد: سيستمي كه تعداد بالايي از فارغ التحصيلان پزشكي آن از كشور خارج مي شوند چرا بايد تعداد دانشجويان پزشكي خود را افزايش دهد؟ در كشور نه تنها به اندازه كافي دانشجوي پزشكي وجود دارد بلكه به دليل عدم نياز سنجي مناسب در جذب دانشجويان ،حتي پزشك بيكار هم داريم.

افزايش بيكاري پزشكان، رعايت اخلاق پزشكي را منحرف خواهد كرد

وي در ادامه با هشدار نسبت به اينكه در آينده نزديك در زمينه پزشكان متخصص هم به مشكل برخورد خواهيم كرد. گفت: پزشك متخصص تربيت مي كنيم در حاليكه ممكن است شغلي براي او وجود نداشته باشد. اگر تعداد پزشكان بيكار در جامعه زياد شود و فشار اقتصادي روي پزشكان باشد ، شغل پزشكي و طبابت منحرف خواهد شد و اخلاق پزشكي به خوبي رعايت نمي شود.

به گفته دكتر فروتن، تعداد دانشجويان پزشكي در حال حاضر بيش از نياز است ولي بهانه مسوولان براي جذب و آموزش دانشجويان جديد پزشكي، كمبود نيروي بهداشتي و درماني در مناطق محروم است، در حالي كه علت اين امر مديريت غلط آموزش و توزيع پزشكان است، بصورتي كه پزشكان در جايگاه مناسب خود در جامعه قرار نگرفته اند.

وي با تاكيد مجدد بر لزوم جدي گرفتن آموزش مداوم گفت: در اين شرايط ضرورتي ندارد كه بسياري از دانشگاهها به آموزش دانشجوي پزشكي بپردازند، پيشنهاد مي كنم كه تعدادي از دانشگاه هاي علوم پزشكي با توجه به ضرورت بازآموزي، فقط آموزش مداوم فارغ التحصيلان پزشكي را دنبال كنند. اين موضوع بسيار مهم تر از آموزش دانشجويان پزشكي جديد است.

به اعتقاد دكتر فروتن، اجرايي كردن اين پيشنهاد، احتياج به شجاعت و استقلال در تصميم گيري مسوولان دارد و در صورت تحقق، آموزش پزشكي كشور را متحول خواهد كرد .

هنوز يك ساختار تعريف شده آموزشي در كشور وجود ندارد

تصميم گيري نهادهاي غيرمتمركز همانند انجمن‌ها و فرهنگستانها باعث اختلال در آموزش پزشكي مي‌شود

معاون آموزشي اسبق وزارت بهداشت در ادامه يكي از بزرگترين مشكلات آموزش پزشكي در كشور را تصميم گيري و سياستگذاري توسط نهادهاي مختلف دانست و گفت: در كشور ما هنوز يك ساختار تعريف شده آموزشي وجود ندارد، بايد تنها يك نهاد و مقام در مورد آموزش پزشكي تصميم گيري كند. شوراي عالي انقلاب فرهنگي، مجلس و وزارت بهداشت هر كدام تصميمات و سياستهاي متفاوتي در آموزش پزشكي دارند. تصميم گيري نهادهاي غير متمركز مانند انجمنها، فرهنگستانها، شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ... در آموزش پزشكي، معمولا باعث اختلال و بهم ريختگي مي شود.

وي افزود: تصميم گيري ها بايد تنها در يك نهاد متمركز و ادغام شود. وقتي تصميم ها توسط يك نهاد اتخاذ شود نفوذ و تاثير گذاري افراد مختلف در آنجا كمتر مي شود و خطر انحراف كاري هم كم خواهد شد.

رييس بخش گوارش و آندوسكوپي بيمارستان امام خميني (ره)عدم مديريت صحيح آموزشي را از ديگر معضلات آموزش پزشكي كشور بيان كرد و نامشخص بودن استراتژي و اهداف سيستم آموزشي، پراكندگي در تصميم گيريها و نداشتن سيستم كلاسيك سلامت را ناشي از آن دانست.

وي اظهار كرد: در كشورهاي پيشرفته دنيا، سيستم آموزشي، بهداشتي و درماني تعريف شده و مشخصي وجود دارد كه آموزش، اشتغال فارغ‌التحصيلان، سيستم ارجاع، بيمه‌هاي درماني و... زير نظر آن تعريف شده‌اند. در اين كشورها بيمار پزشك خود را براي مراجعه انتخاب نمي كند، بلكه پزشك خاصي در پايين ترين لايه نظام ارجاع، بيمار را ويزيت و به متخصص مربوطه ارجاع مي دهد. هيچكس در اين كشورها نمي تواند مستقيما به يك پزشك معتبر و دانشگاهي مراجعه كند بلكه اين كار در صورت تشخيص و صلاحديد پزشك عمومي معالج وي انجام مي شود.

