نانو فناوری ؛ از امروز تا فردا

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

نانوفناوري علم پيوند ‌دهنده دنياي امروز و آينده خوانده مي‌شود، چرا که هم اکنون اين حوزه محور ابداعات و اختراعات علمي روز دنيا قرار گرفته وهمان نقشي را که 150 سال پيش برق و الکتريسيته ايفا مي کرده را بازي مي‌کند . طي نيم قرن اخير تقريبا هر 10 سال يک فناوري جديد و تحول ‌ساز در جهان ظهور کرده و دراين ميان انسان هميشه در آرزوي اين بوده که به موقع درچنين فناوري‌هايي وارد ‌شده تا امکان رقابت داشته باشد . بنابراين، زماني‌که بحث فناوري نانو دردنيا مطرح شد درحالي‌که حتي تعريف مشخصي از اين علم در کشور نداشتيم عزم خود را جزم کرديم و خوشبختانه در حال حاضر با گذشت هفت سال از آن زمان آنقدر دراين علم به پيشرفت دست يافته ايم که نه تنها نسبت به کشورهاي پيشروعقب نبوده ، بلکه حتي از سند چشم‌انداز توسعه نانو فناوري ايران که براساس مفاد آن قرار است تا سال 1394 به جمع 15 کشور برتر جهان درحوزه فناوري نانو بپيونديم نيز پيشي گرفته‌ايم. نانوفناوري علم مطالعه ذرات در مقياس اتمي براي کنترل آنها است. اين جمله ساده‌ترين تعريفي است که مي‌توان از علم نانو ارائه داد. اما هدف اصلي اکثر تحقيقات نانوفناوري شکل‌دهي ترکيبات جديد يا ايجاد تغييراتي در مواد موجود بوده ودرحال‌حاضر درحوزه‌هاي علمي ازجمله الکترونيک، ژنتيک، زيست‌شناسي، کشاورزي و حتي درمطالعات انرژي به صورت گسترده بکار برده مي‌شود. اين در حالي است که زماني که براي نخستين‌بار/ ريچارد فينمن /برنده جايزه نوبل فيزيک، بحث ظرفيت نانوعلم را در يک سخنراني تکان‌دهنده با عنوان "درپايين اتاق‌هاي زيادي وجود دارد" مطرح کرد، به فکرکمتر کسي خطور مي‌کرد که در اندک مدتي نانوفناوري به نياز روز جهان تبديل شود. از ديدگاهي ديگر نانوفناوري علم پيوند‌ دهنده دنياي امروز با آينده خوانده مي‌شود، چرا که در حال حاضر اين حوزه محورابداعات و اختراعات علمي روز دنيا قرار گرفته و همان نقشي را که 150 سال پيش برق و الکتريسيته ايجاد کرده بود را ايفا مي‌کند و به اين ترتيب روزي نيست که خبري از کشفيات و اختراعات جديد دانشمندان با استفاده از نانوفناوري نشنويم و نخوانيم. اما همين اهميت باعث شده تا حضور در بازار پرسود نانوفناوري همانند همه بازارهاي ديگر بسيار سخت باشد. بنابراين با روابط عادي و تعارف امکان کسب قدرت درآن محال بوده ، ضمن اينکه امروزه کشورهاي صنعتي در زمينه فناوري نانو به شدت عرصه را بر ديگر کشورها خصوصا کشورهايي خارج از دايره ايدئولوژيک خود تنگ ‌کرده و فناوري نانو را همانند فناوري‌هاي هسته‌اي و بيوتکنولوژي که ازعلوم حياتي آينده بشري محسوب مي‌شود در انحصار خود نگه داشته واين سفره را صرفا براي خود باز نگه مي‌دارند. اين کشورها با پيش‌بيني و نيازسنجي آينده حتي فرصت‌ها را ميان خود تقسيم مي‌کنند. اما ايران به موقع با فناوري نانو همراه شده و امروزه فناوري ديگري را سراغ نداريم که با منشاء بومي به اين درجه از پيشرفت رسيده باشد که به کشورهاي پيشرفته خارجي صادرات داشته باشد.