مدير گروه مردم شناسي پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي يزد: آب پاشان يكي از آيين‌هاي جشن تيرگان

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /جشن تيرگان،‌جشن آب /مدير گروه مردم شناسي پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي يزد: آب پاشان يكي از آيين‌هاي جشن تيرگان

خبرگزاري دانشجويان ايران - منطقه يزدمدير گروه مردم شناسي پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي يزد مصادف با 13 تير ماه و برپايي جشن تيرگان گفت: يكي از آيين هاي جشن تيرگان، آبريزان يا آب پاشان است.صديقه رمضانخاني در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و ادب خبرگزراي دانشجويان ايران (ايسنا)-منطقه يزد، در اين خصوص اظهار كرد: سيزدهمين روز در هر ماه زرتشتيان تير يا تشتر نام دارد. در ماه تير هنگامي كه روز تير فرا مي رسد آن روز را جشن مي گيرند. تير در اوستا تيشتريه و در پهلوي تشتر (teshtar) نام دارد. وي ادامه داد: تشتر يا تير نام ايزدي است كه به باريدن باران كمك مي كند و همچنين در باور ايرانيان نام ستاره اي است كه هر گاه در آسمان پديدار آيد مژده باريدن باران را با خود دارد و كليه اوستادانان آن را به سيريوس (Sirius) ترجمه نموده اند. در فرهنگ ها به نام ستاره باران نوشته شده است و اين ستاره را عرب ها شعراي يماني گويند و نبايد آ» را با تير يا عطارد يكي دانست. رمضانخاني ضمن اشاره به جشن تيرگان و افسانه‌هاي اساطيري افزود: از آنجا كه ريشه‌هاي نخستين پيدايش جشن‌هاي باستاني، مانند تيرگان در دست نيست، با گذشت زمان افسانه‌هاي زيادي در پيوند با اين جشن‌ها پديد مي‌آيند لذا پرداختن به اين افسانه‌ها كه در برگيرنده خواست‌ها و نيازهاي پنهان مردم اند به ما كمك مي كند كه با رفتارهايشان بيشتر آشنا شويم. اين مقام مسوول خاطر نشان ساخت: اين جشن پيوند ژرفي با تقدس آب در فرهنگ ايرانيان دارد و جشن تيرگان، تير روز از تير ماه، آيين ويژه ايزد باران است. وي با بيان اين مطلب كه يكي از آيين‌هاي جشن تيرگان، آبريزان يا آب پاشان است تصريح كرد: شمس الدين محمد بن ابي طالب انصاري دمشقي (در گذشت 727 هجري قمري) مي‌نويسد: همه ايراني‌ها در عيدهاي خود، شب‌ها آتش مي‌افروزند و سپيده دمان آب مي‌پاشند و پاشيدن آب براي پاكيزگي است.مدير گروه مردم شناسي پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي يزد يادآور شد: ابوريحان اين جشن را جشن نيلوفري خواند. وي اين جشن را دو روزه مي‌داند، تيرگان كوچك (روز 13 تير) و تيرگان بزرگ (روز 14 تير). وي ضمن اشاره به جشن تيرگان در گذشته يزد گفت: از انجا كه هواي تيرماه در يزد بسيار گرم بود، مردم در اين جشن، خانه تكاني كرده و بعد از آب تني لباس نو مي‌پوشيدند. به چشمه‌ها و باغات مي‌رفتند و جوانان به همديگر آب مي‌پاشيدند. با اين باور كه در اين ماه گرم با آب ريختن به يكديگر باران خواهد آمد. وي متذكر شد: زرتشتيان براي ياد بود چنين روزي نخي را كه از چند نخ رنگين ابريشمي (به نشانه رنگ هاي رنگين كمان) و سيم‌ها ينازك نقره به هم تابيده تشكي شده بود و به آن تير و باد (tiru bad) مي گفتند (به گويش زرتشتيان تير و باذ) به مچ دست و برخي به انگشت و برخي به دكمه لباس مي‌بستند. زنان و دختران بيشتر به مچ دست و گاه به مچه پاي خود مي بستند و آن را تا ده روز از روز تير تا روز باد از خود جدا نمي‌كردند و در روز باد ايزد آن را باز و به باد مي‌دادند. اين رسم هم اكنون نيز در بين برخي از زرتشتيان ديده مي‌شود. رمضانخاني افزود: در اين روز كله قندي را در كاغذهاي سبز رنگ مي‌بستند و دور آن را تير و باد (كاغذهاي رنگين) مي‌بستند و به خانه تازه عروسان و نودامادان پيش كش مي‌فرستادند. از روزهاي پيش از عيد، تير و باد در همه خانه ها مهيا مي‌شد. بامداد روز جشن از كوچك و بزرگ، به ويژه كودكان اين بند را به مج دست مي‌بستند.وي بيان كرد: اين رسم اشاره اي است از عمل آرش كمانگير كه تير را رها كرد و مرز ايران زمين معين شد و جنگ و ستيزي طولاني پايان يافت. در باور ايرانيان باستان،‌باد به فرمان خداوند اين تير را به دورها برد. به همين جهت است كه مبدا جشن را تير روز و پايان آن را باد روز قرار داده اند. بر اين انديشه كه تير در روز باد، پس از ده روز از حركت ايستاد. اين مقام جشن تيرگان، را ‌از جمله جشن‌هايي در گذشته همراه با آداب و رسوم خاصي در بين زرتشتيان دانست و ابراز داشت: يكي از اين آداب، مراسم فال كوزه و همچنين فال گوش ايستادن است كه در بين زرتشتيان و همچنين مسلمانان كم و بيش برگزار مي‌شود. مدير گروه مردم شناسي پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي يزد در پايان متذكر گرديد: در روزگار گذشته نه تنها دوشيزگان بلكه حتي جوانان به زير بام‌ها در جاهاي خلوت مي ايستادند به اميد آن كه در چنين ايامي كه فروهرها به زمين نزول مي‌كنند و ميان خانواده خود وارد مي شوند، آنان را به نجوا از آينده شان آگاه سازند. چون معتقد بودند كه ارواح از آينده با اطلاع هستند. امروزه چنين رسمي در تمام نقاط ايران به نام فالگوش ايستادن مرسوم است. گفتني است؛ در بين زرتشتيان در جشن تيرگان يعني روز سيزدهم از ماه تير كه آن را تير و يا تير و جشن (tiru jashn) مي‌گويند، مراسم فال كوزه يا چك و دوله (chako dula) برگزار مي‌گردد.انتهاي پيام
يکشنبه 9 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 234]