نقش تفريح در سلامت - فرهنگ و مهارت تفريح

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: كاهش ميزان خشونت هاي اجتماعي، انحراف هاي اجتماعي و ارتقاي سطح سلامت جسمي و رواني شهروندان و افزايش بهره وري در كارها از جمله ضرورت هاي اجتماعي تفريح است. موضوع تفريح آنقدر مهم است كه ماده بيست و چهارم اعلاميه جهاني حقوق بشر نيز به اين امر تاكيد داشته و بر اساس اين ماده هر كس حق استراحت، فراغت و تفريح دارد و بويژه به محدوديت معقول ساعات كار و مرخصي هاي ادواري با اخذ حقوق، ذيحق است. براساس سند چشم انداز 20 ساله كشور، جمهوري اسلامي ايران بايد سالم ترين جمعيت منطقه را تا سال 1404 داشته باشد. سووالي كه مطرح است اين است كه برخورد جامعه ايراني با تفريح فعال با توجه به اينكه تفريح تاثير مهمي بر سلامت افراد دارد چگونه است و كارشناسان يعني افراد علمي و اجرايي به اين موضوع چگونه مي نگرند؟ گروه ميزگردهاي خبري ايرنا، در ميزگردي نقش تفريح در سلامت افراد را با حضور، زكريا يازرلو‌ معاون پرورشي و تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش ، بهزاد دماري رييس انجمن پزشكي اجتماعي، علي علي آبادي جامعه شناس، كاظم دستگردي‌ مدير اوقات فراغت معاونت اوقات فراغت سازمان ورزش شهرداري تهران و مجيد اميدي‌ معاون سابق فرهنگي سازمان ملي جوانان، مورد بحث و بررسي قرار داده است . ** ايراني ها چقدر تفريح مي كنند؟ مجيد اميدي معاون سابق فرهنگي سازمان ملي جوانان در اين ميزگرد، به يكي از شاخص هاي پيشرفت جوامع اشاره كرد و گفت كه يكي از پيشرفت هاي جوامع، مدت فراغتي است كه در اختيار افراد قرار مي گيرد. اميدي اظهار داشت:‌ ايران از جمله كشورهايي است كه شاخص اوقات فراغت بالايي دارد اما ضروري است اين شاخص با يك مقدار تحليل دقيق تري بيان داشت. سووالي كه مطرح است اين است كه آيا جامعه ما بدرستي از مدت زمان اوقات فراغتي كه در اختيار دارد و تفريح نيز در دايره آن قرار دارد، استفاده مي كند؟ وي افزود‌: بر اساس يك گزارش فقط حدود 11 درصد از خانوارهاي كشورمان در هزينه سبد خانوار، تفريح و اوقات فراغت را براي خودشان و فرزندانشان به خوبي در نظر گرفته اند. اميدي اين ميزان 11 درصدي تفريح در سبد خانوار در كشور را بسيار اندك عنوان كرد و تاكيد كرد كه اين فرهنگ بايد رشد كند و هزينه فراغتي بايد جايگاه خود را در سبد خانوار همچون غذا و پوشاك و اجاره منزل، باز كند. *زكريا يازرلو معاون پرورشي وزارت آموزش و پرورش نيز گفت: تابستان امسال آموزش و پرورش با يك ظرفيت 7ميليارد نفر ساعت اوقات فراغت مواجه بود كه اگر تمام دستگاه هاي اجتماعي كشور با يك هم افزايي مطلوب هم در خدمت تحقق بهينه سازي و بهبود اوقات فراغت دانش آموزان كشور قرار بگيرند باز هم به نظر نمي رسد كه پر كردن اين ظرفيت از عهده ساير دستگاه ها بر آيد. و اما در وهله نخست ويژگي هاي تفريح چيست كه بايد در سبد هزينه خانوارهاي ايراني جاي خود را بازكند؟ آنچه كه شركت كنندگان در اين ميزگرد در خصوص تفريح اتفاق نظر داشتند اين بود كه تفريح انتخابي ، اختياري و رضايت بخش است، تفريح في نفسه جذاب و نشاط آور و موجب تجديد قواي جسماني و رواني است و در اوقات فراغت نيز صورت مي گيرد. تفريح انواع مختلف دارد كه تفريح فعال و غير فعال، سالم و غير سالم از جمله اين تقسيم بندي ها بشمار مي آيد كه البته در اين گزارش ، منظور نظر تفريح ناسالم كه مي تواند سوء مصرف مواد مخدر ، قمار بازي ، نوشيدني هاي غير مجاز و پرسه زني در خيابان ها ، پاساژ ها و مواردي از اين قبيل باشد، نيست. البته با توجه به تعاريف ياد شده در اين ميزگرد تفريح از نوع فعال آن مد نظر قرار گرفت كه در اين ارتباط علي آبادي در خصوص مصاديق تفريح فعال اظهارداشت‌: ديدار با دوستان( مهماني)، فعاليت هاي ورزشي غير حرفه اي همچون ورزش هاي همگاني، دو آهسته و كوهنوردي ، بازديد از موزه و سينما رفتن از جمله تفريح هاي فعال به شمار مي آيد. *بهزاد دماري ‌ رييس انجمن پزشكي اجتماعي در اين ارتباط اظهارداشت ‌: اينكه چرا تفريح فعال بر تفريح غير فعال (مثل گوش دادن به موسيقي و تلويزيون تماشا كردن)‌برتري دارد و بيشتر مدنظر است به اين علت است كه تفريحات فعال تاثيرات جسمي ، رواني، اجتماعي و حتي معنويت بيشتري نسبت به تفريحات غير فعال دارد. دماري گفت‌: كشورهايي از جمله كانادا هر سال اوضاع تفريح را تحت پايش قرار مي دهند و تفريحات فعال و غير فعال مردم را بررسي مي كنند زيرا براي مسوولان اين كشور بسيار مهم است كه درصد تفريحات فعال بيشتر شود زيرا پشت بند اين تفريحات فعال است كه بهره بيشتري از سلامت جامعه بدست مي آيد . وي در ادامه بيان داشت‌: اين در حالي است كه در كشور ما براساس تحقيقات بدست آمده تفريح در حوزه غير فعال، بسيار برجسته تر از تفريح فعال است و به عبارت ديگر مردم بيشتر به سمت تفريحات غير فعال روي مي آورند. وي افزود: در زمان حاضر جوامع امروزي داراي مشكلات سلامت جسمي همچون چاقي ، بيماري هاي قلبي عروقي و بيماري هاي روان مواجه هستند كه در اين ميان تفريحات غير فعال معمولا با فعاليت فيزيكي كمتري نسبت به تفريحات فعال صورت مي گيرد بنابراين سلامت جسمي نيز بيشتر به خطر مي افتد. *دستگردي مدير اوقات فراغت معاونت اوقات فراغت سازمان ورزش شهرداري تهران نيز در تاييد اظهارات دماري گفت‌: هر چه از نظر زماني جلوتر مي رويم تجهيزات و امكانات براي تفريح بيشتر مي شود اما تفريحات از نوع غير فعال بيشتر از فعال ، دامن جامعه را گرفته است . وي افزود: روي آوردن اكثر مردم به تفريحات غير فعال همچون تلويزيون باعث مي شود كه هم تحرك جسمي آنان كم شود و هم دچار آسيب هاي ديگر همچون آسيب هاي روحي رواني شوند. اين در حالي است كه تفريحات فعال در تمام ابعاد باعث ارتقاي سلامت در فرد مي شود . ** تاثير تفريح بر سلامت سلامت بر اساس تعريف سازمان بهداشت جهاني در سال 1948 هرسه بعد جسمي ، رواني و اجتماعي را در بر مي گيرد و در طول دو دهه گذشه نيز بعد معنوي نيز به آن اضافه شده است . *دكتر دماري در اين ارتباط اظهار داشت:‌ اينكه بعد معنوي نيز به مفهوم سلامت اضافه شود، اجماع جهاني صورت نگرفته است اما خيلي از مراكز تحقيقاتي دنيا در حال بررسي اين بعد در سلامت هستند. اين عضو هيات علمي مركز تحقيقات سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش ، تفريح را از جمله عوامل محيطي تاثير گذار بر سلامت عنوان كرد كه با آن نمره سلامت جسمي ، رواني‌، اجتماعي