ايران درسال‌هاي اخير به پيشرفت‌هاي قابل توجهي درحوزه نانو دست يافته که اين پيشرفت‌ها درمنطقه کاملا برجسته است. ظهورمجموعه گسترده‌اي ازفناوري‌هاي جديد، موجب انقلابي درشيوه‌هاي توليد، توزيع واستفاده ازکالاها و سرمايه‌ها است و گستردگي و حوزه نفوذ اين انقلاب درحد واندازه‌اي است که بسياري از صاحبنظران از آن به عنوان انقلاب سوم صنعتي ياد مي‌کنند. در حال حاضربه جرات مي‌توان ادعا کرد ايران در عرصه فناوري نانو نه تنها عقب نيست، بلکه در برخي عرصه‌ها نسبت به بعضي کشورها پيشرفت نيز کرده است، اما متاسفانه همگام با اين پيشرفت‌ها ايران در کسب ثروت از فناوري نانو وضع خوبي نداشته که البته هيچ کشوري نمي‌تواند مدعي پيشرو بودن در اين زمينه باشد. توسعه فناوري نانو نيازمند زيرساخت‌هايي است که بدون آن توسعه پايدار و متوازن اين فناوري امکان‌پذير نيست. دراين ميان دانشگاه تبريز نيز ازقافله نانو عقب نمانده و همراه با دنيا رو به پيشرفت است. براي نمونه پژوهشگر دانشگاه تبريز با همکاري محققان دانشگاه ملي ايرلند موفق به سنتز و ارايه روشي براي پيش‌بيني اندازه نانو ذرات فلزي شد. مجري اين طرح پژوهشي هدف اصلي از اجراي اين طرح را تهيه نانو ذرات فلزي مخلوط براي به‌کارگيري به‌عنوان کاتاليزور درپيل‌هاي سوختي اعلام کرد. رضا نجار گفت: ازآنجايي که نانو ذرات فلزي مخلوط حاصل از دو فلز، خواص کاتاليزوري بهتري از نظرعملکرد و عدم مسموم شدن سريع نسبت به نانو ذرات تک‌فلزي نشان مي‌دهند، ارايه روش‌هاي ساده براي تهيه اين نانو ذرات از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار است. همچنين پژوشگران تبريزي مواد جديدي را با هدف دستيابي به نانوذراتي با خصوصيات ويژه ساختند. عبدالعلي عالمي با تشريح اين مطلب که رفتار مواد در مقياس نانو تفاوت‌هاي بنيادي با رفتار آنها در ديگر مقياس‌ها دارد ، افزود: کنترل اين رفتارها با کمک فناوري نانو موجب پديد آمدن خواص ارزشمندي مي‌شود که مي‌تواند منافع تجاري فراواني را در پي داشته باشد. وي با اشاره به اينکه فناوري نانو نويدبخش جهش بزرگي در عملکرد کاتاليست‌هاست و وجود کاتاليزورهاي کارا و انتخاب‌پذير مي باشد ، اضافه کرد: اين فناوري درحقيقت کاهش زمان و هزينه براي انجام واکنش‌هاي مهم شيميايي را تحقق مي‌بخشد. عالمي با اعلام اينکه دراين طرح پژوهشي تاکنون دو نانو ماده جديد با خواص کاتاليزوري و حس‌گري بالا تهيه شده ، خاطر نشان کرد: دو ماده جديد توليد شده کاربردهايي نظيرکاربردهاي حس‌گري درانهدام زباله‌هاي سوخت‌ هسته‌اي، سراميک‌هاي مهندسي و کاتاليست‌ها دارد. وي اظهار داشت: درطرح مورد نظرماده جديدي سنتزشده که ساختار بلوري داشته و