نقد متون علوم اسلامي/ 35فلسفه اسلامي از علوم اسلامي است نه علوم اسلام

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: نقد متون علوم اسلامي/ 35فلسفه اسلامي از علوم اسلامي است نه علوم اسلام
گروه انديشه: فلسفه اسلامي از جمله علومي است كه اسلامي شده است و لذا جزو علوم اسلام، هم‌چون فقه و كلام نيست؛ يعني جزو علوم اسلامي است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، «محمدرضا شاهرودي» عضو هيئت علمي دانشگاه تهران در بخش قبلي سخنان خود در رابطه با تأثيرپذيري علوم اسلامي از قرآن و سنت گفت: آموزه‌هاي حوزه‌هاي علميه آمادگي بيشتري را براي انديشيدن در قرآن ايجاد مي‌كنند و لذا جوياي علوم اسلامي، ابتدا بايد طلبه شود و سپس به دنبال علوم قرآني برود.
بخش قبلي را اين‌جا بخوانيد

دكتر شاهرودي در ادامه اين گفت‌وگو اظهار كرد: برخي از علوم، هم‌چون علوم قرآن هم از جمله علومي هستند كه براي فهم قرآن كريم شناسايي شده‌اند. گر چه اين علوم فرق‌هايي با علوم پيشيني كه بيان شد، دارند اما وجه مشترك علوم قرآن با علومي كه بيان شد (علوم زباني هم‌چون صرف، نحو، معاني، بيان بديع و ...) در آن است كه هر دو علم براي فهم قرآن كريم پي‌ريزي شده‌اند.

وي در رابطه با علوم قرآني خاطرنشان كرد: مباحث علوم قرآني مثل مكي و مدني، مطلق و مقيد، عام و خاص، محكم و متشابه و ... براي فهم قرآن پي‌ريزي شده‌اند و اساسا زماني كه براي فهم قرآن پي‌ريزي شدند، پس تحت تأثير قرآن كريم هستند. حتي مباحث تاريخ قرآن كريم؛ مانند جمع و تدوين قرآن و نگارش قرآن هم براي شناخت بيشتر قرآن است و فصل مشترك اين علوم با علوم ياد شده آن است كه هر دو براي فهم قرآن كريم شكل گرفته است.

مدير سابق مدرسه آيت‌الله مجتهدي افزود: علوم قرآني بيشتر در حوزه فهم قرآن كاربرد دارند؛ مثلا دانش ناسخ و منسوخ را در علوم قرآن داريم و خيلي كم در دانش حديث به كار مي‌رود و الگوبرداري مي‌شود. در گذشته بحث نسخ در احاديث چندان مطرح نيست و امروزه اين مسئله بسيار مطرح مي‌شود، وليكن علوم زباني علاوه بر خود قرآن براي كل زبان مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران گفت: لذا در تعريف علم نحو شناخت قرآن كريم كنار مي‌رود و تعريف خيلي عام‌تر بيان مي‌شود و غايت آن علم جامع‌تر مطرح مي‌شود، اما در مباحث علوم قرآني در بيشتر هشتاد عنوان ماده علوم قرآني همه براي فهم قرآن كريم ايجاد شده‌اند و انگيزه ديگري ندارند. اين بخش دوم از نوع اول علوم است؛ يعني علومي كه پيدايش آن‌ها براي فهم قرآن كريم است.

شاهرودي در ادامه، دسته ديگري از علوم تحت تأثير قرآن كريم را مورد توجه قرار داد و تأكيد كرد: اما دسته ديگري از علوم هستند كه تحت تأثير قرآن كريم بوده، اما براي فهم قرآن كريم شكل نگرفته‌اند. اين‌ها علومي هستند كه با عنوان علوم اسلامي بيان مي‌شوند، به اين معنا كه وقتي خوب در دين دقت مي‌كنيم، مي‌بينيم كه دين آموزه‌هايي به ما مي‌دهد كه بدون شناخت اين آموزه‌ها يك انسان نمي‌تواند يك دين‌باور درست و حسابي باشد.

مدرس سابق دانشگاه علوم حديث به روايتي از رسول اكرم(ص) در اين باب اشاره كرد و افزود: در روايتي از رسول اكرم(ص) كه در كتاب فضل‌العلم كافي هم آمده است، ايشان مي‌فرمايند: «انما العلم ثلاثة؛ آية محكمة او فريضة عادلة او سنت القائمة». فقه و اصول عقايد علوم اسلام هستند؛ يعني علومي هستند كه بدون فراگرفتن آن‌ها اسلام در ما حاصل نمي‌شود.

وي تصريح كرد: مسلمان اگر احكام شرعيش را نداند و عقايد صحيح اسلامي نداشته باشد و به تصريح پيامبر(ص) اگر اخلاقيات اسلامي را نداند، به دانش كارا و مفيد اسلامي نرسيده است. پس اين‌ها علوم اسلامي و علوم اسلام هستند. با اين تفاوت كه علوم اسلامي را مي‌توان مقداري توسعه داد.

شاهرودي در ادامه افزود: براي مثال، فلسفه، علوم اسلامي است. مثلا فلسفه در ميان مسلمين قرن‌ها تداوم داشته و از صدر اسلام به اين طرف مسلمين فلسفه را گرفته و مسائل و ابوابي را به آن افزوده و اين علم حالت اسلامي به خود گرفته است كه مي‌توان به آن نوعي علوم اسلامي گفت.

مدير سابق مدرسه آيت‌الله مجتهدي در توضيح مطلب فوق گفت: مسلمين همان‌طور كه فقه دارند، همان‌طور كه اخلاق و عقايد دارند، فلسفه نيز دارند. اما علوم اسلامي با دو تعبير قابل توسعه است: اول آن علومي كه براي فهم اسلام لازم است كه آن علوم، سه علمي است كه بيان شده است و قرآن كريم هم با اين سه علم پايه‌ريزي شده است.

وي در رابطه با ارتباط فلسفه به اين علوم اظهار كرد: فلسفه اسلامي طبق اين بيان ديگر علوم اسلام نيست، بلكه جزو علوم اسلامي مي‌شود؛ يعني علومي كه رنگ و ماهيت اسلامي به خود گرفته است و الا علمي نيست كه اگر انسان نداند مي‌بايد به اسلاميت خود شك كند؛ لذا مي‌توان اين دو اصطلاح علوم اسلام و علوم اسلامي را تأسيس كرد؛ يعني فلسفه جزو علوم اسلامي است، ولي كلام، فقه و ... جزو علوم اسلام هستند.

اين گفت‌وگو ادامه دارد ... .
دوشنبه 3 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 227]