باز هم، فرهنگ سازي با زور!

واضح آرشیو وب فارسی:ايتنا: باز هم، فرهنگ سازي با زور!
همشهري - سپيده سمائي - بيش از يك سال از ابلاغيه دولت مبني بر ممنوعيت ارسال پيامك‌هاي لاتين از سوي ادارات و شركت‌هاي دولتي مي‌گذرد اما هنوز هم بسيارند پيامك‌هاي لاتيني كه مي‌فرستند و مي‌فرستيم.

حتي در بسياري از موارد در اخطاريه‌هايي كه شركت ارتباطات سيار براي مشتركانش مي‌فرستد هم عباراتي چون «...moshtarake gerami » به چشم مي‌خورد.
علت اين پديده هم كاملا واضح است؛ حجم كاراكتر‌هايي كه مي‌توان در يك پيامك فارسي فرستاد كمتر از نصف كاراكتر‌هاي لاتين است و به همين دليل هزينه ارسال يك پيامك فارسي براي مشترك گرامي، بيش از دو برابر يك SMS فينگليش آب مي‌خورد.

مهندس حميد يوسف‌زاده در گفت‌وگو با همشهري، دلايل فني اين مسئله را اينچنين تشريح مي‌كند: محدوديت‌هاي شبكه موبايل موجب آن است كه حجم هر SMS معادل 140 بايت (8‌در140 بيت) باشد.
از سوي ديگر مطابق استاندارد‌هاي كامپيوتري و مجموعه كاراكتر‌هاي اسكي، هر كاراكتر از مجموعه حروف انگليسي در 7بيت كد مي‌شود. اين كارشناسIT ادامه مي‌دهد: از آنجايي‌كه 8‌در140 مساوي‌ است با 7‌در160، هر 160 كاراكتر لاتين معادل يك SMS مي‌شود. اما در مورد حروف فارسي اوضاع كاملا متفاوت است.

وي خاطرنشان كرد: زماني كه از كاراكتر‌هاي غيراسكي استفاده مي‌كنيم، حروف و كاراكتر‌ها مطابق استاندارد يونيكد 16 بيتي كد مي‌شوند و در نتيجه هر پيامك معادل 70كاراكتر فارسي مي‌شود.
اين 9 بيت اضافه صرف كدكردن اطلاعاتي مي‌شود كه خط فارسي را از خطي چون لاتين جدا مي‌كند، تفاوت‌هايي چون چسبيده‌بودن حروف يك كلمه، اشكال چند‌گانه بعضي حروف مثل ع، غ و ... در ابتدا و وسط و انتهاي يك كلمه و ....

با اين اوصاف راهكار تشويقي براي ارسال پيامك فارسي چيست؟ به عبارت ديگر چگونه مي‌توان مشتركان را ترغيب كرد تا از آنچه به آن عادت كرده‌اند بگذرند، از جذابيت‌هاي آشكار و پنهان ارسال SMS فينگليش چشم‌پوشي كنند و در ازاي آن هزينه بيشتري هم بپردازند؟

ظاهرا مخابراتي‌ها تهيه نرم‌افزاري را كه در كدكردن كاراكتر‌هاي فارسي از سيستمي بهينه استفاده كرده و به اين ترتيب امكان ارسال تعداد بيشتري كاراكتر فارسي در يك پيامك را مهيا مي‌كند، به عنوان راهكاري براي اين مسئله در نظر گرفته‌اند؛ راهكاري كه در اواسط سال گذشته مطرح و رسانه‌اي شد اما با گذشت اين مدت خبري از ارائه و استفاده عملي از اين نرم‌افزار به گوش نمي‌رسد.

پيامك از ديار فردوسي
«مسئله هزينه ارسال پيامك شايد براي شركت‌هاي تبليغاتي كه با ارسال انبوهي از پيام‌ها سر‌و‌كار دارند، پارامتري تعيين‌كننده باشد اما براي مشتركان عادي به نظر مي‌رسد مسائلي چون عوامل اجتماعي، جذابيت‌هاي ارسال پيامك لاتين، محدوديت‌هاي خط فارسي در اين زمينه و همچنين امكانات گوشي‌ها بيش از عامل اقتصادي در انتخاب خط تاثير‌گذار است.»

اين را عليرضا پور‌ممتاز، دبير كار‌گروه خط و زبان فارسي شوراي عالي اطلاع‌رساني مي‌گويد؛ شورايي كه طي ادغام شورا‌ها، سرنوشتش در هاله‌اي از ابهام قرار دارد و ادامه حياتش در گرو اعلام نظر مثبت مجمع تشخيص مصلحت نظام است.

وي در گفت‌وگو با همشهري با طرح سوال لزوم وارد شدن خط فارسي در مقوله‌هاي تكنولوژيك، مي‌گويد: زبان و ادبيات با هم تفاوت دارند و ميراث هزار ساله ادبيات فارسي تضمين‌كننده زبان فارسي است. اما ما بايد بررسي كنيم و يك بار براي هميشه تصميم بگيريم از خط و زبانمان كجا‌ها بايد حمايت كنيم و آيا لازم است در مقوله‌هاي تكنولوژيك، فارسي را وارد كنيم يا نه.

