- جهان فرهنگ و ادب در سالي كه گذشت/نیمه دوم سال 89

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

راسخون: تنها يك ماه پس از برگزاري بيست و سومين نمايشگاه كتاب تهران، در حالي كه محسن پرويز از برنامه‌هاي درازمدت در معاونت فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و طرح‌هاي تازه در حوزه كتاب سخن مي‌گفت، از سمت خود عزل و بهمن دري اخوي جانشين وي شد. اين شايد مهم‌ترين رويداد فرهنگي روزهاي نخستين تابستان سال 89 بود كه حاشيه‌هاي فراواني در پي داشت و حتي مناقشاتي بين دو معاون پيشين و فعلي وزير بر سر بنياد ادبيات داستاني به وجود آورد. اما مهم‌ترين خبرهاي فصل دوم سال 89 را به شرح زير فهرست كرده‌ايم كه مي‌خوانيد: * يكم تيرماه و انتخاب قائم مقام وزير ارشاد در امور شعر 28 ارديبهشت سال 89 و افتتاحيه همايش شاعران ايران و جهان بود كه پيش از سخنراني رئيس جمهور، عباس سجادي، شاعر و مجري برنامه، از رئيس جمهور خواست كه براي شعر، يك اداره كل در وزارت ارشاد در نظر بگيرد. آن روز اين پيشنهاد سجادي با تشويق حاضران مورد استقبال قرار گرفت و رئيس جمهور با رفتن روي جايگاه، موضوع قائم مقامي شعر و ادب را براي وزير ارشاد مطرح كرد و از وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي خواست به جاي يك مديركل، يك قائم مقام وزير در امور شعر و ادب فارسي انتخاب كند. گرفتاري‌هاي وزير در دو برنامه مهم و بين‌المللي، يعني همايش شاعران و نمايشگاه كتاب موجب شد تا بلافاصله پس از پايان نمايشگاه، براي شاعران آستين بالا بزند و قائم مقام خود در امور شعر و ادب را انتخاب كند. حسيني طي حكمي يحيي طالبيان را به اين سمت و علاوه بر آن رياست حوزه وزارتي وزارتخانه منصوب كرد. از جمله سوابق يحيي طالبيان مي‌توان به استاد پايه 28 دانشگاه شهيد باهنر در سمت رئيس دانشگاه، مشاور ارشد وزير و مدير كل دفتر وزارتي وزارت علوم، معاون پشتيباني وزير علوم، معاون توسعه و مديريت منابع وزارت علوم، عضويت در شوراهاي هيئت امناي دانشگاه، هيئت مميزه دانشگاه، شوراي نشر و چاپ، شوراي فرهنگ عمومي، عضو هيئت منصفه مطبوعات، مدير مسئول و سردبير نشريه دانشگاه كرمان و عضو هيئت تحريريه چند نشريه ديگر اشاره كرد. درست از همينجا بود كه انتقادها به انتخاب يك چهره غيرشاعر به عنوان قائم‌مقام وزير در امور شعر برانگيخته شد. البته طالبيان، بعدها در گفت‌وگويي اظهار داشت: «من در وزارت ارشاد، اين امر را به عنوان ايجاد تشكيلات جديدي در كنار بقيه تشكيلات وزارتخانه نمي‌دانم. بلكه اين را توجه ويژه‌اي به شعر و ادب مي‌دانم؛ به اين لحاظ كه قدمت شعر و ادب در ايران به سابقه تاريخ اين كشور است. تاريخ حيات سياسي، فرهنگي و اجتماعي اين كشور با شعر و شاعري عجين است و در زمان‌هاي گوناگون، كاركردهاي متفاوتي داشته است.» * يك روز بعد و كنار گذاشتن پرويز از معاونت فرهنگي وزارت ارشاد، يك روز پس از انتخاب طالبيان، آبستن حوادث تازه‌اي بود. وزير فرصت يافته بود تا تركيب همكارانش را تغيير دهد و اين تغيير، ابتدا با معرفي قائم مقامش در امور شعر و سپس بركناري پرويز از معاونت فرهنگي همراه بود. پرويز كه خود نويسنده و آشنا به محافل و جريان‌هاي