با وجود اينکه ازعنصر کلر براي تهيه آن استفاده نشده به سبب شباهتي که با پيروکلر دارد، آن را "استانات پيروکلر" نامگذاري کردند. عضوهيئت علمي دانشکده شيمي دانشگاه تبريز، مساحت سطحي وسيع، پايداري حرارتي بسيار بالا و مقاومت دربرابر تشعشعات ازويژگي‌هاي اين مواد برشمرد و گفت: ادامه اين تحقيقات با هدف جايگزين کردن عناصر هم ‌پايه نئودميم و تهيه ترکيبات جديد ديگر در حال انجام است. همچنين پژوهشگران دانشگاه تبريزبا افزودن «نانوذرات دي‌اکسيدتيتانيم» به آب و تابش نور فرابنفش به آن ، توانستند ماده آلاينده و رنگ‌زاي «اسيد آبي 9» را از آب حذف‌ کنند. «عليرضا ختائي» عضو هيئت علمي گروه شيمي کاربردي دانشکده‌ شيمي دانشگاه تبريز ، در‌اين‌باره گفت: «در اين پژوهش ، از نانوذرات صنعتي دي‌اکسيد تيتانيم، با اندازه ميانگين 21 نانومتر ، به‌ عنوان فعال‌کننده استفاده ‌شد که موجب بهبود فرايند اکسايش پيشرفته و حذف بهتر آلاينده‌هاي آب مي‌شود». وي درباره استفاده از فرايند اکسايش پيشرفته گفت:«از جمله روش‌هايي که درسال‌هاي اخير براي حذف آلاينده‌هاي آب، ازجمله رنگ ‌هاي نساجي ، مواد آلي و سموم کشاورزي درغلظت‌هاي کم مورد استفاده قرارگرفته‌، فرايندهاي اکسايش پيشرفته(AOP) است». ختائي با بيان اين مطلب که «هم‌ اکنون درکشورهايي نظير ايتاليا و فرانسه به ‌صورت صنعتي با استفاده از نانو فعال ‌سازهاي ‌نوري به تصفيه آلاينده‌هاي زيست‌محيطي پرداخته ‌مي‌شود» اظهارداشت: «مؤسساتي همچون سازمان حفاظت محيط زيست، صنايع نساجي ورنگرزي (براي تصفيه‌ پساب حاوي مواد رنگ‌زا) و سازمان جهاد کشاورزي (براي تصفيه‌ پساب حاوي مواد رنگ‌زا و سموم دفع آفات کشاورزي)، مي‌توانند از نتايج اين تحقيق استفاده‌کنند». بنابراين و با توجه به اين رشد و سير صعودي اميد مي‌رود درزمينه توليد ثروت و ايجاد ارزش افزوده درصنعت نيز که هدف اصلي ما است درآينده بتوانيم خود را با ديگر کشورها مقايسه کنيم، چراکه توليد ثروت وافزايش سطح کيفي زندگي مردم هدف اصلي اين علم است و دراين ميان توليد مقاله و پتنت درحقيقت دستاوردهاي جانبي است. آنچه نبايد فراموش کرد آن است که بدون سرمايه‌گذاري درپژوهش‌هاي بنيادين نمي‌توان بودجه‌اي دراختيار صنعتگران قرار داد. درحقيقت موفقيت در توسعه فناوري نانو داراي پيش‌نيازها و الزاماتي بوده که توجه سنجيده به آنها مانع ازافراط و تفريط دربرنامه‌ريزي مي‌شود. مشکلات و موانع موجود درکشور نبايد باعث نوميدي در حصول نتايج عالي و محافظه‌کاري زياد شده، بلکه بايد باعث تلاش مضاعف و سنجيده‌تر شده و از طرفي جذابيت‌هاي اين فناوري با سرعت بالاي تحولات جهاني وعلاقه زياد متخصصان و برنامه‌ريزان، نبايد موجب تعجيل و شتاب دردستيابي به نتايج گردد اما به هرحال رفع موانع و تامين ابزارهاي لازم شرط مهم موفقيت مي‌باشد. /2759/

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 444]