- نگاهي به روابط روسيه و ترکيه

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

راسخون: نوشتار حاضر که به بهانه سفر دوشنبه هفته گذشته پوتين به آنکارا به رشته تحرير درآمده، به تحليل و بررسي روابط روسيه و ترکيه مي پردازد. گذشته روابط روسيه و ترکيه سراسر جنگ و رقابت بود، در دوران جنگ سرد نيز روابط آنها تحت تاثير رقابت هاي دو ابرقدرت قرار داشت و روابط اقتصادي بسيار محدودي داشتند. 8 بار جنگ بين روسيه و ترکيه از قرن 18 تا اوايل قرن بيستم، به خوبي رقابت ژئوپليتيکي بين اين دو کشور را نشان مي دهد. اما با پايان يافتن جنگ سرد، رقابت 400 ساله بين روسيه و ترکيه پايان يافت و دو کشور فصل نويني از روابط را با هم آغاز کردند. بنابر گزارش تحلیلی ایرنا روابط دو کشور در دوره کنوني به ويژه پس از امضاي سندي در خصوص برقراري روابط و همکاري هاي چندجانبه ميان دو کشور در سال 2004 رو به پيشرفت گذاشت. جديدترين تحول در روابط دو کشور، امضاي 17 قرارداد همکاري در زمينه هاي مختلف از جمله قراردادهاي لغو متقابل رواديد، تشکيل شوراي عالي همکاري هاي استراتژيک بين دو کشور و انتقال انرژي از طريق خط لوله "سامسون- جيحون" و ساخت نيروگاه هسته اي در ترکيه در سفر ماه گذشته "ديميتري مدوديف" رييس جمهوري روسيه به آنکارا بود. مسکو و آنکارا در حال حاضر در شرايط جديدي قرار گرفته اند و به همين دليل در حال بازتعريف خود و روابطشان با ديگران هستند. روسيه نگرش ايدئولوژيک خود را رها کرده و در پي تامين منافع سياسي و اقتصادي است. ترکيه نيز که از روند پذيرش در اتحاديه اروپا سرخورده است و مشکلات امنيت جدي اي در محيط پيراموني خود احساس مي کند، در پي تحکيم و تعميق روابط با همسايگان خود است. روابط امروز روسيه را با ترکيه مي توان در ابعاد مختلف سياسي- امنيتي و اقتصادي مورد بررسي قرار داد. بخش اقتصادي و يا همان ژئواکونوميک که رشد قابل ملاحظه اي يافته و بخش سياسي که به رغم هماهنگي ها و اشتراکات سياسي به وجود آمده، هنوز شاهد رقابت هايي بين دو کشور در زمينه هاي گوناگون و ترس هايي است که هنوز وجود دارد. آيا بالاخره مسائل ژئوپليتيکي و يا همان مسائل سياسي غالب خواهد گرديد؟ و يا آنکه مسائل اقتصادي و يا به عبارت بهتر دغدغه هاي ژئواکونوميکي و سياست هاي همسو در امور بين المللي که فضاي همکاري جويانه تري را مي طلبد، پيروز خواهد شد؟ روندهاي موجود نمايانگر آن است که نگرش هاي جديد روسيه به تحولات بين المللي، هم در حوزه هاي اقتصادي و هم تا حدودي در مسائل سياسي و استراتژيک، به رغم دغدغه هاي امنيتي و سياسي، سياست هاي اين کشور به ترکيه نزديک تر خواهد شد. * بعد سياسي- امنيتي روابط دو کشور در حالي رو به گسترش است که ترکيه در سال هاي اخير مسير جديدي را در سياست خارجي خود ايجاد کرده است. مولفه هاي اصلي سياست خارجي آنکارا در سال هاي اخير، تکيه نکردن صرف به کشورهاي غربي، تنوع در روابط خارجي و نيز توجه بيشتر به محيط پيراموني بوده است؛ بنابراين در چنين فضايي بايد گسترش روابط ترکيه با روسيه را ببينيم. ترکيه و روسيه علاوه بر اينکه به طور طبيعي مايلند تا دامنه نفوذ و نقش منطقه اي خود را به عنوان يک قدرت منطقه اي افزايش دهند، به علت بروز تفاوت هاى ساختارى در روابط با غرب در تلاش هستند، ضمن حفظ علاقه به ادامه روابط دوستانه با آمريکا و کشورهاي اروپايي، منافع ملى خود در را در مسير و مناطقى جديد