و معنوي فرد را مي سنجند. وي اضافه كرد‌: تحقيقات نشان داده است، تاثيراتي كه تفريح بر جسم مي گذارد شامل كاهش بيماري هاي قلبي عروقي و سرطان ها است. وي گفت: به عنوان مثال هزينه هاي مراقبت هاي سلامت در كشور در شرايط حاضر روز به روز در حال افزايش است كه اگر به همين روال پيش برويم پنج تا 10 سال آينده شايد ديگر نتوانيم هزينه عمل هاي جراحي قلبي را در جامعه تامين كنيم . وي افزود: تفريح همچنين بر كاهش افسردگي و اضطراب و همچنين فراموشي و افسردگي در دوران سالمندي تاثير شگرفي دارد. وي نشاط يا Happines در جامعه را از ديگر خروجي هاي تفريح عنوان كرد و گفت ‌: رتبه نشاط ايران از بين 170 كشور در سال 2008 ، 96 است كه بايد اذعان داشت كه تغيير و بهبود اين رتبه به راحتي صورت نمي گيرد . *دستگردي مدير تفريحات سازمان ورزش شهرداري تهران نيز به بررسي موضوع تفريح از بعد خانواده اشاره كرد و افزود‌: تفريح باعث مي شود كه اعضاي خانواده احساس نزديكي و علقه بيشتري نسبت به همديگر داشته باشند. وي استحكام خانواده را از جمله بهترين مزيت تفريح سالم عنوان كرد و گفت: به عينه مشاهده كرده ايم كه هر گاه پدر و مادر دست فرزند و يا فرزندان خود را مي گيرند و براي يك تفريح ساده به خارج از منزل مي روند هم خودشان و هم فرزندانشان لذت مي برند . *يازرلو معاون پرورشي آموزش وپرورش نيز به تفريح به عنوان يكي از عوامل اعتلاي جامعه اشاره كرد و اظهار داشت: تاسال 1404 بايد مردمي سالم ، رشيد، دانا، هويت ساز، كارآفرين و افزاينده ثروت ملي داشته باشيم كه در يك چنين جامعه اي لحظه ها ، صرفا با رويكرد اعتلايي ميسر خواهد بود بنابراين بايد در تفريح نيز كه در سلامت تاثير گذار است پيشرفت را مشاهده كنيم. ** وضعيت تفريح در كشور همچنان كه در ابتداي گزارش به آن اشاره شد به گفته اميدي فقط حدود 11 درصد از خانوارهاي كشورمان در هزينه سبد خانوار، تفريح و اوقات فراغت را براي خودشان و فرزندانشان به خوبي در نظر گرفته اند. كه اين ميزان براي كشوري همچون ايران بسيار اندك است . دماري نيز به اين موضوع اشاره كرد كه در جامعه امروزي كشور خيلي از مردم به عنوان باور هنوز قبول نكرده اند كه تفريح هم مثل بچه دار شدن و مديريت مالي خانواده برنامه مي خواهد . وي در ادامه اظهارداشت: اين در حالي است كه وقتي از مردم سووال مي كنيم كه چرا تفريح نمي كنيد در پاسخ جواب مي دهند كه وقت نداريم ! در صورتيكه خود آن تفريح كردن در تعاريفي كه ارايه شد باعث ايجاد يك ظرفيت براي خلافيت و كار بيشتر مي شود . به گفته علي آبادي ، جامعه شناس در جوامع صنعتي تفريح در قالب صنعت ايجاد شده است و در دانشگاه ها رشته هاي تفريح وجود دارد و دانش آموختگان اين رشته هانيز بايد شرايط احراز مشاغل صنعت تفريح را داشته باشند كه توانايي برقراري ارتباط اجتماعي مناسب، توانمندي سازماني، مهارت هاي مثبت در ارايه خدمات به مشتري ، مهارت هاي كاربري رايانه ، انعطاف پذيري و سازگاري با برنامه هاي قابل تغيير بويژه در ساعات عصر و پايان هفته از جمله اين شرايط است . علي آبادي در پاسخ به اين سوال كه آيا جامعه ما نيز به تفريح به چشم يك صنعت نگاه مي كند ؟ اظهارداشت : متاسفانه مقوله تفريح در ايران در قالب يك صنعت مطرح نشده است . اين در حالي است كه در جامعه كنوني ايران با توجه به نيروي جواني كه داراست و همچنين نرخ نسبتا بالاي بيكاري مي توان با ايجاد اين صنعت ، اشتغال زايي قابل توجهي را ايجاد كرد. وي با بيان اينكه بحث تفريح مغفول مانده است ، اظهارداشت: وقوع جنگ و پيامدهاي آن در سال هاي اوليه انقلاب از دلايل مهم مغفول ماندن آن در كشور به شمار مي آيد. *اميدي نيز در اين ارتباط اظهار داشت: اگر حوزه اوقات فراغت و تفريح را به عنوان يك صنعت تلقي كنيم نگاهمان به تفريح تغيير مي يابد. اين صنعت مي تواند در كنار اينكه در آمدزا باشد ايجاد انگيزه نيز براي كساني كه مي خواهند وارد اين عرصه شوند مي كند . وي با بيان اينكه براي تربيت مربي و كارشناس اوقات فراغت و تفريحات خلا داريم گفت: سووال اينجا است كه دانشگاه هاي ما چقدر متخصص تفريح و نشاط و شادابي تربيت كرده اند؟ وي در ادامه گفت: تابستان كه مي شود تب اوقات فراغت و تفريح دانش آموزان نيز بالا مي رود و هر كسي يك مغازه اي داير مي كند و يك عده اي از فرزندان معصوم اين مملكت نيز به سمت اين اماكن مي روند تا به نوعي اوقات فراغت را سپري كرده و تفريح كنند. وي با بيان اينكه حاكميت بايد بستر ساز تفريح در جامعه باشد اظهارداشت: گاهي اوقات خانواده ها به حاكميت اطمينان و اعتماد مي كنند زيرا اين حاكميت است كه بستر سازي كرده است اما هنگامي كه وارد يك مجموعه فرهنگي مي شويد ديگر در آن مجموعه فكري يا فرهنگي به رغم اينكه آرم دولتي نيز بر سر در آن مشاهده مي شود، هيچ نظارتي را نمي بينيد زيرا ما اصلا مربي و گروه مرجع تربيت شده اي نداريم كه بر چگونگي تفريح فرزندان نظارت كنند. اين كارشناس فرهنگي گفت: ما با نهادهايي كه تربيت كننده مربي هستند مشكل داريم . ما با نهادهايي كه مي ترسند موضوع اوقات فراغت و تفريح را به گروه هاي متخصص ديگري بسپارند مشكل داريم . اين در حالي است كه گروه ها و شبكه ها و نهاد هاي اجتماعي مي توانند پلي ميان حاكميت و گروه هدف كه همان استفاده كنندگان از تفريح باشند، تلقي شوند . *علي آبادي نيز در اين ارتباط گفت: تصدي گري تفريح نبايد بر عهده دولت باشد بلكه وظيفه حاكميتي براي دولت در اين موضوع كفايت مي كند. وي به موضوع جوانان و تفريح در عصر جهان – محلي شدن يا (Glocalization) اشاره كرد و گفت: جهان - محلي شدن يعني گسترش ارزش هاي عام در مقياس جهاني (Global) و افزايش فرصت براي حضور ارزش هاي خاص محلي (Local) در پهنه گيتي است . وي اضافه كرد: اگر به جاي انكار و مبارزه نافرجام با جهاني شدن مانند فيلترينگ پايگاه هاي اينترنتي و جمع آوري ديش هاي ماهواره، رويكرد مشاركت فعال در فرايند جهان - محلي شدن در پيش گرفته شود و اگر با سعه صدر با جوانان رفتار شود، انان مي توانند نوآروي هايي انجام دهند كه فرهنگ ايران را در سطح دنيا مطرح كنند. علي آبادي در خصوص جوانان و تفريح در عصر جهان – محلي شدن ، با بيان اينكه جوانان به اقتضاي سن و سال شان، نوگرا ، تنوع طلب، پر انرژي، پر تحرك و آرمان خواه هستند ،گفت: جوانان بيش از هر گروه سني ديگر در پي تغيير جهان و تحقق بخشيدن به حقيقت جويي، عدالت طلبي و آزادي خواهي شان هستند . وي گفت: در جهان - محلي شدن ، تفريحات محلي نيز فرصت بروز و ظهور در سراسر جهان خواهند داشت. فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطاتي و شبكه هاي اجتماعي همچون فيس بوك مي توانند ما را در فرايند جهان – محلي شدن ياري كنند. بهتر است در كنار توجه به آسيب هاي فناوري هاي نوين ، به توانمندي هاي فوق العاده آنها و نحوه استفاده از آنها بيانديشيم و در اين راه به جاي اينكه صورت مساله را پاك كنيم برنامه ريزي كنيم . *يازرلو در ارتباط با تفريحات محلي كه علي آبادي نيز به آن اشاره كرد گفت: در زمان حاضر بازي هاي بومي در كشور وجود دارد كه اتفاقا متناسب با ذائقه ها و سليقه هاي خانواده ها هم هستند كه برخي از آنها نيز به ثبت بين المللي رسيده است . وي در ادامه افزود: آموزش و پرورش نيز حدود 700 بازي كه اتفاقا به خلاقيت و نوآوري منتهي مي شود و همچنين به صورت گروهي نيز انجام مي شود را باز توليد كرده كه در فرايند جهاني سازي مي توانند بروز يابند و حتي به اسم ايران به ثبت برسند. * دماري رييس انجمن پزشكي اجتماعي در ارتباط با توجه به جوانان به يك موضوع ديگر نيز اشاره كرد و گفت: هر چند حدود 40 درصد جمعيت ما زير 25 سال هستند اما بايد تفريح را براي تمام سنين نيز در نظر بگيريم و به خصوص براي سنيني كه الان در جامعه مولد هستند و به نظر مي رسد كه مورد غلفت واقع شده اند در حالي كه اين فرد شاغل نياز به خلاقيت و تمدد اعصاب دارد تا صبح فردا رفتار خوبي با ارباب رجوع داشته باشد. وي گفت: احتمالا جمعيت پنج درصدي سالمندان نيز تا 10 سال ديگر به حدود 10 درصد مي رسد كه نبايد آنان را نيز از نظر دور نگاه داشت. اين عضو هيات علمي مركز تحقيقات سلامت وزارت بهداشت افزود: سرمايه گذاري بر تفريحات گروه سالمندان به عنوان مثال بسياري از هزينه هاي جامعه از جمله هزينه هاي بيماري آنان را كاهش مي دهد . ** نسل امروزي ايران يازرلو معاون وزير آموزش و پرورش از ورود نسلي سالم از نظر رواني و جسمي به دبستان در سال گذشته كشور خبر داد و اينكه اين نسل يعني كودكان آماده به ورود به دبستان (در سال گذشته) در مراكز سنجش سلامت از نظر بينايي، شنوايي، تست هاي مختلف رواني و مجموعه مهارت هاي مختلف براي حضور در يك كلاس عادي مورد سنجش واقع شدند كه فقط چهار صدم درصد از نوآموزان راهي مدارس استثنايي شدند . وي با بيان اينكه استاندارد جهاني بيش از دو درصد را نشان مي دهد گفت : فرستاده شدن فقط چهار صدم درصد نوآموزان به مدارس استثنايي نشان دهنده اين مطلب است كه خانواده ايراني نسل سالمي را براساس شاخص هاي بين المللي به جامعه ارايه داده است . وي در عين حال تاكيد كرد كه بايد مراقب اين موضوع نيز باشيم كه در محيط هاي اجتماعي ديگر، نقش خانواده استمرار داشته باشد و پر رنگ تر باشد . *اميدي، كارشناس فرهنگي نيز هر چند به اهميت نقش خانواده تاكيد كرد اما به موضوع ديگري نيز اشاره كرد و آن اين بود كه باورهاي يك خانواده با باورهاي يك جامعه و مثلا در مدرسه و دانشگاه و همچنين گروه همسالان تفاوت دارد . وي در ادامه گفت: اثر همسالان گاهي اوقات هويت خانواده ها را نيز تغيير مي دهد و اين هويت در خانواده منعكس مي شود . امروز متاسفانه برخي از خانواده ها تسليم ادبيات فرزندانشان