دكتر محمود واعظي تشريح كرد: دست‌آوردهاي سفر رئيس مجلس خبرگان به عربستان

واضح آرشیو وب فارسی:آفتاب: دكتر محمود واعظي تشريح كرد: دست‌آوردهاي سفر رئيس مجلس خبرگان به عربستان
آقاي هاشمي نقشي كه براي خودشان قائل هستند نقشي است كه دولت را براي رسيدن به اهداف آنها، كمك كند. ايشان نمي‌خواهند حركتي انجام دهند كه در داخل و يا خارج از كشور تداعي دوگانگي و دو صدايي شود.
آفتاب: در شرايطي سفر آيت الله هاشمي رفسنجاني به عربستان پايان پذيرفت كه تدبير ايشان توانست ضمن جلوگيري از افزايش تنش بين ايران و عربستان، نويد بخش روزهاي طلايي مناسبات دو كشور باشد. دعوت بي سابقه پادشاه عربستان سعودي از رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام براي شركت در كنفرانس "گفتگوي اسلام" و سفر طولاني و ده روزه ايشان به عربستان، به طور حتم در قامت يك اتفاق مهم و ويژه در تاريخ روابط ديرينه ايران و عربستان سعودي ديده خواهد شد. در كنار اين موضوع حضور ايشان در باغ فدك و هموار ساختن حضور بانوان براي اولين بار در بقيع، نشان از ارتباطات گسترده و دقت نظر ايشان به زواياي تاريخ صدر اسلام توسط اين سياستمداربرجسته ايراني است.

«دكتر محمود واعظي» معاون اسبق وزارت امور خارجه و معاون پژوهش‌هاي سياست خارجي مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، كه در سفر اخير رئيس مجلس خبرگان،ايشان را همراهي مي‌كرده است، طي گفتگو با خبرنگار سرويس بين‌الملل آفتاب، به تشريح ابعاد مختلف سفر آقاي هاشمي رفسنجاني به عربستان سعودي و نقشي ايشان در برطرف ساختن چالش‌هاي دستگاه ديپلماسي كشورمان پرداخته‌است.

تا چه اندازه برنامه‌ريزي‌هاي طراحي شده در شروع سفر آقاي هاشمي رفسنجاني به عربستان، در پايان تبديل به دستاوردهاي عملي شده‌اند؟
اين سفر را مي‌توان با توجه به شرايط منطقه و در نظر گرفتن سه عامل مورد بررسي قرار داد. اول اينكه روابط دوجانبه ايران و عربستان‌سعودي طي ماه‌هاي اخير به سردي گراييده بود. مسئله ديگر مورد بحث ديگر اختلاف‌نظرهاي جدي بود كه در موضوع عراق مابين ايران و عربستان به وجود آمد و مورد سوم موضوع بحث‌انگيز لبنان بود.

در چنين شرايط ويژه‌اي آقاي ملك‌عبدالله از آقاي هاشمي دعوت كردند تا به عنوان مهمان ويژه خودشان در اين اجلاس شركت داشته باشند. در واقع آقاي هاشمي تنها مهمان ويژه ملك‌عبدالله در مراسم افتتاحيه اين كنفرانس بودند. در واقع آقاي هاشمي‌ رفسنجاني به عنوان مهمان مخصوص در جمعي شركت كردند كه 800 نفر از متفكران جهان اسلام از همه كشورهاي اسلامي در اين كنفرانس حضور داشتند. در همين مراسم ايشان سخنراني مفصلي داشتند كه مورد استقبال بسياري از حاضران قرار گرفت به نحوي كه اين سخنراني در مطبوعات و راديو تلويزيون‌هاي عربستان و منطقه انعكاس بسيار گسترده‌اي داشت. در شرايطي اين رويداد به وقوع مي‌پيوست كه اكثريت افرادي كه حضور داشتند از اهل تسنن بودند و آقاي هاشمي به عنوان يك عالم شيعه و نماينده ايران به طرح ديدگاه مي‌پرداختند كه استقبال صورت گرفته نشان از عزت ايشان، ايران و در نهايت عزت شيعيان جهان داشت.

مباحث همكاري و همدلي كه آقاي هاشمي مطرح مي‌كردند برخلاف تبليغاتي كه عليه شيعيان توسط افراد ناآگاه و متحجر دامن زده مي‌شد توانست ديدگاه مثبتي ايجاد كند. اين مانور وحدت در حقيقت توانست جايگاه ايران و شيعيان را در اين كنفرانس به خوبي نشان دهد.

نكته ديگري كه مي‌توان به آن اشاره كرد اين است كه آقاي ملك‌عبدالله همانند گذشته به بهترين نحو و با در نظر گرفتن بالاترين تشريفات از آقاي هاشمي پذيرايي و استقبال كردند. در كنار اين استقبال، مذاكرات مفصل و طولاني عمومي و خصوصي با ايشان انجام شد كه بيشتر شامل مسائل دو جانبه و مباحث تاثيرگذار در جهان اسلام مي‌شد.