پيش ببرند. بر همين اساس هر دو کشور روسيه و ترکيه گسترش نفوذ غرب در آسياى مرکزى، حوزه خزر و قفقاز جنوبى را مخالف منافع ملى خود مى بينند. بى ترديد توسعه همکارى هاى ترکيه و روسيه مى تواند به تولد مرکز قدرت منطقه اى تازه اى در حوزه درياى سياه منجر شود. اين مرکز تازه، هم اکنون تاثير قابل ملاحظه خود را در تامين امنيت منطقه قفقاز، صلح خاورميانه، کنترل حوزه خزر و تحولات آسياى مرکزى و افغانستان به نمايش گذاشته است. پر واضح است که نزديکي دو کشور به معني نبود رقابت و احيانا اختلاف ميان آن دو نيست. مهمترين نگرش روسيه به ترکيه که باعث اختلاف و يا رقابت مي گردد، همان ترس ناشي از ناديده گرفته شدن و عقب نشيني و به عبارت بهتر از بين رفتن فرصت هاي ژئوپليتيکي به وسيله آنکارا است. البته اين مساله و ترس روسيه تا حدودي به گذشته روابط دو کشور نيز بر مي گردد. گذشته روسيه و ترکيه، سراسر رقابت بوده است. البته به بيان معروف، همسايگان هميشگي، رقباي دائمي نيز هستند. يکي از علل اصلي مشکلات بين اين دو کشور به مسائل ژئوپليتيکي مربوط مي شود. براي حدود دو قرن هر دو کشور مرز مشترکي در قفقاز داشتند و براي تسلط بر درياي سياه مبارزه مي کردند. براي روسيه اين مبارزه افتخار آميز از 1768 تا 1878 بود. پس از 70 سال ثبات نسبي، از 1920 دوباره منطقه با يک خلا قدرت مواجه شد و دولت ها و شکل بندي هاي سياسي جديدي در حال شکل گيري است. بيشترين سياسيون روسي، ترکيه را به عنوان يکي از برنده هاي اصلي فروپاشي شوروي تلقي مي کنند. در نظر آنان آنکارا بدون هيچ تلاش جدي اي، دسترسي خود را به همسايگان جنوبي روسيه بازيافته است. در زمان گذشته که رهبران مسکو تمايل به غرب داشتند، به ترکيه به عنوان يک نيروي تامين کننده ثبات در جنوب شوروي سابق که مي تواند نفوذ غرب را به شکل خوش خيم طرح ريزي کند نگاه مي کردند. در حال حاضر اين ذهنيت ژئوپليتيکي در روسيه وجود ندارد و براي آنان مشکل است که ترکيه را به عنوان رقيب در بخش هايي از حوزه سابقشان ناديده بگيرند. اين تفکر، در حال حاضر در ميان بسياري از دولتمردان روسيه وجود دارد. تنها تفاوت اصلي ميان آنها در اين است که آيا بايد ترکيه را به عنوان بازيگري مستقل در نظر بگيرند و يا به عنوان بازيگر نيابتي آمريکا تلقي کنند. از طرفي ترکيه در اتحادي با اوکراين، آذربايجان و گرجستان (که آمريکا و ناتو نيز در آن حضور دارند) شرکت کرده است که البته به نظر مي رسد در مقابل روسيه و ارمنستان قرار ندارد. مسکو نيز به دليل سازماندهي ضعيف، خود را از يک اتحاد معنوي از طريق ارتدوکس مسيحي ها با اعضاي بالقوه خود همچون اوکراين، گرجستان و مولداوي محروم کرده و راه را براي نفوذ غرب بازگذاشته است. اما به هر حال ترکيه به خوبي آگاه است که با بسته شدن تنگه هاي درياي سياه و اين مطلب که حداقل برخي خطوط لوله انتقال انرژي خزر از روسيه گذر خواهد کرد، همواره سياست هاي خود را نسبت به روسيه تعديل کرده و همچنان اهميت ژئوپليتيکي اين کشور را جدي تلقي مي کند. نکته ديگر مسائل نظامي است. توازن نظامي منطقه اي که در گذشته نيز براي روسيه بسيار ناراحت کننده بود، در حال حاضر بسيار وخيم تر گرديده، درياي سياه به درياچه ناتو تبديل شده است. زماني که روسيه و اوکراين بر سر تقسيم ناوگان درياي سياه و سواستوپل مي جنگيدند و با هم منازعه داشتند، نيروي دريايي روسيه بطور برق آسايي از بين رفت. از