واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: صنایع دستی فرهنگ ماندگار
فرهنگ بشری دستاوردی عظیم و حاصل همکاری و همیاری تمام ملل و اقوام ساکن زمین است، در این مجموعه هیچ ملتی را هر چند کوچک نمی توان در این فرهنگ سهیم ندانست ولی به جرات می توان گفت که بهره برخی ملل و اقوام دراین دستاورد بشری بیش از سایرین است، و حاصل آن را می توان در میزان آثار ادبی، سازه ها و آثار تاریخی، هنرها و صنایع سنتی و بسیاری دیگر از عناصر فرهنگی دانست. کشور ما از معدود کشورهایی است که صنایع وهنرهای ستی بیشمار آن نظر کارشناسان و گردشگران را به خود جلب کرده است، فراوانی محصولات سنتی مانند گلیم، گبه، فرش، انواع کاشی کاری، تذهیب، مینا کاری و دیگر انواع هنرهای سنتی خود گویای این حقیقت است.صنایع دستی را در یک تعریف ساده و در عین حال گویا می توان چنین توضیح داد: "... صنایع دستی هم حالت کارگاهی و هم خانگی و قابلیت استقرار در شهر و روستا را دارد و بدون نیاز به تکنولوژی پیشرفته بیشتر متکی به تخصص های بومی و سنتی است و قسمت اعظم مواد اولیه مورد مصرف آن از داخل کشور قابل تهیه و تأمین است، صنایع دستی دارای ویژگی های هنری و مصرفی به طور توأمان بوده و علاوه بر داشتن جنبه های مصرفی قوی، برخوردار از بینش، ذوق، اندیشه و فرهنگ تولید کننده نیز هست و در مجموع می توان آن را یک هنر – صنعت نامید."(1)هنرهای سنتی و صنایع دستی از دیرباز و پیش از صنعتی شدن زندگی بشر، به بسیاری از نیازهای زندگی انسان پاسخ می گفتند و زیستن را برای او تسهیل می کردند. در گذشته های نه چندان دور سفالگری و ظروف سفالی پاسخگوی نیاز بسیاری از مردم کشور ما به ظروف خانگی را پاسخ می گفت و یا تا اواسط دوره صفوی و پیش از آنکه دفاتر بازگانی انگلیسی و هلندی در ایران فعالیت خود را آغاز کنند و واردات انواع پارچه را متداول سازند، پوشاک مردم ما از پارچه های محصول کارگاه های کاشان و یزد، تهیه و دوخته می شد، ولی رفته رفته با صنعتی شدن زندگی، پارچه هایی نظیر ترمه و ابریشم و مخمل، به فراموشی سپرده شد و پته کرمان و مخمل کاشان را دیگر تنها در صندوق های مادربزرگ های می شد یافت.صنایع دستی چنان که گفته شد بخشی از صنایع اولیه است و چون دیگر صنایع می تواند دارای اثرات بسیار مثبت اقتصادی واجتماعی باشد، از جمله:1- نقش صنایع دستی در بالا بردن سطح اشتغال،2- نقش صنایع دستی در ازدیاد درآمد سرانه،3- نقش صنایع دستی در تولید ملی،4- نقش صنایع دستی در توسعه گردشگری و مبادلات فرهنگی،5- نقش صنایع دستی در توسعه صادرات.(2)می توان با ایجاد نوآوری در رشته های صنایع دستی و بررسی نیاز بازار و سلایق موجود در کالبد صنایع دستی روح تازه ای دمید، و با آشنا کردن جوانان با این رشته ها ماندگاری آنان را تامین کرد. هم اکنون بر اساس گزارش سازمان صنایع دستی 253 شاخه هنرهای سنتی و صنایع دستی در کشور به ثبت رسیده است که از نظر میزان فعالیت به شاخه های زیر تقسیم می شود:الف- رشته های در حال تولید و فعال صنایع دستی،ب- رشته های کم رونق صنایع دستی،ج- رشته های منسوخ شده صنایع دستی.
