به انگيزه روز جهاني مبارزه با مواد مخدر؛ مواد مخدر مصنوعي؛ بمب ساعتي زير گوش جهان امروز

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: به انگيزه روز جهاني مبارزه با مواد مخدر؛ مواد مخدر مصنوعي؛ بمب ساعتي زير گوش جهان امروز
* بيتا مهدوي در حال حاضر مواد مخدر جديدي وارد بازار شده است كه نه تنها جوانان نسبت به عوارض و خطرات آنها اطلاعاتي ندارند، بلكه مي پندارند كه اين مواد اعتيادآور نيست و عوارض مواد مخدر قبلي را ندارند.تغيير الگوي مصرف مواد مخدر از انواع سنتي به مواد صنعتي و شيميايي چند سالي است كه به عنوان يك تهديد جدي تلقي مي شود. كارشناسان مسائل اجتماعي نسبت به گسترش مواد مخدر شيميايي در ميان جوانان هشدار مي دهند. براساس آمارها 30 درصد از مراجعه كنندگان به كلينيكهاي ترك اعتياد را جوانان 25 تا 30 سال تشكيل مي دهند. بر اساس اظهارات درمانگران اعتياد، رويكرد به مصرف مواد مخدر در ميان جوانان تغيير يافته است، به گونه اي كه اگر تا دو سال پيش مصرف كنندگان بيشتر از مواد سنتي مانند ترياك و يا شيره استفاده مي كردند، هم اكنون مخدرهايي به نام اكستازي، شيشه، كراك، برف، تم چيزك، نورچيزك، پيپرنيوز، پان پراك و قرصهاي برنج در ميان معتادان رايج شده است كه با قيمت بسيار بالا در بازار مواد مخدر عرضه مي شود. كارشناسان معتقدند، دسترسي آسان، نبود وحدت رويه در مبارزه با اين آسيب، مصرف آسان و نبود آگاهي در ميان قشرهاي مختلف جامعه، از دلايل تشديد استفاده از اين مواد است. آنان هشدار داده اند، استفاده از اين مواد، بويژه در محيطهاي دانشگاهي و آموزشي از آسيبهاي بزرگ اجتماعي است و به راهكارهاي اساسي نياز دارد. مواد مصنوعي اعتيادآور، عمدتاً قشر جوان جامعه را مورد هدف قرار مي دهد و داراي چهره پنهاني در جامعه است. نبود تجهيزات آزمايشگاهي جديد در شناسايي مواد مصنوعي و يا متابوليتهاي آنها در نمونه هاي بيولوژيك بدن، جوانان را بيشتر در معرض سوء مصرف مواد قرار داده است. مواد مخدر مصنوعي هر ماده مخدر مصنوعي تاريخ توليد خاص خود را دارد، ولي به طور كلي استفاده از اين مواد از نيمه دوم قرن بيستم در جهان متداول شد.در سال 1961 كنوانسيون سازمان ملل متحد مواد مخدر را متشكل از موادي دانست كه منبع گياهي داشتند؛ يعني مواد مخدر مصنوعي ناديده گرفته شد تا اينكه در دهه 1961 تا 1971 سازمان ملل متحد متوجه استفاده مردم جهان از مواد مخدر مصنوعي شد به اين ترتيب در سال 1971 كنوانسيون مواد مخدر مصنوعي مورد تصويب قرار گرفت. آخرين بررسيها نشان مي دهد كه هم اكنون بيش از يك هزار و 700 نوع مواد مخدر مصنوعي در جهان توليد مي شود و اين در حالي است كه در چند سال اخير، الگوي مصرف مواد مخدر در جامعه بخصوص در ميان جوانان و نوجوانان به سوي استفاده از مواد مخدر مصنوعي تغيير كرده است. دكتر اسدي، كارشناس مواد مخدر در مورد تعريف مواد مخدر مصنوعي مي گويد: مواد مخدر مصنوعي جديد مخلوطي از چند ماده اعتيادآور با درجه خلوص بالاست كه مصرف آن وابستگي به چند ماده را به طور همزمان به دنبال دارد؛ به عنوان مثال، كريستال همان هرويين با درجه خلوص بالاتري است و يا كراك در خارج از كشور كوكايين غليظ شده است. در ايران هروئين همراه با كوكايين و ساير مواد محرك زا مصرف مي شود، به همين دليل مصرف آن عوارض شديدتري به همراه دارد. افراد با اين تصور كه اين ماده جديد هروئين نيست، به مصرف آن گرايش بيشتري دارند. او مي افزايد: در گذشته اصطلاحي به نام داروهاي مخدر يا «ناركوئيك» وجود داشت كه امروزه استفاده از اين واژه منسوخ شده است و به جاي آن از اصطلاح «مواد غير قانوني» استفاده مي شود. اين مواد غير قانوني شامل 8 تا 9 گروه مختلف است كه چهار گروه شايع آن