ارتباطات آييني منتشر شد

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: ارتباطات آييني منتشر شد

ارتباطات- همشهري‌آنلاين:
كتاب ارتباطات آييني، تاليف اريك دبليو. رودنبولر با ترجمه دكتر عبدالله گيويان منتشر شد

اين كتاب (Eric, W. Rothenbuhler, 1998: Ritual Communication: From Everyday Conversation to Mediated Ceremonies) را دو نهاد علمي كشور، دانشگاه امام صادق (ع) و پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري، بطور مشترك منتشر كرده‌اند.

جاي كتاب "ارتباطات آييني: از گفتگوهاي روزمره تا جشن‌هاي رسانه‌اي شده" در ادبيات مطالعه ارتباطات به زبان فارسي خالي بود و اين كتاب را در حوزه مطالعاتي خاص آن بايد اولين كتاب ترجمه شده به زبان فارسي به حساب آورد.

اين كتاب، از دو بخش اساسي تشكيل شده است: بخش اول كه به بحث درباره آيين (ritual) و توضيح مفاهيم مرتبط با آن مي پردازد؛ بخش دوم كه به توضيح و تحليل نحوه كاربرد "آيين" در نظريه پردازي و فهم ارتباطات اختصاص يافته است.

تلاش براي فهم ارتباطات به مثابه يك عمل آييني، بطور مشخص به كتاب "ارتباطات به مثابه فرهنگ" نوشته جيمز كري (James W. Carey 1992) برمي‌گردد. كري تلاش كرد نشان دهد كه چگونه مي توان ارتباطات را امري فرهنگي تلقي كرد و براي آن خصلتي فراتر از انتقال صرف اطلاعات قائل شد. او در فصل اول كتاب خود به دو تلقي از ارتباطات اشاره مي كند و معتقد است كه اين دو تلقي متكي بر دركي استعاري از ارتباطات است. او اين استعاره ها را استعاره انتقال (transmission) و استعاره آيين معرفي مي كند. از نظر او در استعاره بنيادين در تلقي از ارتباطات به عنوان انتقال، جغرافي يا ترابري است. در قرن نوزده و تا اندازه اي در قرن بيستم جابجايي كالاها يا انسان ها و انتقال اطلاعات را فرآيندي يكسان مي انگاشتند و از كلمه communication براي مشخص كردن آن استفاده مي كردند. راه هاي ارتباطاتي، اصطلاحي رايج در زبان فارسي امروز است. نكته كانوني در اين تلقي از ارتباطات، حمل و ترابري اطلاعات در فضا و انتقال آن به فاصله اي دوراست بمنظور اعمال كنترل بر مكان و فضا.

به گمان جيمز كري در تلقي آييني، ارتباطات با اصطلاحاتي مانند مساهمه (sharing) مشاركت (participation) همبستگي (association)، هموندي (fellowship) و داشتن اعتقادي واحد همبسته است.

اين تعريف هويت عتيق و ريشه هاي مشترك، آن چه را كه در اصطلاحاتي مانند عموميت (commonness)، همبستگي و وحدت بسيار نزديك (communion)، و گروه‌هاي اجتماعي متفق و همدل (community) را مدنظر قرار مي دهد. تلقي آييني از ارتباطات به دنبال توزيع پيام در مكان و فضا نيست بلكه مي خواهد جامعه را در زمان نگه دارد، نمي خواهد اطلاعات تقسيم كند بلكه مي خواهد عقايد مشترك را بازنمايي كند.

البته خصلت هاي ارتباطي (communicative) آيين ها از مدتها قبل مورد توجه مردم شناساني چون ماري دوگلاس، ويكتور ترنر و ديگران قرار گرفته بود. از دهه 1960 به بعد هم در برخي مطالعات انجام شده درباره فعاليت هاي رسانه اي مواردي از توجه به مفهوم آيين مشاهده شد. اما اين جيمز كري بود كه با استناد به قابليت هاي آيين به تشريح ارتباطات به عنوان يك امر آييني همت گماشت. درواقع كار رودنبولر را بايد در ادامه سنت فكري جيمز كري قرار داد.

كتاب ارتباطات آييني را در واقع بايد كتابي دانست كه تلاش مي‌كند پلي بين رشته‌هاي مختلف از مردم شناسي و جامعه شناسي گرفته تا مطالعات ارتباطات و رسانه ها برقرار كند. از همين رو كتاب رودنبولر از دو بخش مجزا تشكيل شده است. بخش اول تماما به معرفي و تحليل رويكرد نئو دوركيمي نويسنده درباب آيين اختصاص دارد. نويسنده در اين بخش كه از 6 بخش تشكيل شده است بع ارائه تعاريف مختلف از آيين و رد تعاريف ناكارآمد از اين مفهوم مي پردازد و انتهاي اين بخش تلاش مي كند پيوندي بين مطالعه ارتباطات و مسائل آييني برقرار كند.

در بخش يا بهره دوم، و در قالب شش فصل، نويسنده مي كوشد تا با ذكر تحقيقات و مطالعات انجام شده هم از جهت نظري و هم در عرصه عمل، كارآيي هاي مفهوم آيين را در درك پديده هاي رسانه اي تشريح كند. رودنبولر پس از تحليلي مفهومي از كارآيي هاي مفهوم آيين در مطالعه ارتباطات به ذكر تفصيلي تر كاربرد اين مفهوم در ارتباطات رسانه اي شده، خصلت‌هاي آييني فرهنگ رسانه‌اي شده معاصر، حوزه هاي سياست و معاني بيان، صور ارتباطات آييني در زندگي روزمره مي پردازد. فصل دوازدهم كتاب، از سويي جمعبندي مباحث بهره دوم كتاب و از سوي ديگر مقدمه اي براي نتيجه گيري كتاب است. فصل سيزدهم تحت عنوان "ضرورت آيين براي موجود انساني" به تحليل آيين در گستره زندگي جمعي بشر و ناگزير بودن رفتارهاي آييني اختصاص يافته است.

همان طور كه دكتر عبدالله گيويان مترجم اين كتاب در مقدمه‌ي خود اشاره كرده است اين كتاب، ديرياب و همراهي با آن مستلزم تلاش خوانندگان است؛ چرا كه خوانندگان فارسي زبان كمتر با ادبيات نظري مطالعه آيين آشنا هستند و به طريق اولي مطالعات ارتباطي و رسانه اي انجام شده براساس مفهوم آيين نيز براي آنها ناشناخته است. اميد است با ورود اين دسته از مطالعات و ديدگاه هاي نظري، زمينه مناسبتري براي بسط بصيرت هاي جايگزين در خصوص فهم ارتباطات در جامعه علمي كشور فراهم شود

تاريخ درج: 8 تير 1387 ساعت 17:11 تاريخ تاييد: 8 تير 1387 ساعت 17:31 تاريخ به روز رساني: 9 تير 1387 ساعت 01:10
شنبه 8 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 214]