ادبي كشور بود، خيلي آرام اين موضوع را پذيرفت و با عزل فوري و عجيب خود كنار آمد، اما در گفت‌وگو با مجله پنجره گفت كه شيوه بركناري‌اش مانند عزل كساني است كه جرمي مرتكب شده‌اند و ضرورتاً بايد كنار بروند. او كه از سال 85 معاون فرهنگي وزير ارشاد بود و بنيانگذاري جوايزي نظير جلال آل‌احمد، گام اول، كتاب فصل، نخستين همايش شاعران ايران و جهان و ... را در كارنامه داشت، گفت: فكر مي‌كردم كار كردن هم براي من و هم براي تيم جديدي كه در وزارتخانه كارشان را آغاز كرده‌اند، سخت است. استنباطم اين بود كه دوستان جديد هم بايد دليلي براي جابه‌جايي من پيدا كنند و اين دليل ايجاد نمي‌شد. او درباره اين تغيير گفته بود كه دست كم سه ماه بود كه خودش را آماده بركناري كرده بود. او از بدعتي كه در دولت براي بركناري افراد در حال ايجاد شدن بود، گله كرده بود و از اهالي فرهنگ خواسته بود تا دست به دست هم بدهند و نگذارند سنت شود. آن هم اينكه افراد بدون اطلاع خودشان جابه‌جا مي‌شوند و به شكلي جابه‌جا مي‌شوند كه در گذشته‌هاي دور اين شكل جابه‌جايي براي افراد متخلف بوده است. اين اظهارات موجب بالا گرفتن انتقادها به نحوه بركناري محسن پرويز شد، اما در كمتر از يك ماه بعد از روي كار آمدن بهمن دري به جاي او، معاون جديد با يك خبر تازه، همتاي قبلي خود را به گوشه رينگ برد. خبر اين بود: «طي دستوري از سوي بهمن دري، معاون امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، مجوز انتشار 285 عنوان كتاب كه بيش از 2 سال در محاق توقيف قرار داشت صادر شد. كتاب‌هاي مذكور كه در حوزه شعر، داستان، رمان، تاريخ و علوم انساني است به مدت 2 سال به دلايل گوناگون به عنوان غيرمجاز يا مشروط به انجام اصلاحات محتوايي در اداره كل كتاب در بلاتكليفي به سر مي‌برد.» اين بازي البته ادامه يافت و در ماجراي انحلال بنياد ادبيات داستاني به شدت بالا گرفت. گزارش اين رويارويي را در تحليل رويدادهاي پاييز بخوانيد. * نيمه تير و درگذشت نويسنده مصري «نصر حامد ابوزيد» نويسنده برجسته مصري، 15 تيرماه 89 در سن 67 سالگي در قاهره درگذشت. وي كه در سال 1943 در روستاي قحافه در نزديكي شهر طنطا در استان عربي مصر به دنيا آمد و ديپلم فني خود را در سال 1960 دريافت كرد و در دانشگاه قاهره ادبيات عرب خواند، نهايتاً توانست در سال 1979 درجه دكترا خود را دريافت كند. «ابوزيد» در دانشگاه‌هاي اوزاكاي ژاپن و لايدن هلند يه تدريس پرداخت، اما پس از بازگشت به دانشگاه قاهره در دهه 90 ميلادي پس از دريافت درجه استاد تمامي به كفر محكوم شد. علت اين اتهام، مقدمه رساله او براي دريافت درجه استاد تمامي بود كه به مساله طلاق پرداخته بود كه در نتيجه اين اتهام مجبور به ترك مصر و زندگي در هلند از سال 1995 شد. وي كتاب‌هاي بسياري از جمله «مطالعات عقلي در تفسير: نگاهي به مسئله مجاز در قرآن نزد معتزله»، «مطالعاتي در تاويل قرآن نزد محي‌الدين عربي»، «مفهوم نص» و «تفكر در زمان تكفير‌ها» را به رشته تحرير درآورده است. «نصر حامد ابوزيد» جوايز بسياري را در جهان عرب و خارج از جهان عرب را دريافت كرده بود كه آخرين آن جايزه «فكر آزاد ابن رشد» است. * سرشار فقط 50 روزي دوري از پرويز را تاب