طرفي روس ها شاهد رشد نيروي دريايي ترکيه هستند که آنان را بسيار نگران کرده است. برگزاري مانورهاي مشترک آمريکا با ترکيه در درياي سياه، نگراني روسيه را تشديد کرده که مسکو در اين منطقه بازنده بزرگ است. البته نيروي دريايي در روسيه بطور سنتي نقش کمکي در استراتژي نظامي اين کشور داشته است، اما به هر حال ارتش روسيه موقعيت هاي کليدي را در بسياري مناطق از دست داده و تنها سايه اي از شوروي قدرتمند براي خود باقي گذاشته است. نکته بعدي، موضع گيري هاي سياسي ترکيه و روسيه در زمينه منازعات و روابط آنان با همسايگان است که برخي از روابط و موضع گيري هاي سياسي آنکارا موجب رنجش مسکو گرديده است. ترکيه در جنگ قرهباغ از جمهوري آذربايجان حمايت مي کرد و توانست در سايه هم سويي با سياست هاي آمريکا، مسير خط لوله نفت باکو-تفليس-جيحان را از خاک خود عبور دهد و موقعيت و منافع استراتژيک خود را ارتقاء دهد. از سوي ديگر، گرجستان نيز کمک هاي نظامي و امنيتي گسترده اي به اين کشور کرده است تا امنيت مسير خط لوله نفت مذکور تامين شود. در بعد اقتصادي بخش خصوصي ترکيه حضور قدرتمندي در کشورهاي منطقه دارد و سرمايه گذاري هاي کلاني انجام داده است. تمامي اين امور به معناي ورود به حوزه خصوصي شوروي (سابق) در نظر گرفته مي شود.در عرصه امنيتي نيز چندين عامل اختلاف زا در بين دو کشور بر طرف شده و در نتيجه راه را براي بهبود روابط همراه کرده است. ايجاد شوراي روسيه – ناتو موجب کند شدن سرعت گسترش ناتو به طرف روسيه گرديده است. علاوه بر اين، امتناع ترکيه در مارس 2003 از اجازه دادن به نيروهاي آمريکا براي استفاده از خاک ترکيه به عنوان پايگاه جبهه شمالي در جنگ عليه عراق نشان داد که آنکارا ديگر نماينده آمريکا در منطقه نيست و در حال حاضر سياست هاي مستقل تري را دنبال مي کند. در اين راستا روسيه و ترکيه به مواضع مشترکي در خاورميانه دست يافته اند، مواضعي که اغلب در مخالفت با سياست هاي منطقه اي آمريکا مي باشد. حدود 20 سال قبل، فعاليت هاي در حال افزايش آنکارا در بالکان بوسيله مسکو به عنوان حرکت هاي امپرياليستي مورد سرزنش قرار مي گرفت. آنکارا از همين لحن براي مشخص کردن اعمال مسکو در قفقاز استفاده مي کرد. امروزه هر دو طرف در انتخاب اصطلاحات دقت بيشتري مي کنند. آنها به نظر از گذشته درس گرفته اند و به جاي اين که بر مشکلات خود بيفزايند، سعي در يافتن راه حل هايي براي حل آن هستند. به طور خاص بايد اشاره کرد که موقعيت و مواضع طرفين در مساله ناگورنو قره باغ به يکديگر نزديک تر گرديده است. روسيه و ترکيه در دوره کنوني معتقدند که هر گونه ترتيباتي بايد با دادن حق نظارت به خود آذربايجاني ها و حق تعيين سرنوشت خودشان حاصل گردد. مشکل کردها در شمال عراق يکي از مشکلات جدي ترک هاست که البته هر دو طرف ديدگاه هايشان را در ارتباط با PKK مشخص کرده اند. مقام هاي روسي تاکيد کرده اند که هيچ تروريستي از هيچ حمايتي از طرف روسيه برخوردار نيست. مبارزه با تروريسم مورد تاکيد هر دو کشور قرار گرفته و البته آن ها تا به حال تجربياتي در اين زمينه به دست آورده اند. به طور خاص در اين زمينه مي توان به همکاري مشترک روسيه و ترکيه در آزاد کردن گروگان ها در ايستگاه "اوراسيا" اشاره کرد. در اين زمينه يادداشت تفاهم همکاري در مبارزه عليه تروريسم، به وسيله دو طرف در آخر دسامبر 2006 امضا شد که همکاري در يکسري موارد خاص را مورد تاکيد