كتاب - روحي در كالبد انقلاب

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: كتاب - روحي در كالبد انقلاب

كتاب - روحي در كالبد انقلاب

آرش عزيزي، فرشاد قربانپور: «ديليپ هيرو» به گفته خودش يك مورخ وكارشناس سياسي است. اما اين مسئله تحت نظارت دقيق و هميشگي او صورت مي‌گيرد. هيرو را مي‌توان يك ناظر سياسي هميشه حي و حاضر دانست. او همواره به تحولات منطقه خاورميانه و آسياي ميانه و شبه قاره هند نگاهي دقيق دارد. جنگ افغان‌ها با شوروي، جنگ‌هاي آنان با طالبان، جنگ ايران و عراق، فروپاشي شوروي، مسائل كشورهاي مشترك‌المنافع، پرونده هسته‌اي ايران، اتحاديه عرب و شوراي همكاري خليج فارس از جمله دستمايه‌هاي او براي تحقيق و پژوهش است. ناسيوناليسم، اسلام‌گرايي، آزادي، تروريسم و... نيز از جمله بهانه‌هاي او براي تحقيق هستند. او ده‌ها مقاله و كتاب در رابطه با ايران نوشته است كه هر يك دراروپا و آمريكا به عنوان نوشته‌اي مرجع و قابل استناد مطرح شد. اما به بهانه انتشار يكي از كتاب‌هايش تحت عنوان «ايران در حكومت روحانيون» كه همزمان با نمايشگاه كتاب تهران توزيع شد، با او گفت‌وگو كرديم. اما قبل از آن بايد متذكر شد كه نمي‌توان تمام ديدگاه‌هاي او را در رابطه با ايران پذيرفت؛ چرا كه تصوير نادرستي از ايران نشان داده مي‌شود.

