تلاش براي حضور نظامي دائمي در آسياي ميانه و قفقاز

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: * ترسيم فضاي كنوني: ----------------------- در هفته هاي اخير، اخبار و گزارش هاي گوناگوني از تداركات وسيع آمريكا براي گسترش حوزه نفوذ در منطقه آسياي ميانه و قفقاز منتشر شده و بسياري از تحليل گران نسبت به طرح هاي بعضا نظامي كاخ سفيد براي حضور دائمي و در نتيجه بي ثباتي بيشتر در اين منطقه هشدار داده اند. ديدارهاي اخير توماس داوتون مشاور ارشد وزير امور خارجه و ليندسي گراهام عضو سناي آمريكا از ازبكستان و ديدار با اسلام كريم اف رئيس جمهوري اين كشور، كمك هاي هفت ميليون دلاري آمريكا به بهانه تقويت امنيت مرزي و بهبود سيستم قضايي تاجيكستان و تلاش هاي صداي آمريكا براي تاسيس شبكه تلويزيوني به زبان گرجي در منقطه قفقاز از جمله واقعيت هاي خبري هستند كه بخشي از برنامه هاي گسترده آمريكا براي بسط حوزه نفوذ در منطقه آسياي ميانه و قفقاز را ترسيم مي كنند. البته اين رويدادهاي مهم در پيوند با موضوع امضاي توافقنامه آمريكا و قرقيزستان در خصوص پايگاه هوايي ماناس در تيرماه و همچنين تصويب پيش نويس لايحه تاسيس دفتر سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) در قرقيزستان و افزايش همكاري هاي متقابل ازبكستان و ناتو در ارديبهشت ماه گذشته در مسيري كاملا معنادار، اين نگره تحليلي را تاييد مي كنند. در اين ميان، چند ماهي است كه پايتخت هاي كشورهاي كوچك اما مهم منطقه آسياي ميانه و قفقاز به عنوان كانون ديدارها و رايزني هاي ديپلماتيك و بيشتر امنيتي مقام هاي آمريكايي و ناتو انتخاب شده و تقريبا هفته اي نيست كه يك مقام دولتي، نظامي يا پارلماني اين كشور به اين منطقه سفر نكنند. محور اصلي بيشتر اين ديدارها افزايش همكاري هاي سياسي و امنيتي كشورهاي حوزه آسياي ميانه و قفقاز با ايالات متحده آمريكا است كه نمود اصلي آن را مي توان در برخي توافق هاي سياسي و نظامي با كشورهاي اين منطقه از جمله تاجيكستان، قرقيزستان و ازبكستان مشاهده كرد. دامنه وسيع اين توافق ها از فروش تسليحات نظامي آمريكايي تا پاره توافق هاي سياسي و نظامي همچون راه اندازي مقر ناتو در قرقيزستان و واگذاري پايگاه هوايي ماناس از سوي اين كشور به نيروهاي آمريكايي و ناتو را شامل مي شود. ماناس، پايگاه هوايي مهم آمريكا در آسياي مركزي است كه از سال 2001 فعال بوده است. اين پايگاه بهترين مسير دسترسي نيروهاي آمريكايي و ناتو به افغانستان به شمار مي‌رود. اخيراً برخي رسانه‌هاي منطقه با استناد به منابع خبري خود، خبرهايي درباره تصميم تركمنستان مبني بر خريد 2 فروند قايق گشتي كلاس Point Jackson از آمريكا را منتشر كرده‌ا‌ند. افزون بر اين، آمريكا در قالب برگزاري رزمايش هاي مشترك نظامي با كشورهاي منطقه از جمله جمهوري آذربايجان نيز به برنامه ريزي هاي گسترده اي براي حضوري گسترده و طولاني مدت در منطقه دست زده است. * تحليل و ارزيابي: ------------------- به باور تحليل گران و ناظران آگاه، همزمان با برخي زمزمه‌ها درباره خروج آمريكا از صحنه بحران زده افغانستان، گمانه‌ ‌هاي فراواني در رابطه طرح هاي واشنگتن براي استفاده از ظرفيت بالقوه و بالفعل حوزه آسياي ميانه و قفقاز به عنوان حوزه هاي جديد استقرار نيروهاي نظامي خارج شده اين كشور از افغانستان مطرح شده است. آمريكايي ها براي اجراي اين راهبرد، همزمان با بزرگنمايي تهديدات طالبان، خطرات