كوه خواجه بزرگترين بناى خشتى در كوير تاريك

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: كوه خواجه بزرگترين بناى خشتى در كوير تاريك
سرزمين سيستان در كنار رود هيرمند يكى از مناطق تاريخى ايران به شمار مى آيد كه آثار و شواهد تمدن هاى بسيارى را در خود جاى داده است. تمدن هايى كه به واسطه وجود رود هيرمند و درياچه هامون در اين منطقه شكل گرفته اند و بعضا داراى قدمتى پنج هزار ساله هستند. شهر زابل نيز در منطقه سيستان از شهرهاى قديمى اين سرزمين به حساب مى آيد كه آثار تاريخى ارزشمندى را در خود جاى داده است. بناهايى كه بيان گر دوره هاى تاريخى متفاوتى هستند. نام قديمى شهر زابل را زرنك مى ناميدند. يكى از باارزش ترين و قديمى ترين آثار تاريخى سرزمين سيستان كوه خواجه است.كوه خواجه، تنها عارضه طبيعى در دشت سيستان است و در ۳۰ كيلومترى جنوب غربى شهرزابل قرار دارد. اين كوه ذوزنقه اى شكل از سنگ هاى بازالت سياه رنگ تشكيل شده مانند جزيره اى در ميان درياچه هامون قرار دارد. بر روى اين كوه مى توان آثار بناهاى باستانى مربوط به دوره هاى تاريخى متفاوت را مشاهده كرد. يكى از مهم ترين و شاخص ترين بناهاى تاريخى اين محل ، آتشكده اى است قديمى كه زمان ساخت آن به سده يكم پس از ميلاد باز مى گردد. آتشكده مذكور داراى يك تالار مركزى در وسط و راهروهايى در اطراف است كه در نهايت به ورودى اصلى آن در جلو ختم مى گردد و مطابق با سبك چهارتاقى هاى آن دوره ساخته شده است. ويرانه هايى نيز در اطراف آن وجود دارد كه مربوط به دوره هاى اشكانى و ساسانى است. كوه خواجه قلعه اى عظيم و دژ شهرى منحصر به فرد از دوره اشكانيان و ساسانيان است. اين اثر بزرگ به تخت جمشيد خشت و گل شهرت دارد و تنها نمونه دژ شهرهاى اشكانى باقى مانده در ايران است. يكى ديگر از بناهاى تاريخى شاخص در كوه خواجه ، كاخى است مربوط به دوره ساسانيان كه جلوه هاى معمارى بديعى را مى توان در آن مشاهده كرد. اين كاخ شامل عمارتى است كه در جلوى آن حياطى با منظره اى بسيار بديع و زيبا كه چشم هر بيننده اى را خيره مى سازد قرار گرفته است. همچنين در بخش جنوبى اين تپه معبدى خشتى مربوط به دوره هاى قبل از اسلام قرار گرفته است. اين معبد كه كرچك چهل گنجه نام دارد بنابر عقيده برخى ، همرديف بناهاى قلعه دختر شمرده مى شود. از ديگر بناهاى باستانى مربوط به دوره هاى پس از اسلام مى توان به مقبره خواجه مهدى بن محمد بن خليفه اشاره كرد كه در كنار زيارت گاه هاى خواجه قلتان و پير گندم بريان قرار دارد و ساير آثار باستانى موجود بر روى تپه مربوط به قوم سكاها مى باشد. كوه خواجه در دوره ساسانى كمتر مشابهى در ديگر نقاط كشور داشته و تنها آتشكده تخت سليمان از برخى جهات با دوره ساسانى كوه خواجه بويژه آتشكده آن قابل مقايسه است.سرزمين سيستان با تاريخ چندين هزار ساله خود به عنوان نگينى درخشان در تاريكى كوير مطرح است اما چرخ آثار باستانى و توسعه گردشگرى اين منطقه به علتهاى مختلف لنگ مى زند. فراوانى آثار باستانى و تاريخى سيستان به اندازه اى است كه بسيارى از دانشمندان و كارشناسان ايرانى و خارجى از آن به عنوان «سرزمين آفتاب» ياد كرده و سيستان را بهشت باستانشناسان معرفى كرده اند. نبود فضاى اقامتى و رفاهى در حاشيه كوه خواجه براى اسكان گردشگران اين منطقه و فقدان مراكز پذيرايى و تجارتى و نبود امكانات اوليه بهداشتى در كنار اين اثر تاريخى باعث مهجور ماندن و ناشناخته شدن كوه خواجه شده است. وجود تاريكى مطلق در محيط اطراف كوه خواجه در شب و نبود اطمينان از امنيت شبانه براى عبور و مرور در اطراف اين اثر از جمله مهمترين مشكلات ديگر پيش روى مشتاقان گردشگران است.
پنجشنبه 30 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 210]