به گفته معاون آموزشي اسبق وزارت بهداشت، وقتي هنوز يك بيمار معمولي از يك شهرستان بزرگ كه دانشگاه علوم پزشكي دارد و به راحتي مي تواند در شهرستان و استان خودش مورد معالجه قرار گيرد، براي معالجه به بيمارستانهاي بزرگ تهران مي آيد، صحبت كردن از كيفيت آموزش پزشكي، بي ربط است. سيستم بهداشتي و درماني بايد به قدري سازمان يافته و منظم عمل كند كه به اين افراد اجازه ايجاد اختلال در نظام ارجاع و تضييع حقوق ساير بيماران داده نشود .

معاون آموزشي اسبق وزارت بهداشت در ادامه تحت الشعاع قرار گرفتن امور آموزشي در نتيجه جهت گيريها و سياستگذاريهاي پژوهشي را مورد انتقاد قرار داد و خواستار تقويت پژوهشهايي شد كه به ارتقاي آموزش منجر مي شود.

وي گفت: در حالي برخي مراكز تحقيقاتي با تبليغات وسيع خبر از ابداع و كشف ماده و داروي جديدي را مي دهند كه سيستم آموزشي آنها براي انجام پژوهش ضعيف و ناتوان است. اين مراكز معمولا زياد صادق نيستند چراكه يك پژوهش وقتي مفيد است كه بر اساس يك آموزش درست ايجاد شده باشد.

دكتر فروتن با اشاره به اولويت بخشي سوابق پژوهشي به آموزش در آيين‌نامه ارتقاي اساتيد علوم پزشكي، نتيجه آن را توليد پژوهشهايي بيان كرد كه ارتباطي با نيازهاي سلامت كشور ندارند.

وي افزود: وقتي قرار باشد براي ارتقاي تعداد مشخصي مقاله ارايه شود، قطعا افراد اين مقاله‌ها را هر چند كه بي فايده و براساس نيازهاي غير واقعي باشد، با سوءاستفاده و تكليف كردن آنها به دانشجويان تهيه خواهند كرد و اين روال غلطي است كه متاسفانه بسيار هم رواج پيدا كرده است.

اختلاف درآمد خدمات بخش خصوص و دولتي مهمترين چالش پيش روي تمام وقتي اساتيد علوم پزشكي است

حل مشكل ناشي از اختلاف درآمد خدمات پزشكي بخش خصوصي و دولتي در حد گفته ها باقي خواهد ماند

معاون آموزشي اسبق وزارت بهداشت اختلاف فاحش درآمد خدمات بخش خصوص و دولتي را از مهمترين چالشهاي پيش روي تمام وقتي اساتيد دانشگاههاي علوم پزشكي عنوان كرد كه آن هم ناشي از سوء مديريت نظام سلامت كشور است.

وي گفت: محال است كسي بتواند اين مسايل را حل كند و حل مشكل ناشي از اختلاف درآمد خدمات پزشكي بخش خصوصي و دولتي در حد گفته ها باقي خواهد ماند. فاصله درآمد بخش خصوصي و دولتي آنقدر زياد است كه به راحتي قابل اصلاح نيست. كساني كه مي خواستند اين اختلاف و اين وضعيت را ايجاد كنند، كار خودشان را كردند.

كلينيك‌هاي درماني در دانشگاههاي علوم پزشكي براي درآمدزايي اساتيد تمام وقت ايجاد شود

دكتر فروتن با اشاره به ايجاد كلينيكهاي تخصصي درماني در دانشگاههاي كشورهاي پيشرفته‌اي همچون انگليس و استراليا كه در آن اعضاي هيات علمي مي توانند بيماراني كه به صورت داوطلبانه و خارج از سيستم ارجاع مراجعه كنند را معالجه و درآمد بيشتري كسب كنند، خواستار انجام چنين طرحهايي براي كاهش اختلاف درآمد اعضاي هيات علمي در بخشهاي خصوصي و دولتي شد و تاكيد كرد: در كشورهاي پيشرفته و موفق هيچ رابطه مالي بين پزشك و بيمار وجود ندارد. در كشور ما كه از نظر استعداد، دانشجويان پزشكي سرآمد دانشجويان ديگر نقاط دنيا است، مي توان با ايجاد چنين كلينيك هاي درماني در بيمارستانهاي آموزشي و دانشگاهي علاوه بر بهره مند كردن آسانتر مردم از خدمات اساتيد معتبر پزشكي، زمينه كاري اساتيد را در بخش خصوصي فراهم كرد.