ناشي از خروج نيروهاي نظامي خود از افغانستان را در محيط امنيتي پيرامون اين كشور برجسته كرده و آن را زمينه اي مهم در ايجاد بي ثباتي و آشوب براي كشورهاي عمدتا ضعيف و آسيب پذير حوزه آسياي ميانه و قفقاز تداعي و القاء كرده اند. در اين ميان، آمريكا در چارچوب راهبرد مورد نظر بر آن است تا زير پوشش برنامه ‌هايي چون مبارزه با تروريسم و افراط‌ گرايي به بسط حضور خود در آسياي مركزي و قفقاز اقدام كرده و در اين راستا پايگاه ‌هاي نظامي متعددي را در اين منطقه مستقر سازد. بر اساس برنامه‌هاي اعلام شده توسط مقامات نظامي غربي، قرار است تا سال 2014 نظاميان خارجي قلمرو افغانستان را ترك كنند. پيش‌ بيني‌ها در مورد اوضاع افغانستان بعد از خروج نظاميان غربي مختلف است و نظر غالب آن است، كه ناآرامي‌ها ادامه‌ و به كشورهاي همسايه سرايت خواهند كرد. با اين بهانه است كه بسياري از كارشناسان مسائل منطقه، خروج آمريكا از افغانستان را در اصل جابجايي نيروهاي اين كشور از افغانستان به آسياي مركزي تعبير و تفسير مي كنند؛ طرحي كه نشانه ها و زمينه هاي مهم آن از چندي پيش آشكار شده است. در ماه اگوست سال 2010 برنامه‌هاي امريكا مبني بر تأسيس پايگاه‌هاي نظامي در پنج كشور آسياي مركزي افشا شد، نهاد مبارزه با مواد مخدر وابسته به فرماندهي مركزي امريكا اعلام كرد، كه براي تأسيس مركز نظامي-آموزشي در مركز استان اوش (قرقيزستان) و قرتاغ (تاجيكستان)، پايگاه چرخبال‌ها در حومة آلماتي (قزاقستان)، بازسازي و تجهيز گذرگاه‌هاي مرزي در ازبكستان، تركمنستان و قرقيزستان 40 ميليون دلار اختصاص داده است. البتّه به موازات اين برنامه‌ها، امريكا كمك‌هاي مالي مختلفي در اختيار اين كشورها قرار داده و مي‌دهد، تا با هر راه ممكن آنها را به همكاري‌ها با خود متمايل و از اين طريق از نفوذ رقباي خود، قبل از همه روسيه و چين بر اين كشورها، بكاهد. در مجموع امريكا با خروج از افغانستان، موقع خود را در منطقة آسياي مركزي توسعه خواهد بخشيد، زيرا با همة كشورها برنامه‌هاي را در جهت مبارزه با تروريسم و افراط‌گرايي تهيه و تصويب كرده، موفق به تأسيس پايگاه‌ هاي نظامي خود نيز شده است. با اين حال ، به نظر مي رسد، اين جابجايي نظامي از افغانستان و به تبع آن، گسترش حضور نظامي آمريكا در آسياي ميانه و قفقاز به نتيجه اي غير از بي ثباتي بيشتر و افزايش خشونت ها در اين منطقه نخواهد انجاميد؛ اين، هشداري است كه از سوي بسياري از كارشناسان منطقه و غربي مطرح شده است. در اين ارتباط پژوهشگر مركز مطالعات پوليت كانتاكت روسيه معتقد است: ايجاد مراكز نظامي آمريكا در آسياي مركزي با توجه به ارتباط گروه‌هاي تروريستي در افغانستان با نيروهاي نظامي خارجي مستقر در اين كشور، نگران كننده و عامل بي‌ثباتي بلند مدت در منطقه است. آندرانيك درنكيان با اشاره به اين كه در آمريكا گروه‌هايي وجود دارند كه به دنبال ايجاد مراكز جديد نظامي در آسياي مركزي هستند، اين موضوع را به دليل ايجاد بي‌ثباتي بلندمدت در منطقه نگران كننده دانست. وي بر اين عقيده است كه برخي از كشورها براي تأمين منافع ژئوپلتيكي و ژئواقتصادي خود در ابتدا از احتمال بروز چالش‌ها و تهديدهايي در منطقه سخن مي‌گويند و سپس خودشان اين چالش‌ها و تهديد‌ها را ايجاد كرده و اعلام مي‌كنند كه قصد داريم با حضور در منطقه از شما دفاع كنيم! تحقيق** ع.ع**1567

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 203]