شده اند و آن هويت اصلي را از ياد برده اند كه بايد هويت خانواده را در اين ميان حفظ كرد . *دماري هم به موضوع ديگر سلامت روان اشاره كرد كه سازمان بهداشت جهاني ، وضعيت كشورها را از نظر سلامت روان تحت بررسي قرار مي دهد . به گفته وي، شواهد نشان مي دهد كه كشور ما از نظر سلامت روان با كمي غفلت حداقل در 10 تا 15 سال گذشته مواجه شده است يعني به عبارت ديگر اين امر تحت كنترل قرار نگرفته است و برخي از موارد پيشگيري نيز به عمل نيامده است . وي به مطالعه اي كه شهرداري تهران صورت داده است اشاره كرد كه در اين مطالعه 2 / 34درصد افراد در تهران مشكوك به اختلالات رواني هستند كه اين موضوع بزرگترين عامل خطر حقوق شهروندي است . وي در توضيح اظهاراتش گفت: يعني اگر مردم احساس كنند كه حقوق شهروندي آنان در خطر است سلامت روان آنان به تدريج به سمت تخريب مي رود . وي همچنين گفت: اين در حالي است كه در سياست هاي ابلاغي مقام معظم رهبري موضوع پيوست سلامت در محوريت برنامه پنجم توسعه قرار گرفته است . * متولي تفريح در جامعه كيست؟ يازرلو معاون وزير آموزش و پرورش بخشي از مسووليت هاي تفريح را بر عهده شهروندان و جامعه دانست و اظهارداشت: هر چند بخشي از مسووليت ها به دستگاه ها باز مي گردد كه مهيا كردن زير ساخت ها از جمله آنها است اما اگر در يك جامعه تفريح، اشكال پيدا كند ، آن اشكال برخاسته از فرهنگ عمومي و برگرفته از مجموعه نگاه شهروندان به تفريح است . وي گفت: اينكه چرا در يك شهر تفريح بيشتري صورت مي گيرد و در شهر ديگر كمتر تفريح مي شود به شهروندانش باز مي گردد. وي همچنين گفت: در بخش سياستگذاري ها نيز افراد بايد در ايده پردازي و طراحي برنامه هاي كه به تفريح منجر مي شود مداخله و ايفاي نقش كنند تا مجموعه كارهايي كه منجر به تفريح و سرگرمي مي شود گسترش يابد . *اميدي نيز به بومي سازي توليدات تفريحي در جامعه اشاره كرد كه بنا به گفته ي وي در زمان حاضر به دست بيگانگاني كه به دنبال دزدي و چپاول هويت جوامع هستند، افتاده است . وي با اشاره به اينكه حدود 90 درصد گيم نت ها وارداتي هستند تاكيد كرد: اگر بخواهيم يك جامعه سالم داشته باشيم بايد روي توليدات فراغتي سرمايه گذاري كنيم كه متاسفانه در عمل به جز در موارد محدود چنين اتفاقي نيافتاده است . *دماري نيز به گزارشي ازيكي از روزنامه ها اشاره كرد كه متولي تفريح در جامعه را بيش از 15 سازمان عنوان كرده بود. وي به تاسيس وزارت ورزش و جوانان اشاره كرد و پيشنهاد داد كه دفتر مديريت تفريحات جامعه يا هر ساختار ديگري در اين وزارتخانه به عنوان متولي برنامه سياستگذاري تفريحات البته با مشاركت دستگاه ها تشكيل شود. وي با بيان اينكه تدوين برنامه ملي اوقات فراغت به عنوان نخستين كار اين دفتر بايد مدنظر قرار گيرد گفت: به دنبال آن بايد لايحه اين برنامه نوشته شده و در مجلس شوراي اسلامي نيز براي تصويب مطرح شود . وي همچنين گفت: بايد در همين ساختار نيز متولي رصد نيز داشته باشيم كه يا دفتر ياد شده يا مركز ديگري اين وظيفه را برعهده بگيرد و درضمن تحقيقات نيز دراين زمينه توسط دانشگاه ها صورت گيرد . گزارميز ** 1776 ** 1823 **1542

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 381]