- بقعه مهدی صالح؛ هنر معماری قرن هشتم در ایلام

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

راسخون : بقعه مهدی صالح در بخش ماژین شهرستان دره شهر از توابع استان ایلام از جمله شاهکارهای معماری قرن هشتم در این استان است. به گزارش راسخون به نقل از مهر، شهرستان دره شهر در دامنه های شرقی رشته کوه عظیم کبیر کوه و در شمال شرقی استان ایلام قرار دارد. این شهرستان از شمال و شرق به استان لرستان، از شمال غرب به شیروان چرداول، از غرب به شهرستان مهران و از جنوب به شهرستان دهلران محدود است. مرکز این شهرستان دره شهر و ارتفاع آن از سطح دریا 700 متر و این شهرستان دارای دو بخش بدره و مرکزی است. شهرستان دره شهر 96 آبادی دارای سکنه و بیشتر این مناطق و نواحی دارای آثار تاریخی است و دلیل وجود این آثار و محوطه های باستانی شرایط مطلوب اقیلمی و جغرافیایی به خصوص رودخانه پرآب سیمره است. این شهرستان از شرق به موازات کبیرکوه به عنوان یک پدیده مهم جغرافیایی جریان دارد . فاصله دره شهر تا مرکز استان 125 کیلومتر است. دره شهر چهار راهی بوده است که از شرق به موازات کبیرکوه با پل دختر، شوش و خرم آباد و از غرب و شمال غربی با شهرهای باستانی شیروان ارتباط داشته است. بخش بدره مرکز بخش بدره شهر زیبا و نوبنیاد ابهر است که در دامنه شرقی ناحیه کوهستانی کبیرکوه واقع شده است. این بخش در شمال غربی شهرستان دره شهر قرار دارد و در این شهر آثار باستانی متعددی مربوط به دوره های مختلف تاریخی به چشم می خورد. از جمله این آثار می توان به قلعه کلم آثار شهر پلکانی درون و سربند در دره درون، آثار شهر باستانی لارت، آثار ویرانه های یک محوطه باستانی در دره زران گوش و ... اشاره کرد. بقاع متبرکه پیرمحمد و جابر زیارتگاه های این بخش هستند. منطقه ماژین منطقه ماژین یکی از نواحی مهم شهرستان دره شهر است که در حد فاصل سیمره و رشته کوه کبیر کوه واقع شده است و دارای آثار متعدد تاریخی است از جمله محوطه باستانی دره کول کنی محوطه باستانی ماژین و آثار بقعه معین صالح یا مای صالح با گچبری زیبا. بقعه مهدی صالح در بخش ماژین شهرستان دره شهر از جمله شاهکارهای معماری قرن هشتم است. مقبره به صورت چهارگوش و با استفاده از آجر ساخته شده و زوایای چهارگانه آن به گوشواره های منـــاره مانندی منتهی می شود. ارتفاع مناره ها یا همان گوشواره ها حدود یک متر از ارتفاع ساختمان اصلی بلندتر است و متصل به بناست و درب ورودی مقبره از جانب شرق باز می شود. در مدخل ورودی کفش کن به ابعاد 5.2 متر طول 3 متر عرض 3.3 متر ارتفاع مشاهده می شود. در داخل کفش کن و یا راهرو دو ورودی قرار دارد. یک ورودی به سمت اتاق کوچک خادم بقعه و ورودی دیگر به سمت داخل بقعه باز می شود. داخل مقبره دارای دو سطح متفاوت است. هنگام ورود به سطح اصلی چهار پله پایین تر مقبره مهدی صالح قرار گرفته است. طبقه زیرین کلاً با نمای آجر ساخته شده و طاق آن جناقی است. ارتفاع طاق روی مقبره 2.6 متر و در وسط داخل بقعه و در محدوده طبقه دوم، نمای قبر از سنگ وگچ مشاهده می شود. روی سطوح جانبی قبر آیات 22 و23 ســـوره مبارکه حشر با خط نسخ و در قالب گچ بری به زیبایی تمام حک شده است. این بقعه از شاهکارهای معماری عصر اسلامی است. تزئیات وابسته به معماری در محراب بنای امامزاده مهدی صالح (ع) ماژین چشم هر بیننده ای را به خود جلب می‌کند. این بنا یکی از آثار دوره ایلخانی استان ایلام است که در بخش ماژین شهرستان دره شهر قرار گرفته است. متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل فروریختن سقف بنا و تاثیرات عوامل جوی، باعث تخریب قسمت هایی از تزیینات این محراب منحصر به فرد شده است. در تنگ ماژین از توابع دره شهر، دخمه ها و شکافهایی وجود دارد که یکی از آن ها به غار کول کنی معروف است. دهانه این غار در محل ورودی حدود 30 متر طول دارد و با توجه به موقعیت استقرار، دسترسی به آن بدون تجهیزات ضرور ناممکن است. در داخل و پیرامون غار آثاری از وجود زندگی در دوران های سنگ به دست نیامده است، ولی در محل ریزش آب حوض کوچکی که از سنگ تراشیده شده وجود دارد که ملاط آن نیز احتمالا از ساروج است. در اطراف این حوضچه اثری که نشان دهنده قدمت آن باشد به دست نیامده است، ولی احتمالا به شهر ساسانی خارج از تنگ مربوط بوده است. علاوه بر غار معروف کول کنی، در این محل دخمه های متعددی نیز وجود دارد که تعداد آن ها به 12 می رسد و در برخی از این دخمه نشانه هایی از سکونت انسان باستانی مشهود است. جالب ترین دخمه ها شامل سه اشکفت در کنار هم و یک اشکفت بر بالای آن هاست که به غار انوشیروان معروف هستند. در کندو کاو کف یکی از این غارها، یک قطعه سفال از نوع سفال های نیمه هزاره اول قبل از میلاد به دست آمده است. در مورد این غارها، روایتی در بین مردم محل نقل می شود که جالب توجه است و ان روایت چنین است که مردم محل اعتقاد دارند که انوشیروان به هنگام جان دادن وصیت کرده بود که جسد وی را دور از دسترس دشمنان دفن کنند، از این رو بازماندگانش پس از جستجوی بسیار، این اشکفت را می یابند و جسد وی را در آن دفن می کنند. البته این مطلب نقل قولی ضعیف است و با توجه به زرتشتی بودن انوشیروان دور از حقیقت به نظر می رسد و اصولا تاکنون گوری از شاهان ساسانی دیده نشده است. شما مي توانيد آخرين اخبارايران و جهان رادر"واحداخبارواطلاع رساني راسخون"مشاهده نماييد. 997

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 259]