عبارتند از: فاركونيكها (ترياك، هروئين، مورفين، كديين)، محركها (كوكايين، نيكوتين)، كانابينوييدها (حشيش، گراس، ماري جوانا) و توهم زاها داروهايي كه امروزه داروهاي شادي آور ناميده مي شوند، از سه دسته محركها و توهم زاها و گازهايي مانند چسبهاي تولوئن ويون تشكيل شده اند. اين گازها به صورت استنشاقي استفاده مي شوند؛ مثلاً افرادي هستند كه به استنشاق چسب با بنزن وابسته اند و بر اثر مصرف از نظر مغزي تحريك مي شوند و به آنان حالت سرخوشي دست مي دهد، ولي قرصهاي شادي آور مانند اكستازي شامل دو دسته اند: محركها و توهم زاها. كانابينوييدها يا حشيش ها نيز شامل سه نوع مشهور حشيش، گراس و ماري جوانا هستند كه شادي آور نيستند، ولي اثر توهم زايي دارند. در اين ميان حشيش خالص ترين آنها و ماري جوانا داراي خلوص بينابين و گراس از كمترين درجه خلوصي برخوردار است. تمام اين سه نوع ماده با سيگار كشيده مي شود. او اضافه مي كند: كراك غربي همان «كوك» يا كوكايين خالص شده است كه جزو محركهاست، ولي كراك ايراني يك ماده «فاركوتيك» است كه شيشه ترياك بوده است. مصرف كنندگان، دودي را كه بر اثر حرارت از آن متصاعد مي شود، با بيني استنشاق مي كنند. شيشه ايراني نيز مخلوطي از اكستازي و كوكائين و مواد ديگري مانند «ال.اس.دي» است. او يادآوري مي كند: مواد مخدر مصنوعي منبع گياهي ندارند؛ مانند اكستازي، انواع آمفتامين و متامفتامين كه در لابراتورها ساخته مي شود و جزو داروهاي شيميايي به شمار مي آيد. البته بسياري از اين آمفتامين ها در پزشكي هم كاربردهاي خاص خود را دارند. گرايش جوانان دكتر فردوس قهاشچي، مديركل مشاوره و مددكاري نيروي انتظامي چندي پيش اظهار داشته بود: طي سالهاي اخير گرايش جوانان به مواد مخدر صنعتي بيشتر شده است، زيرا استعمال اين مواد به وسايل خاصي نياز ندارد و به مراتب آسان تر و راحت تر از مواد مخدر سنتي است. استفاده از ده ها نوع رنگ، شكل و اسامي فريبنده براي اين مواد به لحاظ رواني، عامل مؤثري در گرايش جوانان به اين مواد است. او در مورد عوارض سوء استفاده از اين نوع ماده مخدر افزوده است: تأثير شديد اين مواد كه اثرات رواني مخربي دارند، به گونه اي است كه استعمال اين مواد در چند ساعت اوليه به صورت كاذب احساس انرژي و حالات خوشايندي در انسان ايجاد مي كند كه در نهايت مبارزه با آن، تنها از راه مبارزه هاي فيزيكي امكان پذير نيست و نيازمند روشهاي اجتماعي و رواني نيز هست. دكتر شريعت، روانپزشك در مورد گرايش جوانان به كراك مي گويد: كراك 60 تا70 درصد از هرويين خالص تر است و چون هرويين اسم بدي داشت، لذا سودجويان مواد مخدر نام آن را به كراك تغيير دادند و بسياري از جوانان ناآگاهانه به خيال اينكه يك ماده جديد و كم خطر است و اعتيادي ندارد، آن را مصرف مي كنند، در حالي كه آنان غافلند از اينكه آنچه با عنوان كراك مصرف مي كنند همان هرويين است، البته به مراتب خالص تر و خطرناك تر. وي مي افزايد: كراك بشدت اعتيادآور است و اگر فردي يك بار كراك مصرف كند، هميشه به دنبال حسي است كه در اولين مصرف خود تجربه كرده است، حسي كه ديگر تكرار نخواهد شد و فرد را وادار مي كند در تلاشي بيهوده هر بار دوزهاي مصرفي خود را افزايش دهد. مصرف كراك تأثيرات زياد و سريعي روي رفتار و حالات فرد گذاشته و او را بشدت وابسته خواهد كرد. افزايش مصرف آن و قيمت بالاي كراك خيلي زود فرد را تحت فشار قرار خواهد داد. وي يادآوري مي كند: بعضي از افراد دچار اضطراب، افسردگي و بي حوصلگي هستند. گاه براي رسيدن به حالي بهتر به مواد مخدر متوسل شده و سپس به آن وابسته مي شوند. افراد خيلي گوشه گير و منزوي ممكن است براي رهايي موقت از احساس كمبودهاي خود به مواد روي آورند. در بسياري از افراد هم فشار همسالان و گروه دوستان ممكن است يكي از دلايل مهم آن باشد. اغلب وقتي تعدادي از افراد از يك گروه از مواد استفاده كننده، احتمال پيشنهاد آنان به سايرين خيلي زياد است و رد كردن اين پيشنهاد مشكل است.