قرار مي داد. همچنين امنيت نظامي، استحقاق بررسي ويژه و بيشتري را دارد. محققين روسي امور ترکيه نيز به خوبي مي دانند که ترکيه اي ها آمادگي شکل دادن به همکاري نظامي را دارند و اگر اين مطلب به درستي براي مردم و گروه هاي مدني توضيح داده شود، بسيار بعيد به نظر مي رسد که با مخالفت جدي اي مواجه شود. روسيه و ترکيه به دليل وجود دغدغه هاي امنيتي مشابه، اين آمادگي را دارند که يک مجموعه امنيتي را در منطقه شکل دهند. به همين دليل هر دو طرف بايست تلاش هاي مداومي براي ارتقاي همکاري و اعتماد در مناطق همجوار و همسايه انجام دهند. در همين زمينه رهبران سياسي و نظامي روسيه معتقدند که آنکارا نبايد درباره همکاري نظامي بين مسکو و نيکوزيا (قبرس) نگران باشد. روس ها معتقدند قراردادي که براي تحويل سيستم هاي موشکي ضد هواپيمايي S-300 به قبرس به امضا رسانده اند، توان بالقوه تهاجمي ارتش قبرس را تقويت نکرده است، بلکه اين موشک ها تنها مي توانند به افزايش اعتماد به نفس نيکوزيا در گفتگوها کمک کند. از طرفي براي روسيه فروش تسليحاتي اش بسيار اهميت دارد. مسکو تانک ها و سيستم هاي دفاع هوايي را به قبرس، زير دريايي هايي را به ايران، هواپيماهاي جنگنده به بلغارستان و مجارستان و طرح هايي براي فروش گسترده سلاح به سوريه را دارد. ترکيه نيز اولين کشور ناتو است که هليکوپترهاي مسلح و وسايل نقليه جنگنده روسي را تحويل گرفته است که اين يکي از بهترين توليدات نظامي مسکو از نوع هليکوپترهاي KA-50 معروف به کوسه سياه است. به هر حال روندهاي موجود نشان از نزديکي ديدگاه دو کشور در مسائل امنيتي دارد. اين امر بيشتر به دليل جايگاه مسکو و آنکارا در صحنه بين المللي است. ترکيه بطور چشم گيري در امر توسعه موفق بوده و روسيه پيشگام امپراتوري عظيم شوروي (سابق)، از ادعاي ابرقدرتي خود صرف نظر کرده و بر حل مشکلات و مسائل منطقه اي و داخلي متمرکز شده است. همين امر اختلافات را تا آنجا که امکان داشته کاهش داده و زمينه روشني را براي تلاش هاي مشترک به وجود آورده است. اما روندهاي جديد سياست خارجي روسيه و يا هر کشور ديگري آن گونه نيست که يک شبه اين سياست تغيير کند. با اين همه شرايط دگرگون شده قابل ملاحظه است. * بعد اقتصاديمهمترين بعد همکاري دو کشور را مي توان اقتصادي دانست که مهمترين آن همکاري هاي روسيه و ترکيه در حوزه انرژي است. علت اصلي گرايش روسيه به ترکيه، نگرش غالب اقتصادي و ژئواکونوميک امروز روس ها است. در اين نگرش، روسيه تلاش بسياري براي همکاري با کشورهاي گوناگون و ارتقاي جايگاه خود در اقتصاد و سياست جهاني داشته است. يکي از کشورهايي که روسيه تلاش بسياري براي تعميق روابط اقتصادي و تا حدودي تنش زدايي در روابط با آن داشته ترکيه است. ترکيه بعد از کشورهاي آلمان، هلند، چين، ايتاليا، اوکراين و بلاروس، هفتمين شريک تجاري بزرگ روسيه به شمار مي رود. از سوي ديگر روسيه نيز بزرگترين شريک تجاري و بزرگترين تامين کننده انرژي ترکيه است. روسيه و ترکيه قصد دارند که حجم مبادلات تجاري ميان دو کشور را طي پنج سال آينده چهار برابر بيشتر کنند و به 100 ميليارد دلار برسانند. حجم مبادلات تجاري دو کشور که در سال 2001 ميلادي 4 ميليارد دلار بود، در سال 2008 ميلادي به 38 ميليارد دلار رسيد، اما در سال گذشته ميلادي تحت تاثير بحران مالي جهان به شدت افت کرد. در سال گذشته صادرات ترکيه به روسيه با 50/6 درصد کاهش نسبت