شما در كتابتان به بررسي ميهن‌پرستي ايراني پرداختيد. به نظر شما چگونه ميهن‌پرستي ايراني منجر به يك انقلاب و سپس حاكميت مذهبي بدل شد؟
ميهن‌پرستي مي‌تواند ايدئولوژي‌هاي مختلفي اختيار كند مثلا ميهن‌پرستي آمريكايي با سرمايه‌داري آغشته است و ميهن‌پرستي شوروي با سوسياليسم ماركسيستي. شرايط و ويژگي‌هاي مختلف رويكردهاي مختلفي به ميهن‌پرستي را سبب مي‌شود و در ضمن بايد بررسي كرد كه ميهن‌پرستي ايراني در جنگ يا انقلاب رشد كرده است يا در صلح. ميهن‌پرستي ايراني در زمان شاه در شرايط صلح بود و وابسته به سرمايه‌داري سكولار آمريكايي و ميان توده‌ها نيز پخش شده بود. از آنجايي كه گزينه تمايل به سوسياليسم ماركسيستي در ايران موجود نبود، گزينه سوم ساخت ميهن‌پرستي بر اساسي اسلامي با ريشه‌هاي عميق، عملي شد.
شما در كتاب‌تان مرتبا از روندي صحبت مي‌كنيد كه جامعه را تحت نفوذ انقلاب ايران، اسلامي مي‌كند؟ اما به نظر مي‌رسد جمهوري اسلامي روز به روز بيشتر به سوي ناسيوناليسم ايراني چرخيده و منطقي‌تر مي‌شود، نمود اين تناقض در قضيه 3 جزيره در خليج فارس و تخاصم با اعراب است، تحليل شما از اين مسئله چيست؟
اولا وقتي انقلابي در مي‌گيرد، انقلابي‌ها اعلام مي‌كنند كه ايدئولوژي‌شان كاربستي جهانشمول دارد. اين مسئله در انقلاب فرانسه 1789 نيز اتفاق افتاد. همچنين دوباره در انقلاب بلشويكي 1917 هم مي‌توانيم اين پديده را مشاهده كنيم. اما به مرور و با گذشت زمان وقتي انقلابيون خود را زير ضربات ساير نظام‌هاي سياسي و بازي قدرت‌ها مي‌بينند در نتيجه احساس خطر مي‌كنند، از اين رو عقب مي‌كشند و روي كار خودشان تمركز مي‌كنند تا حمايت توده‌اي را حفظ كنند و انقلاب را پايدار سازند و در اين هنگام است كه به ناسيوناليسم مردمي روي مي‌آورند. در مورد ايران، اشغال كشور توسط صدام حسين، رئيس‌جمهور عراق، به احياي ناسيوناليسم ايراني انجاميد و در اين هنگام بود كه انقلاب و ناسيوناليسم درآميختند. در مورد انقلاب بلشويكي اين با مسئله اشغال اتحاد شوروي توسط آلمان نازي در سال 1941 اتفاق افتاد. اما مسئله سرنوشت سه جزيره در خاورميانه مي‌توانست كمتر جدل‌آميز باشد و آن تنها زماني تحقق مي‌يافت كه به راستي و به شكل واقعي رژيم‌ كشورهاي عرب منطقه، اسلامي و جمهوري‌خواه بودند و سياست خارجي‌هاي مستقلي جدا از آمريكا داشتند و اما «تخاصم با اعراب» كه از آن صحبت مي‌كنيد، مسئله ديگري است و چندان قابل قياس در اين قالب نيست. به من بگوييد آيا ايران با حماس يا جهاد اسلامي يا حزب‌الله كه هر سه عرب هستند هم تخاصم دارد؟ مسئله اين است كه از كدام اعراب صحبت مي‌كنيم؟ تا به‌حال شنيده‌ايد شيعيان ايراني بگويند امام حسين (ع) عرب بود يا محمد پيامبر (ص) عرب بود؟
اگر بخواهيد كتاب «ايران تحت حكومت روحانيون» را دوباره بنويسيد، كجايش را تغيير مي‌دهيد؟
به نظر من هيچ جاي تغييري نيست. من در كتابم چشم‌اندازي تاريخي به انقلاب اسلامي ارائه كرده‌ام تا زمان انتشار آن در سال 1985.
كتاب را براي نهاد مشخصي نوشته‌ايد يا به علت علاقه شخصي خود؟
انتشار كتاب در هر كشور مهم غربي كسب و كاري است مثل بقيه كسب و كارها. ناشر كتاب را چاپ مي‌كند تا سود كند. پس وقتي خلاصه‌اي از كتابي غيرداستاني را از نويسنده،‌ كارشناس يا روزنامه‌نگاري مي‌گيرند از قوه قضاوت خود استفاده مي‌كنند تا ببينندكسي كه پيشنهاد نوشتن آن را داده‌، توان نوشتن آن را هم دارد؟ و دوم اينكه اگر آري، چند نسخه‌ از آن فروش مي‌رود؟ و چقدر سود مي‌كنند؟ من هم نويسنده‌اي حرفه‌اي هستم. من خلاصه كتابي راجع به انقلاب اسلامي در ايران را به شركت «روتلج و كيگان پل» در لندن دادم اين شركت بيش از 100 سال است به اين كسب و كار مشغول است.
مسوولان آن شركت از پيشنهادم خوششان آمد و از من خواستند كتاب را بنويسم. اما در رابطه با چنين كتاب‌هايي در بريتانيا و آمريكا، پس از اين توافق، ناشر پيش‌پرداختي به نويسنده مي‌دهد كه اين مسئله بر پايه حقي است كه نويسنده پس از چاپ كتاب دريافت مي‌كند. نويسنده پول ديگري نمي‌گيرد مگر اين‌كه حقي كه از چاپ كتاب مي‌گيرد بيشتر از پيش‌پرداخت اوليه تعيين شده باشد.
اين تنها كتاب شماست كه در ايران ترجمه شده، در حالي كه مي‌دانيم كتاب‌هاي ديگري نيز راجع به كشور ما نوشته‌ايد. «هزارتوي ايران»، «ايران امروز» و چند عنوان راجع به جنگ ايران و عراق... راجع به اين كتاب‌ها برايمان بگوييد و اينكه چه چيزي توجه شما را به ايران جلب كرده است؟ آيا تمايل داريد اين كتاب‌ها هم ترجمه شوند؟
پس از «ايران در حكومت روحانيون» من كتاب «ايران: انقلاب از درون» را در سال (1998) نوشتم پس از آن نيز كتاب «طولاني‌ترين جنگ» را در رابطه با تخاصم نظامي ايران و عراق در سال(1989) نوشتم. اثر ديگر من تحت عنوان «همسايه آري، دوست نه:‌ ايران و عراق پس از جنگ‌هاي خليج» بود كه در سال (2001) به چاپ رسيد و در سال(2006) نيز كتاب «ايران امروز» را منتشر كرده‌ام. لازم است توضيح دهم كه اين كتاب‌ها در سايت اينترنتي آمازون انگلستان در دسترس هستند. اگر كسي بخواهد آنها را به زبان فارسي يا هر زبان ديگري ترجمه كند بايد با آژانس من تماس بگيرد كه شركت ديويد هيگام در لندن به آدرس [email protected] است.
انتظار داريد خوانندگان ايراني از كتاب‌ها و نوشته‌هاي شما چه برداشتي داشته باشند؟
كار من اين نيست كه بگوييم خوانندگان كتابم در ايران يا هر جاي ديگري چه چيزي و چگونه راجع به كتاب‌هايم فكر كنند. اين را بايد به عهده خوانندگان و منتقدان كتاب‌ بگذاريم. من تنها يك مورخ و كارشناس هستم و از همين دريچه نيز به مسائل نگاه مي‌كنم و معتقدم پيغام دادن به ملت‌ها جزء حرفه من نيست. منتها مي‌توانم بگويم ايران يكي از معدود كشورهايي است كه واقعا مستقل محسوب مي‌شوند. در جهان ما استقلال واقعي تنها در دست چند قدرت بزرگ مثل آمريكا، چين، روسيه و هندوستان است.
دوشنبه 3 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 228]