بررسي الزامي كه پور‌ممتاز به آن اشاره مي‌كند، پروژه‌اي عظيم است كه عدم اختصاص بودجه اجراي آن را متوقف كرده است؛ « دادگان ملي زبان فارسي» پروژه‌اي 5 ساله بود كه براي شناخت زبان فارسي در محيط‌هاي رايانه‌اي مطرح شد و قرار بود كار‌گروه ما و دانشگاه تهران به صورت مشترك آن را اجرا كنند.

اين كارشناس علوم شناختي كه سابقه تحصيل در مهندسي مكانيك و مديريت را هم در كارنامه‌اش دارد، ادامه مي‌دهد: سال 83 رديف بودجه جداگانه‌اي براي اين پروژه تصويب شد كه قرار بود از سال 84 به اين پروژه اختصاص يابد كه متاسفانه هيچ‌گاه عملي نشد و اين پروژه تا اوايل سال 85 حركتي كند داشت و از سال 86 كاملا متوقف شده است.

مسكن‌هاي موقت
دسته‌بندي مشكلات ارسال پيامك فارسي و ارائه راهكار براي آنها از جمله مسائلي است كه قرار بود در قالب پروژه دادگان ملي زبان فارسي مورد توجه قرار گيرد.

در واقع قرار بود اين پروژه پاسخي براي اين سوال بيابد كه چرا با وجود اينكه بسياري از گوشي‌هاي موجود در بازار امكان ارسال و دريافت پيامك فارسي را فراهم مي‌آورند، در عمل مشتركان فارسي زبان همراه تمايلي به استفاده از اين امكان نشان نمي‌دهند؟

پور‌ممتاز در پاسخ به اين سؤال مي‌گويد: مشكلات تكنولوژيك قطعا در اين مورد تاثير‌گذارند مثلا ما استانداردي براي قرار‌گرفتن حروف فارسي روي صفحه‌كليد گوشي نداريم و جايگاه فعلي حروف روي گوشي‌ها به‌گونه‌اي نيست كه كاربري را ساده كند و به نظر مي‌رسد تعيين برخي كليد‌ها براي قرارگرفتن 3 يا 4 و 5 حرف فارسي، چندان بر اساس حساب و كتاب نيست.

فونت نسبتا خالي از زيبايي و گاهي ناخوانا كه روي بسياري از گوشي‌ها قرار دارد و به هم ريختن متن فارسي در هنگام تايپ كردن يك عدد در متن از جمله موارد ديگري است كه اين كارشناس به آنها اشاره مي‌كند. اما مگر ما تنها ملتي هستيم كه اين مشكلات را با خطمان در مواجهه با تكنولوژي‌هايي چون پيام‌كوتاه داريم؟

پاسخ پور‌ممتاز به اين سؤال منفي است: آلماني‌ها و فرانسوي‌ها هم مشكل مشابهي با خطشان داشتند با اين تفاوت كه آنها از عزمي ملي براي حل مشكل برخوردار بودند و با اصلاح خط در بعضي موارد و تهيه فرهنگ جامع پيام كوتاه و در نظر گرفتن اختصار‌هايي كه از جذابيت‌هاي ارسال پيام كوتاه به زبان انگليسي به شمار مي‌رود به زبان خودشان ( مانند 4 به جاي for) توانستند جذابيت ارسال پيام كوتاه به زبان فرانسه را تا 65 درصد افزايش دهند.

اراده‌اي كه پور‌ممتاز از آن سخن مي‌گويد، به نظر نمي‌رسد كه در سطوح بالاي تصميم‌ساز كشور ما وجود داشته باشد و در جايي‌كه وي از عدم تخصيص بودجه حدود 300 ميليون توماني اجراي پروژه مورد نظر كارگروه خط و زبان فارسي سخن مي‌گويد، افزايش قيمت ارسال SMS لاتين و تهيه يك نرم‌افزار به ظاهر نافرجام تنها حركتي است كه از سوي مسئولان انجام مي‌شود.

نرم‌افزاري كه پور‌ممتاز درباره آن مي‌گويد: وقتي قرار باشد يك نرم‌افزار اضافه روي گوشي نصب شود و يك مرحله كد كردن اضافه را به سيستم تحميل كند، به هر‌حال سرعت پايين مي‌آيد حال آنكه تمام مزيت پيام كوتاه در فشردگي و سرعت آن است و هر چيزي كه محل اين مزيت باشد محكوم به فناست.

وي با بيان اينكه دور زدن يك مسئله اجتماعي با يك راه حل تكنولوژي هيچ‌گاه در بلند مدت جواب نمي‌دهد، مي‌افزايد: چنين راه‌حل‌هايي فقط در حكم يك مسكن موقت عمل مي‌كنند.

به اعتقاد اين كارشناس اگر واقعا علاقه و تاكيد داريم كه ارسال پيامك در كشور ما با خط و زبان فارسي باشد، بايد علت ترجيح مشتركان به ارسال لاتين را ريشه‌يابي كرده و زير‌ساخت‌هاي خط فارسي را اصلاح كنيم و البته شاهد حمايت سطوح بالاي مملكتي از اين مسئله باشيم.
چهارشنبه 12 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايتنا]

[مشاهده در: www.itna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 168]