به سال 2008 ميلادي به سه ميليارد و 202 ميليون و 630 هزار دلار رسيد. در مقابل واردات ترکيه از روسيه با 37/2 درصد کاهش به 19 ميليارد و 710 ميليون و 127 هزار دلار رسيد. در حال حاضر مسکو و آنکارا همکاري هاي گسترده اقتصادي با يکديگر برقرار کرده اند. از دهه 90 ترکيه به يکي از بزرگتري شرکاي تجاري روسيه تبديل شد و اين به دليل ماهيت مکملي اقتصادهايشان است. ترکيه صادرکننده کالاهاي ساخته شده و پيشرفته تر خود به روسيه است، در حالي که روسيه مزيت هاي بسياري در زمينه صادرات انرژي مخصوصا نفت و گاز دارد. اما قبل از هر چيز بايد اشاره کرد که گسترش تعاملات اقتصادي بين دو کشور به دليل تلاش هاي ديپلماتيک مسکو و آنکارا است. شروع همکاري هاي اقتصادي گسترده طرفين از پروژه همکاري اقتصادي درياي سياه (BSCE) آغاز گرديد. BSCE در 1992 با يک ابتکار منطقه اي به وسيله ترکيه و شامل همه کشورهاي مرزي درياي سياه به علاوه يونان تنظيم گرديد. همانطور که پيشتر نيز گفته شد، برجسته ترين موضوع در فرايند توسعه و تعميق روابط اقتصادي ترکيه با روسيه را همکاري در حوزه انرژي تشکيل مي دهد. روسيه بزرگترين تامين کننده گاز ترکيه مي باشد و اين کشور بيش از دوسوم واردات گاز خود را از روسيه تامين کرده و 52 درصد برق خود را نيز با استفاده از گاز اين کشور توليد مي کند. همکارى نزديک مسکو و آنکارا در زمينه انتقال نفت و گاز، امنيت انرژى اروپا را بيش از بيش در گرو نقش اين دو کشور قرار خواهد داد. قصد ترکيه تبديل شدن به يک مرکز تقسيم گاز و تامين نيازهاى اروپا است. آنکارا که در دوره جديد با پيگيري سياستهايي که به گفته کارشناسان، در صحنه هاي سياسي، اقتصادي و انرژي ترکيه را به کانون توجه جهاني تبديل و نقش اين کشور را در معادلات جهاني برجسته کرده و هدف تبديل کردن اين کشور به بزرگترين پايانه انرژي منطقه را دنبال مي کند، سعي مي کند از موقعيت راهبردي خود به بهترين وجه استفاده کند. در همين راستا ترکيه در استراتژي انرژي روسيه با توجه به قرار گرفتن در مسير چند خط لوله نفت و گاز اين کشور از جمله به کشورهاي اروپايي از جايگاه مهمي برخوردار است. در جديدترين همکاري هاي دو کشور در زمينه انرژي در سفر اخير ديميتري مدوديف رييس جمهوري روسيه به ترکيه قرارداد انتقال نفت و گاز روسيه از طريق خط لوله سامسون – جيحان که از درياي سياه تا درياي مديترانه امتداد دارد به امضاي دو کشور رسيد. اين قرارداد به "جريان آبي 2 "موسوم است. خط لوله اول "جريان آبى" که در سال ???? مورد بهر بردارى قرار گرفت، از عمق 2000 متري عمق آب درياي سياه عبور کرده و نفت و گاز روسيه را به طور مستقيم به بندر سامسون ترکيه واقع در درياي سياه مي رساند. اما قرارداد موسوم به جريان آبي 2 مربوط به انتقال انرژي از طريق خط لوله اي است که از بندر سامسون تا بندر جيحان ترکيه در درياي مديترانه کشيده شده است. اين خط لوله در واقع در امتداد جريان آبي 1 کشيده شده است. بر اين اساس ترکيه مي خواهد با از دور خارج کردن تنگه هاي بسفر و داردانل، نفت و گاز روسيه و حوزه درياي خزر را از درياي سياه به درياي مديترانه منتقل کند. يکي ديگر از حوزه هاي همکاري دو کشور در زمينه انرژي همکاري در زمينه انرژي هسته اي است. در همين زمينه در سفر اخير مدودف به ترکيه، قرارداد همکاري در زمينه احداث نيروگاه هسته اي در منطقه "آک کويو" واقع در بندر "مرسين" در ساحل درياي