آورد نيمه دوم تير و تقريباً تمام مردادماه، روزهاي آرامي براي جهان ادبيات رقم خورد تا اينكه در 22 مرداد، محمدرضا سرشار، دبير جايزه كتاب سال و جوايز ادبي جلال آل‌احمد، كتاب فصل، پروين و ... اعلام كرد كه ديگر مسئوليتي در جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي‌ ندارد و متعهد است دليل اين امر را با رسانه‌ها در ميان نگذارد! اين خبر براي كساني كه معتبرترين جايزه كتاب كشور را دنبال مي‌كردند، بسيار عجيب بود، اما سرشار كه به واسطه حضور محسن پرويز در معاونت فرهنگي اين مسئوليت را پذيرفته بود، با بركناري او از اين سمت استعفا كرد تا پنج جايزه حوزه كتاب بدون دبير بماند. معاونت فرهنگي وزارت ارشاد البته اعلام كرد كه تلاش مي‌كند تا نظر مساعد سرشار را جلب كند، اما نه تنها موفق به اين كار نشد كه سرشار ادعا كرد آنها اصلاً پيگير بازگشت او نبوده‌اند! پيگيري خبرنگاران براي انتخاب جانشين سرشار نتيجه چنداني در بر نداشت و معمولاً اين علي شجاعي صايين، مديرعامل خانه كتاب بود كه دائم وعده انتخاب دبير علمي جايزه كتاب سال و ساير جوايز را مي‌داد. اين ماجرا تا جايي ادامه پيدا كرد كه يك دوره از كتاب فصل بدون دبير برگزار شد و داوري جوايز جلال و كتاب سال، در غياب دبير علمي به سرانجام رسيد تا اينكه مجيد حميدزاده در روزهاي ابتدايي آذرماه، يعني حدود سه ماه و نيم از كناره‌گيري سرشار از وزير ارشاد حكم گرفت و به جاي او نشست. * 3 شهريور و ديدار با «امين» يكي از ديرپاترين برنامه‌هاي فرهنگي كشور، همه ساله مقارن با نيمه ماه مبارك رمضان و ولادت امام حسن مجتبي (ع) رقم مي‌خورد و آن، ديدار جمعي از شاعران با رهبر معظم انقلاب است. البته ديدار شاعران با رهبر معظم انقلاب، بيش از آنكه يك ملاقات از نوع حكومتي باشد، گپ و گعده شاعران با خود است. آيت‌الله خامنه‌اي، اين هم‌نشيني‌ها را از سال‌ها پيش، قبل از آنكه انقلاب اسلامي به پيروزي برسد و ايشان، ابتدا رياست جمهوري و سپس سكان رهبري كشور را به دست بگيرند، در شهر مقدس مشهد در انجمن‌هاي ادبي و جلسات شعرخواني شعرا و اديبان اين شهر شركت مي‌كرده‌اند و اكنون، حتي بعضي از جوانان نوخاسته را با پدرانشان مي‌شناسند و جوياي حال آنان مي‌شوند. از سال‌ها پيش اما اين ديدارها، هر سال همزمان با نيمه ماه مبارك رمضان در بيت رهبر معظم انقلاب برگزار مي‌شود و شاعراني از سراسر كشور براي اين شب‌نشيني چند ساعته دعوت مي‌شوند. در ميان اين شاعران، عموماً جوان‌ترها درخشش ويژه‌اي دارند و آقا همواره اين چهره‌هاي جوان را مورد تفقد و توجه خود قرار مي‌دهند و به تشويق آنان مي‌پردازند. شاعران پيشكسوت و نام‌آور نيز هميشه مشتاقانه در اين جلسات حاضر مي‌شوند و تازه‌ترين شعر خود را قرائت مي‌كنند كه در شب ولادت مسعود امام مجتبي (ع)، علي معلم دامغاني، سيدعلي موسوي گرمارودي، يوسفعلي ميرشكاك، غلامعلي حداد عادل، حجت‌الاسلام ذكريا اخلاقي، استاد كلامي، محمد باقر كلاهي اهري، حجت‌الاسلام علي اكبر رشاد، سيميندخت وحيدي و ... به شعرخواني پرداختند. رهبر انقلاب اسلامي نيز در اين ديدار با اشاره به ضرورت اهتمام ويژه به شعر در بين هنرهاي موجود و معاصر خاطرنشان كردند: كشور ما با داشتن سوابق