وي مي گويد: متأسفانه بسياري از افراد مهارت لازم را براي «نه» گفتن و رد پيشنهاد ديگران را ندارند و فكر و تصورات اشتباه و شايعي مانند «هر چيزي را بايد يك بار امتحان كرد» يا «با يك بار مشكلي پيش نمي آيد» به اين امر دامن مي زنند، گاهي هم اين پيشنهاد به عنوان راه حلي براي فرار از مشكلات و استرسها به فرد ارائه مي شود. وي مي افزايد: يكي از دلايلي كه سن ابتلا به مواد مخدر و از جمله سيگار پايين آمده، كاهش جاذبه هاي محيطي است. اگر مدرسه هاي ما محيط خوبي باشند و اجبارهاي غيرجذاب در آن نباشد و معلم و شاگردان در محيطي صميمي بنشينند و به حالت گروه درماني با هم حرف بزنند و مشكلات و حرفهاي ناگفته را بگويند، تخليه مي شوند و محيط مدرسه جذاب مي شود و آن گروه تابعه از افراد ذاتاً خلافكار، به همين راحتي نجات مي يابند. متأسفانه در خانه هاي امروزي ارتباطات كلامي وجود ندارد و همين يك حريم شخصي را دارند و هر كس در آن حريم هر كار دلش بخواهد مي كند. اين در حالي است كه اگر جوان و نوجوان به جاي حريم شخصي اتاقش، حريم خانوادگي داشته باشد، اتوماتيك وار تحت ضوابط قرار مي گيرد كه بدون هر نظارتي جلوي خيلي از كارهايش گرفته مي شود. پيشگيري دكتر فرجام، روان شناس اجتماعي مي گويد: نوجواناني كه ارتباط آزادانه اي با والدينشان دارند و احساس حمايت از طرف والدين مي كنند، كمتر احتمال دارد مستعد مصرف مواد شوند. حتي در شرايطي كه والدين اعتياد به مصرف مواد دارند چندين عامل مي تواند جنبه محافظت كننده داشته باشد. ممكن است نوجوانان به واسطه اعتياد والدين از مصرف مواد بيزار شوند؛ زيرا پيامدهاي اعتياد را تجربه كرده اند.وي مي افزايد: والديني كه بر فرزندان خود نظارت دارند شرايطي را فراهم مي آورند كه نوجوانشان به سمت مواد گرايش پيدا نكند. مهارت والدين در امر تربيت ممكن است به نوجوان كمك كند هيجان طلبي خود را كنترل نمايد و با بيان انتظارات واضحي كه والدين در مورد مصرف مواد دارند، مي توانند حد و حدودي را براي نوجوانان كم سن كه تفكر عيني دارند، ترسيم كنند. وي يادآوري مي كند: گروه همسالان مي تواند اثرات محافظت كننده معناداري داشته باشد. نوجوانان، دوستانشان را برمي گزينند، اما ارتباط با آنان سبب تشويق نوجوان به انجام اعمال مخاطره آميز و رفتارهاي انحرافي نمي شود. دوستان داراي علايق مشترك بوده و به فعاليتهاي مشابه گرايش دارند؛ به عنوان مثال شركت در فعاليتهاي ورزشي يا موسيقي باعث مي شود نوجوانان با كساني كه مبتلا به سوء مصرف مواد هستند، ارتباط نداشته باشند. اگرچه والدين نمي توانند دوستان فرزند خود را انتخاب كنند، بايد بدانند كه اين دوستان را بشناسند و با والدين آنان در تماس باشند، بدين ترتيب خانواده ها درصدد برمي آيند كه از رفتارهاي مخاطره جويانه پيشگيري نمايند. وي مي گويد: اغلب مشكلات تحصيلي و مصرف مواد در هم آميخته مي شوند. نوجواناني كه پيشرفت تحصيلي ضعيف و انگيزه كمي براي تحصيل دارند، به احتمال زياد مستعد مصرف مواد هستند. نوجواناني كه اهداف خود را شناخته اند و براي آينده خود طرحهايي در نظر دارند به احتمال خيلي كم به مصرف مواد روي مي آورند. در نهايت، عوامل مخاطره آميزي مانند: پيشرفت تحصيلي ضعيف، اميد كم به ادامه تحصيل، كاهش علاقه نسبت به مدرسه و ارتباط ضعيف با آموزگاران مي توانند به عنوان شاخصهايي از خطر باشند كه سطح بالاي مصرف مواد را پيش بيني كند.
پنجشنبه 6 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 285]