آقايان هاشمي و ملك‌عبدالله تاكيد فراواني داشتند كه اگر ايران و عربستان رايزني و همكاري نداشته باشند، ديگران از اين موضوع سود مي‌برند اين در حالي است كه همكاري دو كشور نه تنها به سود دو كشور بلكه در نهايت به سود كل منطقه تمام خواهد شد. مسائل مهمي كه در عراق وجود دارد از جمله مسئله پيمان امنيتي و حضور آمريكايي‌ها در اين كشور، بي‌ثباتي و ناامني و نيز ترور و حمايت نمودن از دولت آقاي نوري‌المالكي از جمله مسائلي بود كه مورد رايزني و بحث دو طرف قرار گرفت.

در مورد لبنان توصيه‌اي كه آقاي هاشمي داشتند اين بود كه همه به توافق‌هاي دوحه احترام بگذارند و به طور قطع اگر ايران و عربستان به هر لحاظ به لبناني‌ها كمك كنند شاهد خواهيم بود كه آنها به مراتب شرايط بهتري را خواهند داشت. در مورد بقيه مسائلي كه در كشورهاي اسلامي و منطقه وجود دارد به همين نحو رايزني انجام شد. نكته مهم ديگري كه بايد به آن پرداخته شود بحث محدوديت‌هايي است كه براي زائران ايراني و يا حتي افغاني‌هايي كه با زبان فارسي صحبت مي‌كنند، در انجام اعمال عبادي و زيارت آنها تا كنون وجود داشته است. برخي از بدرفتاري‌ها از مواردي بود كه ايشان آنها را با طرف سعودي در ميان گذاشتند و تلاش كردند تا ضمن ايجاد تسهيلات، محدوديت‌ها نيز كاسته شود.

وقتي كه در عربستان حضور داشتيم به ما خبر دادند كه برخي از سخت‌گيري‌هاي گذشته ديگر انجام نمي‌شود و دفتر بعثه مقام معظم رهبري اعلام كردند كه براي كاروان‌ها امكانات بهتري در نظر گرفته شده است. آقاي هاشمي حتي اسامي 8 نفر از ايراني‌هايي كه در زندان بودند به آقاي ملك‌عبدالله دادند تا دستور آزادي آنها داده شود.

پس از حضور آقاي هاشمي‌رفسنجاني به عربستان شاهد بوديم كه زنان زائر ايراني براي اولين‌بار توانستند به صورت گسترده در بقيع حضور پيدا كنند آقاي هاشمي با چه تدبيري اين رويداد را امكان‌پذير كردند؟
در عربستان علما مخالف حضور زنان در بقيع هستند ولي وقتي درهاي بقيع براي زيارت بر روي آقاي هاشمي باز شد ايشان همانجا ايستادند و گفتند كه اول خانم‌ها وارد شوند. من نمي‌توانم وقتي اين همه خانم در اينجا عاشق زيارت هستند به تنهايي وارد شوم. آنها نيز سرانجام موافقت كردند به نحوي كه در شب چهارم سفر ايشان به عربستان از ساعت 5/9 شب تا 5/1 بامداد تمام زنان در مدينه كه بالغ بر 15 تا 18 نفر مي‌شدند وارد بقيع شدند و زيارت كردند و برگشتند. آقاي هاشمي نيز در حرم نشستند تا اين اتفاق محقق شود.

در آنجا صحنه‌هاي عجيبي را مي‌ديديم وقتي خانم‌ها مي‌شنيدند كه درهاي بقيع باز شده است از شوق گريه مي‌كردند و مي‌دويدند. در واقع آقاي هاشمي نشان دادند كه مقامات عربستاني مي‌توانند زماني را براي زيارت خانم‌هاي زائر در نظر بگيرند. ايشان حتي در آخرين مذاكراتي كه با آقاي ملك‌عبدالله داشتند گفتند كه مشاهده كرديد كه خانم‌هاي ما آرام و متين زيارت كردند و اتفاقي نيز روي نداد. به همين دليل اجازه دهيد تا اين روند

” در شب چهارم سفر ايشان به عربستان از ساعت 5/9 شب تا 5/1 بامداد تمام زنان در مدينه كه بالغ بر 15 تا 18 نفر مي‌شدند وارد بقيع شدند و زيارت كردند و برگشتند.... “

ادامه داشته باشد.