تاريخي كهن و برخورداري از ميراث متراكم و با ارزش شعري از جمله كشورهاي درجه اول در اين زمينه محسوب مي‌شود. حضرت آيت الله خامنه‌اي، رشد و ارتقاي شعر در كشور را زمينه ساز بروز و تأمين ديگر هنرها دانستند و افزودند: ايران از استعداد ريشه‌اي و توانايي پيشرفت در عرصه هنر برجسته شعر برخوردار است و هرچه در اين زمينه فكر، طراحي، مديريت، مطالعه و پژوهش شود با توجه به اين استعداد فراوان، زياد نيست. ايشان با اشاره به ضرورت ايجاد انجمن‌هاي ادبي خاطرنشان كردند: انجمن ادبي يعني گردهم آمدن تعدادي از علاقمندان، كه با انگيزه شعر دور هم جمع مي‌شوند و اين مستلزم حمايت دولت يا سازماني نيست؛ همچنان‌ كه در دوراني، بهترين شعراي ايران در انجمن‌هاي ادبي مشهد كه در خانه‌هاي اساتيد شعر تشكيل مي‌شد، رشد پيدا كردند و وارد جامعه شدند. رهبر انقلاب اسلامي با تشبيه انجمن ادبي به گلخانه‌اي كه زمينه پرورش گل را فراهم مي‌كند، خاطرنشان كردند: در انجمن ادبي شاعران جوان در كنار اساتيد پيشكسوت، نقطه ضعف‌هاي خود را برطرف مي‌كنند و در اين صورت هر روز شعر آنان پخته‌تر و كمال يافته‌تر مي‌شود. حضرت آيت‌الله خامنه‌اي بر ضرورت حمايت از شعر و انجمن‌هاي ادبي از سوي وزارت ارشاد، حوزه هنري و شاعران پيشكسوت تأكيد كردند. * 17 شهريور و انتخاب مدير جديد مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري روز 17 شهريور 89، فارس در خبر اختصاصي خود از انتخاب قريب‌الوقوع اميرحسين فردي، مدير كارگاه قصه و رمان حوزه هنري به عنوان مدير مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه خبر داد. اين خبر، خيلي زود تأييد شد تا مديرمسئول باسابقه كيهان بچه‌ها و نويسنده رمان «اسماعيل» ـ كه خود از پايه‌گذاران حوزه هنري است ـ اين مسئوليت را در دست گيرد و به جاي كسي بنشيند كه حالا سكاندار حوزه هنري شده است؛ محسن مؤمني شريف. براي سپارش اين مسئوليت، ابتدا چند گزينه از ميان نويسندگان مانند محمد ميركياني، سردبير سابق برنامه قصه ظهر جمعه و مدير پيشين گروه كودك شبكه 2 مطرح بودند كه اين بررسي با انتخاب اميرحسين فردي خاتمه يافت و اين نويسنده 62 ساله كار خود را به عنوان مدير مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه آغاز كرد. اميرحسين فردي، متولد پنجم مهرماه 1328 در روستاي «قره تپه» واقع در دامنه جنوبي كوه سبلان است. بخش‌هايي از دوران كودكي و نوجواني خود را در دامنه‌هاي سرسبز سبلان سپري كرده است. حضور فعال در عرصه‌‌هاي اجرايي حوزه ادبيات، به خصوص ادبيات داستاني در اين سال‌ها از او چهره‌اي سخت‌كوش و مقاوم ساخته است. در كارنامه فعاليت‌هاي اجرايي اميرحسين فردي، مي‌توان به دبيري جشنواره داستان انقلاب، چند بار داوري براي كتاب سال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس، كتاب سال شهيد حبيب غني‌پور، جشنواره ادبيات داستاني بسيج، جشنواره راهيان نور، جشنواره قصه‌هاي قرآني اشاره كرد. اميرحسين فردي، 23 شهريور معارفه شد. 999 منتظراخبار ، انتقاد وپیشنهاد شما هستیم: فرهنگ و ادب ديدار شاعران با رهبر معظم انقلاب محسن پرويز محمدرضا سرشار

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 615]