مديترانه به امضاي مقام هاي دو کشور رسيد. ساخت اين نيروگاه که داراي چهار راکتور 1200 مگاواتي خواهد بود در يک دوره هفت ساله اجرايي خواهد شد و حدود 20 ميليارد دلار هزينه در برخواهد داشت. اين توافقنامه پس از آن امضا شد که دولت آنکارا در سه چهار سال گذشته مناقصه اي براي احداث اولين نيروگاه هسته اي ترکيه در "آک کويو" استان مرسين برگزار کرد که شرکت هاي غربي در آن شرکت نکردند و تنها يک کنسرسيوم که شرکت هاي روسي در آن حرف اول را مي زند، برنده مناقصه شد. در مجموع انرژي قسمت عمده تجارت دوجانبه را در برمي گيرد، اما روابط اقتصادي در حوزه هاي ديگر نيز داراي اهميت مي باشد. شرکت هاي ساختماني ترکيه جايگاه خود را در روسيه تثبيت کرده اند و در مناقصه هاي طرح هاي عظيم ساختماني در مسکو و ديگر شهرهاي بزرگ، موفق عمل کرده اند. در سال 2004، ترکيه مقصد عمده جهانگردان روسي بوده است. 1/7 ميليون روسي از ترکيه بازديد کرده اند که اين تعداد توريست روسي با آلماني ها که بيشترين بازديد کنندگان خارجي را از ترکيه تشکيل مي دهند، رقابت مي کند. آنتاليا نيز که در سواحل مديترانه قرار دارد، استراحتگاه مطلوبي براي روس هايي است که مي خواهند، تعطيلات تابستاني خود را بگذرانند. اين حجم مسافرت و خريد و فروش هايي که دو کشور با يکديگر دارند، باعث شده است که به صورت غيررسمي، تجارت بين دو کشور افزايش چشم گيري يابد که به تجارت چمداني شهرت يافته و حجم تجارت در اين زمينه به مرز 2 يا 3 ميليارد دلار در سال رسيده است. * جمع بنديروسيه در سال هاي اخير با کنار گذاشتن رويکردهاي ايدئولوژيک در سياست خارجي خود، به شدن مشي عملگرايانه اي را پيشه کرده که در اين مسير منافع اقتصادي در اولويت سياست خارجي اين کشور قرار گرفته است. در راستاي اين رويکرد، ترکيه جايگاه مهمي در سياست خارجي روسيه دارد. روسيه و ترکيه که در دوراني نزاع هاي خونين بسيار و رقابت ژئوپليتيکي جدي اي با هم داشتند، اينک سياست هاي هم سوتري را دنبال مي کنند، اما نبايد فراموش کرد که همچنان اين دو کشور با يکديگر رقابت ها و اختلاف نظرهايي دارند. چه اينکه ممکن است اين رقابت ها و اختلاف نظرها بار ديگر اختلافات ژئوپليتيکي را زنده کند. اما به نظر مي رسد، تصميم گيري در اين مورد را که کدامين عامل غالب خواهد شد، بايد به آينده واگذار کرد و علت آن را نيز بايد در شرايط گذار سياسي هر دو کشور دنبال کرد. شايد مهمتر براي هر دو کشور، تشخيص جايگاه خود و محدوديت هاي ديگري است. روسيه خود را در شرايطي که بخواهد به عنوان يک امپراتوري بر ترکيه غلبه کند، نمي بيند. از طرفي ترکيه نيز توان و خواست جدي اي براي تبديل شدن به يک بلوک رقيب در منطقه را ندارد. سياستمداران کنوني روسيه بر اين نظرند که روابط اين کشور در آينده نبايد صرفا محدود به قدرت هاي بزرگي چون آمريکا، چين، آلمان و يا ترکيبي از آنها باشد، بلکه بايد با قدرت هاي مياني و کوچک بويژه همسايگان روسيه همچون ترکيه نيز روابط گسترده اي را برقرار نمود. از سوي ديگر ترکيه نيز در راستاي متوازن ساختن سياست خارجي خود و تکيه نکردن صرف به قدرت هاي بزرگ به دنبال يافتن دوستان و فرصت هاي جديدي براي همکاري در منطقه و جلب دوستان جديدي است. بر همين اساس دو کشور روز به روز به يکديگر نزديک تر مي شوند و همکاري هاي خود را بيشتر گسترش مي دهند. 1002

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 358]