آب؛ سلاح جنگي يا ابزار نوسازي‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: آب؛ سلاح جنگي يا ابزار نوسازي‌

آيا دولت تركيه با پي‌گيري طرح‌هايي كه در زمينه تهيه برق از منابع آبي دارد، مي‌خواهد تسلط خود بر دو موضوع مناقشه برانگيز را تحكيم بخشد؟ دو موضوعي كه عبارت است از سوريه و كردها. و اين هر دو موضوع، ساليان سال است كه دولت آنكارا را به خود مشغول داشته و دارد.‌

* *‌ *‌

هر جهانگردي كه پا به شهر كوچك در جنوب شرقي تركيه بگذارد با منظره‌اي رو به رو مي‌شود كه او را افسرده مي‌كند. حسن‌كيف در كناره دجله واقع شده و روزگاري از قطب‌هاي مهم بين‌راهي در مسير جاده ابريشم و به اين جهت داراي جذابيت‌هايي براي تاجران، گردشگران، و مورخان بود. اما اين شهر تاريخي، امروز رو به نابودي مي‌رود. سد در نزديكي همين شهر در دست احداث است و روزي كه كار سد به پايان رسيده و آماده بهره‌برداري شود صدها آبادي كوچك از جمله همين حسن‌كيف به زير آب درياچه پشت سد خواهد رفت و ناپديد خواهد شد.‌

ابراهيم، كارگر 50 ساله ساكن حسن‌كيف مي‌گويد: از روزي كه معلوم شد مي‌خواهند اينجا سدي بسازند و قضيه قطعي است، اهالي رفته رفته از اينجا كوچ كردند و رفتند.‌

كار احداث سد از سال 2006 در پايين دست حسن‌كيف آغاز شده و طبق برنامه در سال 2013 به پايان خواهد رسيد.‌

سد ليوس بخشي از طرح عظيم موسوم به آناتولي جنوب شرقي است. در اين طرح بناست 19 نيروگاه و 22 سد در كرانه‌هاي دجله و فرات احداث شود. هزينه اين طرح 32 ميليارد دلار برآورد شده و عظيم‌ترين طرحي است كه از زمان تاسيس دولت تركيه به اجرا در مي‌آيد.‌

پايگاه اينترنتي طرح آناتولي جنوب شرقي، در اين باره مي‌نويسد: هدف از اجراي اين طرح عظيم بهبود سطح زندگي و افزايش درآمد اهالي ساكن در اين منطقه از طريق ايجاد موقعيت‌هاي توليدي و شغلي در بخش روستايي است. اين طرح از سويي، ادامه آمال و آرزوهاي كمال آتاتورك بنيان‌گذار دولت تركيه مبني بر تجديد حيات ملت ترك است.‌

اما برخي تحليل‌گران همزبان با گروه‌هايي از مردم منطقه، ‌ و نيز برخي همسايگان تركيه، اجراي اين طرح عظيم را با سوءظن مي‌بينند.‌

محل اجراي طرح كمتر از 70 كيلومتر با مرزهاي مشترك تركيه با دو همسايه‌اش عراق و سوريه فاصله دارد. برخي معتقدند تركيه با بستن سد بر روي دو رود مهم خاورميانه مي‌خواهد به عبارتي تبديل به سكاندار اداره منابع آبي در اين منطقه كم آب شود. چنين امري براي ساكنان پايين دست رودخانه، مخصوصاً سوريه غيرقابل هضم است. اهالي جنوب شرقي تركيه نيز اجراي اين طرح‌ را جديدترين برنامه تركيه در مبارزه ديرينه‌اش با كردها قلمداد مي‌كنند.

مناسبات تنش‌آلود تركيه با سوريه در خلال قيام كردها در دهه 1980 به يكي از حادترين دوره‌ها رسيد. تركيه در آن دوره معتقد بود كه دولت دمشق به شورشيان كرد در خاك سوريه پناه داده و اردوگاه‌هاي آموزشي براي آنان مهيا كرده و از آنها پشتيباني مي‌كند.

يكي از سلاح‌هاي غيرمستقيم كه در اين قبيل رويدادها مورد استفاده دولت تركيه قرار مي‌گيرد، سلاح آب است. آبي كه مي‌تواند به سوريه جريان يابد با احداث سدها در خاك تركيه نگه داشته مي‌شود و سوريه از دست‌يابي به آن محروم مي‌ماند.

فايننشال تايمز در شماره 21 ماه مارس خود به نقل از يكي از مهندسان تركيه‌اي كه در اين طرح كار مي‌كند نوشت:

اما اين سلاح آب به گمان اهالي محل فقط عليه سوريها به كار نمي‌رود. تركيه از اين سلاح در برابر كردها هم استفاده مي‌كند. فايننشال تايمز در همان شماره به نقل از يكي از كردهاي ساكن در جنوب شرقي تركيه نوشت:

اما علاوه بر اين نگاه كردها به برنامه برق - آبي دولت آنكارا كه تا حدي بدبينانه هم هست، برخي منابع دولتي تركيه هم ابعاد امنيتي طرح را تأييد مي‌كنند. فرماندار محل به فايننشال تايمز گفته بود:
ساكنان حسن كيف اينك در انتظار روزي هستند كه كار احداث سد تمام شود و با شروع آب‌گيري آن، خانه و كاشانه آبا و اجدادي آنان به زير آب برود. دولت وعده داده كه براي كساني كه خانه‌هايشان به زير آب مي‌رود خانه و شغل فراهم خواهد كرد. به علاوه طبق برنامه‌هاي دولت، افزايش گردشگري در محل، پس از احداث سد و شكل‌گيري درياچه پشت‌ سد، خود عامل رونق زندگي ساكنان محل خواهد بود.

اما به گفته برخي اهالي محل، اراضي مورد نظر براي اسكان مردم بعد از تخليه حسن كيف، در نقطه‌اي واقع شده كه فاقد هرگونه امكانات است. آنان مي‌گويند دولت و عده تهيه كار و مسكن داده، اما با اعتباري كه به اين كار تخصيص يافته، تحقق آن امكان‌پذير نيست.

خانم از اعضاي برنامه امدادي طرح، كه وظيفه رسيدگي به مشكلات اهالي پس از انتقال را دارد، مي‌گويد:

البته مردم محل از طرح احداث سد آتاتورك هم خاطره‌هاي نامطلوبي دارند. آنچه در آن زمان درباره اشتغال‌زايي براي اهالي گفته شده بود، محقق نشد. از سوي ديگر خيلي از كارگراني كه در طول زمان احداث سد كار مي‌كردند، كساني بودند كه از نواحي غرب تركيه به محل آورده شده بودند و پس از پايان كار به زاد وبوم خود رفتند. از اين تجارب، نتيجه‌اي گرفته شده كه بدبيني به اشتغال‌زايي چنين طرحي را موجب مي‌شود.اما مقامات كنسرسيوم سد ليوس، گروه چند مليتي طرح و اجراي سد، مي‌گويند: در خلال دوره پنج تا هفت ساله اجراي سد، بالغ بر 4 هزار شغل براي مردم محل فراهم مي‌شود. افزون بر آن تعدادي پيمان كار محلي هم به كار گرفته خواهند شد.

چهارشنبه 29 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 268]