روح كنجكاو و جستجوگر آقاي هاشمي‌رفسنجاني، باعث شد تا ايشان ضمن حضور در باغ فدك به واكاوي مجدد تاريخ صدر اسلام بپردازند. در چه شرايطي چنين تحولاتي محقق شد؟
فدك در فرهنگ اعتقادي شيعيان جايگاه ويژه‌اي دارد و تاريخ صدر اسلام را تداعي مي‌كند. به همين دليل آقاي هاشمي اصرار داشتند تا وارد باغ فدك شوند. فاصله فدك از مدينه حدود 250 كيلومتر است و راه مناسبي براي تردد ندارد. ديگران زياد به ايشان توصيه مي‌كردند كه چيزي براي مشاهده وجود ندارد ولي ايشان عازم آنجا شدند و حتي از صبح تا عصر با افراد محلي و پيرمردها در مورد چاه‌هايي كه وجود داشت، نحوه خشك شدن و تقسيم باغ فدك صحبت مي‌كردند، به اين دليل كه آنجا قسمتي از برگ زرين تاريخ شيعه است كه بايد هميشه زنده باقي بماند.

هرچند كه آنجا محلي سني‌شين است ولي نام حضرت فاطمه(س) بر روي مسجد، چشمه‌ها و اقصي نقاط اين محل باقي مانده است. به نظر شما ريشه اين اعتقاد از كجا نشات مي‌گيرد؟
اين يك واقعيت انكارناپذيري است كه به وقوع پيوسته است. در آنجا حتي نخل‌هاي خشك را با خودشان مي‌آوردند. اين اعتقادي است كه وجود دارد. در زمان صدر اسلام فدك باغ عظيمي بود ولي به مروز زمان، آن باغ خشك شد و تبديل به روستاهاي متعددي شده است. به هر حال بايد دقت داشته باشيم كه با توجه به تعصبي كه نسبت به شيعه وجود دارد اين سفر انجام شد و ديگر بار ياد فدك در ايران و عربستان زنده شد كه گام مهمي محسوب مي‌شود.

در اين سفر آقاي هاشمي پس از اينكه براي كنفرانس به مكه آمدند ملاقات‌هاي عمومي ايشان شروع شد و پس از شام نيز حدود 2 ساعت با ملك‌عبدالله ملاقات كردند كه همگي نشان از اعتماد و رفاقت آنها محسوب مي‌شود كه سرمايه بزرگي براي كشور است. در اين سفر هر برنامه‌ايي كه آقاي هاشمي علاقمند بودند انجام شد. در واقع اين اعتماد مي‌تواند در جهت بر طرف كردن سوءتفاهم‌ها و مشكلات جهان اسلام كمك فراواني كند.

اكنون چالش اصلي سياست خارجي كشورمان با اتحاديه اروپا و غرب بر سر مسئله پرونده هسته‌اي، بحث اعتمادسازي توسط ايران است. در شرايطي كه در اوج تنش ما بين ايران و عربستان وجود داشت آقاي هاشمي توانستند اعتمادسازي كنند، چرا از ظرفيت ايشان در دستگاه ديپلماسي استفاده نمي‌شود؟
طبيعي است كه كشورهاي اروپايي براي شخصيت آقاي هاشمي احترام ويژه‌اي قائل هستند. حتي در دوراني كه رئيس مجلس و رئيس‌جمهور بودند با مواضع ايشان آشنايي كامل دارند. اين موضوع باعث شده است تا بر روي مواضع ايشان اعتماد وجود داشته باشد. ولي آقاي هاشمي‌رفسنجاني اكراه دارند تا عملي انجام دهند كه موازي با دولت برداشت شود. لذا ايشان اعتقاد دارند كه آنچه مربوط به دولت است، آنها خودشان بايد انجام دهند و بقيه بايد به دولت كمك كنند. ايشان نقشي كه براي خودشان قائل هستند نقشي است كه دولت را براي رسيدن به اهداف آنها، كمك كند. ايشان نمي‌خواهند حركتي انجام دهند كه در داخل و يا خارج از كشور تداعي دوگانگي و دو صدايي شود.

حضور ايشان در موضوع پرونده هسته‌اي و چالش موجود مابين ايران با غرب مي‌تواند در نهايت به سود كل كشور باشد، آيا در اين زمينه نيز علاقمند نيستند حضور فعال‌تري داشته باشند؟

اين موضوع بايد از ايشان خواسته شود و خودشان پيش‌قدم نمي‌شوند تا معني كار موازي ندهد. ايشان هرچند كه با برخي از سياست‌ها مخالفت هستند ولي رسيدگي به آنها را برعهده دولت گذاشته‌اند. به هر حال معتقدم كه بايد از تمام ظرفيت‌هاي موجود استفاده شود. آقاي خاتمي و ساير شخصيت‌ها هم داراي ظرفيت‌هايي هستند كه مي‌توانند نقش سازنده‌اي در سياست خارجي ايران برعهده گيرند.‌
جمعه 31 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفتاب]

[مشاهده در: www.aftabnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 340]