اختلاف نظر وزارت بهداشت با سازمان نظام پزشكي بر سر تعرفه هاي درماني ناشي از ضعف مديريتي بخش دولتي است

به اعتقاد وي، عدم اعتماد مردم به بخش دولتي در ارايه خدمات بهداشتي درماني ناشي از ضعف مديريتي در اين بخش است كه يكي از نمونه‌هاي بارز آن اختلاف نظر وزارت بهداشت با سازمان نظام پزشكي بر سر تعرفه‌هاي بخش دولتي و خصوصي است.

وي گفت: دولت خيال مي‌كند كه با كنترل تعرفه هاي بخش خصوصي مي تواند باعث تقويت بخش دولتي شود در حالي كه مردم ترجيح مي دهند با پرداخت مبلغ بيشتر به بخشهاي خصوصي، خدمات مناسب را در كنار حفظ حرمت و رفاه دريافت كنند. جامعه خواسته‌ها و توقعاتي مانند شلوغ نبودن، زيبايي، هتلينگ خوب، سرويس مناسب و احترام را از بخش بهداشت و درمان دولتي انتظار دارد كه بايد برآورده شود. علت اينكه بخش دولتي نمي تواند با بخش خصوصي رقابت كند به علت ضعف تدبير و مديريت است.

طرحهايي مانند رفروم آموزش پزشكي و پذيرش دانشجوي پزشكي از ليسانس سليقه اي و مقطعي هستند

طراحي و اجراي طرحهاي نوين آموزش پزشكي در گروي استقلال دانشگاه‌هاست

معاون آموزشي اسبق وزارت بهداشت در ادامه درباره انجام طرحهاي آموزشي نوين مانند طرح رفروم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و پذيرش دانشجوي پزشكي از دوره ليسانس در دانشگاه علوم پزشكي تهران ، آنها را طرحهايي سليقه اي و مقطعي خواند كه پس از كنار گذاشته شدن طراح ، ممكن است متوقف شود.

وي تصريح كرد كه اين نوع كارها زماني بايد انجام شود كه الفباي آموزش پزشكي درستي داشته باشيم. حرفهاي بزرگ زدن در آموزش پزشكي كار سختي نيست. در حالي كه مشكلات اوليه خودمان را حل نكرده ايم ، به دنبال اجراي طرح هاي آموزشي كشورهاي پيشرفته دنيا هستيم.

وي تصريح كرد: وقتي ما در تعيين تعرفه ويزيت دچار معضل هستيم، نمي توان انتظار داشت چنين طرح هايي در دانشگاه ها نتيجه بخش باشند و اجراي آنها بيشتر حالت طنز دارد.

دكتر فروتن طراحي و اجراي طرحهاي آموزشي مستقل را در گروي استقلال داشتن دانشگاهها دانست و گفت: يكي از مشكلات دانشگاه‌هاي ما اين است كه در تصميم گيريها مستقل نيستند و ناچارند تابع برنامه ها و سياستهاي مراكزي باشند كه از آنجا بودجه مي گيرند. دانشگاه هاي بزرگ بايد درآمدزايي داشته باشند. بايد بتوانند علم توليد شده در دانشگاه را به فروش برسانند. در حالي كه در دانشگاه هاي علوم پزشكي ما به جاي توليد علم، براي جذب بودجه بيشتر و درآمد زايي، تعداد و ظرفيت دانشجويان مختلف علوم پزشكي را افزايش مي دهند كه تبعات خاص خودش را به همراه دارد.

رييس بخش گوارش و آندوسكوپي بيمارستان امام خميني (ره) در پايان از تفاوت و تبعيض در توزيع تجهيزات و امكانات بين بخش گوارش اين بيمارستان با بخشهاي مشابه ديگر دانشگاه و بخش خصوصي انتقاد كرد و افزود: برخي از مراكز دانشگاه علوم پزشكي تهران كه بيشتر جنبه تحقيقاتي دارند امكاناتي دارند كه در حد امكانات نقاط پيشرفته دنياست در حالي كه در بيمارستاني كه مركز تحقيقات ندارد با وجود خدمات زيادي كه بايد ارايه دهد، سهم بسيار ناچيزي از امكانات دارد كه اين ناشي از مديريت غلط و در اولويت قراردادن مسايل پژوهشي بر مسايل آموزشي است.

انتهاي پيام
شنبه 15 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 623]