الف: رشته های در حال تولید و فعال شامل:1- تراش شیشه2- شیشه گری فوتی قالبی3- معرق شیشه4- نقاشی روی شیشه5- هم جوشی شیشه (فیوزگلاسی)6- ابریشم بافی7- احرامی بافی8- انواع پارچه های سنتی9- بافتنی های سنتی10- پلاس11- پن بافی (نوار بافی)12- جاجیم بافی (ماشته، موج بافی)13- جیم بافی14- چادر شب بافی15- چپری16- چفیه بافی17- چنته18- حمام سری19- زری سری20- ساچیم بافی21- سجاده بافی22- سرانداز بافی23- سیاه چادر بافی24- شعر بافی25- شک بافی26- شمه بافی27- فرت بافی28- قراقی29- قلاب بافی30- گزی بافی31- گلیمچه (متکازین)32- متقال33- مداخله بافی34- وریس بافی35- جل اسب36- خورجین بافی37- زیلو38- قالی گل برجسته39- قالیبافی 40- گبه بافی41- گلیم دورو42- گلیم گل برجسته43- گلیم یک رو 44- گلیم مسند45- مفرش46- البسه محلی47- باشلق48- برقع49- پوشین دوزی50- چوغا51- عروسک محلی52- گیوه بافی53- گیوه دوزی54- چاپ قلمکار55- چاپ کلاقه ای (باتیک) 56- قلمکار نقاشی57- نقاشی روی ابریشم58- تسمه دوزی59- تفرشی دوزی60- توربافی با سوزن61- تور دوزی62- چشمه دوزی63- چهل تکه دوزی (خاتمی دوزی)64- حاشیه دوزی65- خامه دوزی66- خامه دوزی سیستان67- خوس دوزی68- درویش دوزی69- دکمه دوزی70- دور دوزی71- ده یک دوزی72- زرک دوزی73- زغره دوزی74- زمینه دوزی75- زنار دوزی76- ژور دوزی77- ستاره دوزی78- سجاف دوزی79- سرافی دوزی80- سرمه دوزی81- سکه دوزی82- سنگ دوزی83- سوزن دوزی84- سوزن دوزی بلوچ85- سیاه دوزی ترکمن86- شرابه دوزی87- شمسه دوزی88- صدف دوزی89- ظریف دوزی90- فتیله دوزی91- قلاب دوزی رشت92- قیطان دوزی93- کتیبه دوزی94- کردی دوزی95- کم دوزی96- گبر دوزی (زرتشتی دوزی)97-گلابتون دوزی (بندرعباسی) 98- گلدوزی اصفهان99- گندمی دوزی100- سمانه زنبور دوزی101- سمایه دوزی102- لچک دوزی103- لمه دوزی104- مخمل دوزی105- مرصع دوزی106- مروارید دوزی107- مشبک دوزی108- مضاعف دوزی109- مغزی دوزی110- ملیله دوزی111- ممقان دوزی112- منجوق بافی با سوزن113- منجوق دوزی114- منگوله دوزی115- نقره دوزی116- نقش دوزی117- یراق دوزی118- قلاب دوزی اصفهان119- نوار دوزی120- آجیده دوزی121- آویز دوزی122- آینه دوزی123- ابریشم خام دوزی124- ابریشم دوزی نقش زری125- اشرفی دوزی126- اشک دوزی127- ایلگه دوزی (برودری دوزی)128- بادبزن بمپور129- بادله دوزی130- بخارا دوزی131- برجسته دوزی132- بلیش دوزی (قزاق دوزی)133- بندری دوزی134- پنه دوزی (سلسله دوزی)135- پریوار دوزی136- پولک دوزی137- پیله دوزی138- تخمک دوزی139- خرمهر سازی140- سفال با نقاشی رو لعابی141- سفال با نقاشی زیر لعابی142- سفال لعاب دار (سرامیک)143- سفالگری144- کاشی معرق145- کاشی معقلی146- کاشی هفت رنگ147- چارق – چموش148- سراجی149- نقاشی روی چرم150- افزار فلزی151- جُنده کاری152- چاقو سازی153- چلنگری154- حکاکی روی فلز155- دواتگری156- ریخته گری157- زرگری (طلا سازی)158- زیور آلات محلی159- ضریح سازی160- علامت سازی161- قلمزنی162- کوفته گری163- گرگور بافی164- مسگری165- مشبک کاری روی فلز166- ملیله سازی167- مینای پنجره ای (مشبک)168- مینای خانه بندی169- مینای مرصع170- مینای نقاشی171- آجر کاری172- آینه کاری173- کاربندی174- کاشی کاری (سنتی)175- گچبری176- نقاشی سنتی دیواری177- بامبو بافی178- چیق بافی179- حجم بافی چوبی180- حصیر بافی (بوریا بافی)181- خاتم182- خراطی183- سازهای سنتی184- سوخت روی چوب185- کپوربافی186- کنده کاری روی چوب187- گره چینی188-معرق 189- مروار بافی (ارغوان بافی)190- مشبک چوب191- معرق چوب192- معرق منبت193- منبت 194- نازک کاری195- نقاشی روی چوب196- صنایع دستی دریایی197- نقاشی روی صدف198- تراش سنگهای قیمتی و نیم قیمتی199- حجری (سنگ تراشی)200- حکاکی روی سنگ201- خراطی سنگ202- فیروزه کوبی203- مجسمه سازی با سنگ204- مرصع سنگ205- مشبک سنگ206- معرق سنگ207- موزائیک کاری سنگ208- تذهیب 209- تشعیر210- جلد سازی211- خوشنویسی 212- طراحی سنتی213- کاغذ سازی دستی214-نگارگری (مینیاتور) 215- تن پوش نمدی (کپنک)216- زیرانداز نمدی217- کلاه نمدی
ب- رشته های کم رونق صنایع دستی1- دارایی بافی(ایکات)،2- عبابافی،3- کاشی مینایی،4- حکاکی روی چرم،5- نقش اندازی ضربی،6- ورشو سازی،7- قواره بری،8- پاپیه ماشه،9- نقاشی گل و مرغ،10- نقاشی لاکی،11- زری بافی.ج- رشته های منسوخ شده صنایع دستی1- ارمک بافی2- اهرامی3- برک بافی4- پتوبافی5- پرده بافی6- ترمه بافی7- حوله بافی8- شال بافی9- عریض بافی10- قناویز11- کرباس بافی12- مخمل بافی (مخمل گل برجسته)13- نمکدان بافی14- گره خورد (دندانی)15- کاشی زرین فام16- سوخت روی چرم17- معرق چرم18- اسلحه سازی19- قفل سازی20- آهک بری21- ارسی سازی22- زمود گری23- چاپ سنگی روی کاغذ24- صحافی سنتی25- قطاعی (کاغذبری)26- نقاشی قهوه خانه ایمنبع:یاوری – حسین- آشنایی با هنرهای سنتی،اطلاعات دریافت شده از بخش تحقیق و توسعه راهبردی سازمان صنایع دستی.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1046]