چاي خارجي با شايعه چه خوب دم مي كشد!

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: چاي خارجي با شايعه چه خوب دم مي كشد!
مجيد زندي اخيرا در سفري كه به شهرهاي لاهيجان در استان گيلان و رامسر در استان مازندران داشتم و ديدم كه چگونه در بهترين باغات چاي اين شهرها همانند بسياري از شهرها و روستاهاي شرق گيلان و غرب مازندران آهن و سيمان روئيده و باغها سنگلاخ شده و حتي كاخ ويلاهاي جديد در مزارع چاي مشرف به شهر رامسر بنا شده است اين سخن اميرمومنان علي (ع ) در ذهنم مرور شد كه فرمودند : ملتي كه آب دارد خاك دارد و نتواند خودش را اداره كند خداوند آنها را از رحمت خود دور مي كند... اين مساله را يكبار ديگر در داستان معروف به كمبود چاي در يكماه اخير به عينه ديديم كه چگونه مردم براي خريد چاي خارجي به صف ايستادند و هركس كه دستش مي رسيد حتي چاي انبار مانده را از حجره ها و مغازه ها خريداري و در زيرزمين و انبار خانه هاي خود پنهان مي كرد. اما در مقابل سرگذشت كشاورز چايكار ايراني به جايي رسيده است كه نمي تواند جز با فروش اراضي كشاورزي خود امرار معاش كند و در نهايت پس از فروش اين اراضي به صاحبان كاخ ـ ويلاهاي جديد خود را در حد باغبان اين اراضي معرفي مي كند و از سر ناچاري به اين سرنوشت هم دلخوش مي شود. عامل اين درد كه بايد براي آن گريه كرد يقينا كشاورز نيست بلكه آن برنامه هاي غلط اقتصادي و بازرگاني است كه دوست دارد ذائقه ايرانيان را با چاي خارجي گره زده ببينند و اين سرنوشت را براي ملتي رقم بزند كه از رحمت پروردگار دور و براي خريد چاي خارجي به هر قيمت ممكن به صف شود!! حادثه يا اتفاق يا هر نامي كه بخواهيم براي شايعه كمبود چاي بگذاريم ابتدا در شهرهاي غربي كشور آغاز شد به عنوان نمونه ابتدا در مريوان اين شايعه مطرح شد كه واردات چاي سخت شده است و خبر به كرمانشاه رسيد و مردم براي خريد چاي هجوم بردند و شايعه به همدان و اراك و تهران رسيد و همه كشور به ناگاه در تب كمبود چاي فرو رفت و متاسفانه راديو و تلويزيون و رسانه و حتي مسئولان هم در اين مساله با اطلاع رساني غلط شرايط را حادتر ساخته اند و مغازه ها از چاي خالي شد و در عين حاليكه پس از آن در همين شهرها نيز انبارهاي مملو از چاي احتكاري كشف شده است . متاسفانه اين كمبود چاي براي چاي خارجي تبليغ شده در حاليكه چايكاران شمال كشور همانند سالهاي قبل به مشكلات خود عادت كرده اند و تازه از اولين مرحله چين بهاره خلاص شده و برگ سبز چاي را براي عمل آوري به كارخانجات چاي تحويل داده اند. آنهاكساني هستند كه تا خودشان اعتراض نكنند كسي متوجه حضور آنها نمي شود افرادي كه مظلومانه كار مي كنند و هيچگاه به اندازه رنج و زحمت خود سود نبرده اند در حاليكه بازار چاي خارجي در ايران آنچنان حاميان قدرتمندي دارد كه به مجرد فصل برداشت چاي داخلي كاري مي كنند كه مردم براي يكسال آينده خود هم چاي ذخيره كنند! اين واقعيت را مي پذيريم كه شايعه تلخ « كمبود چاي » سبب هجوم مردم به مغازه ها و ذخيره سازي چاي در منازل ايرانيان شده است اما چرا مردم ما اين گونه شايعات را مي پذيرند اين سئوال سئوالي ريشه دارتر از آن است كه بگوئيم در حد يك دسيسه و توطئه كور بوده است اگر مردم تا اين حد به سادگي شايعه كمبود چاي را مي پذيرند چرا هيچگاه صحبت هاي ارزاني را كه بارها و بارها از سوي مسئولان دولتي مطرح مي شود قبول نمي كنند پس ريشه هاي شايعه را همانگونه كه اشاره شد بايد در ابعاد مختلف بررسي كرد تا مشخص شود چرا چنين شايعاتي بسيار زود از ديد مردم پذيرفته مي شود. يقينا يكي از اصلي ترين عوامل بروز چنين شايعاتي وابستگي كشور به واردات چاي است زيرا اگر ميزان مصرف چاي در كشور مشخص و ميزان توليد و واردات هم مشخص باشد هيچگاه چنين شايعه اي در كشور همه گير نمي شود. اينكه بازار شايعه از غرب كشور گسترش يافته هم نشاندهنده اين مساله است كه همچنان قاچاق چاي از مرزهاي غربي كشور ادامه دارد و حتي دستگاههاي اصلي متولي واردات نمي دانند چه ميزان چاي در انبارها دارند كه بتوانند با مطرح كردن آن مانع از گسترش شايعه كمبود چاي شوند. آمارها هم اين مساله را تائيد مي كنند از 120 هزار تن چاي مصرفي در كشور 80 تا 90 هزار تن آن از واردات تامين مي شود . اما اكثر همين ميزان چاي خارجي هنوز هم به صورت غيرقانوني و قاچاق وارد مي شود كه مي تواند به همراه خود شايعه كمبود را نيز به طور قاچاق به سراسر كشور انتقال دهد. در اين زمينه البته دولت تلاش خود را انجام مي دهد و به عنوان نمونه مي توان گفت همچنانكه تعاون روستايي برگ سبز چاي را از كشاورزان بر حسب درجه كيفي 1 و 2 كه به ترتيب 3650 و 2140 ريال خريداري مي كند آن را با اختصاص يارانه هاي حمايتي براي عمل آوري به ترتيب به قيمت 1590 و 790 ريال به كارخانجات عمل آوري چاي خشك مي فروشد اما مشكلات ريشه اي توليد و بازار عرضه و تقاضا و واردات غيررسمي و قاچاق بسيار حادتر از آن است كه بتوان آن را ناديده گرفت چرا كه شرايط موجود مي تواند هم باعث بروز شايعه و هم سبب توهم كاهش واردات و كمبود عرضه چاي را فراهم آورد و زمينه مناسبي براي احتكار و گرانفروشي و سودجويي عده اي خاص را فراهم آورد كمااينكه معاون بازرگاني داخلي وزارت بازرگاني نيز ضمن بي اساس خواندن شايعه كمبود چاي در كشور تاكيد كرد كه : « به نظر مي رسد عده اي سودجو به قصد فروش كالاهاي انبار شده خود به قيمت بالاتر جو گراني و كمبود چاي را مطرح كرده اند » . ولي جمله فوق همه واقعيات موجود در عرصه توليد و بازرگاني چاي در كشور نيست . در اين زمينه آقاي عبدالغفار شجاع رئيس پيشين سازمان چاي كشور در گفت وگو با گزارشگر ما لايه اي ديگر از مشكلات را مطرح مي سازد و ضمن هشدار به كاهش اراضي زير كشت چاي در كشور شرايط موجود را به سود واردكنندگان ارزيابي مي كند و مي افزايد : وقتي كه قيمت هاي مصوب شوراي اقتصاد براي خريد برگ سبز چاي به گونه اي نباشد كه بتواند چايكار را به كار خود اميدوار سازد شرايطي فراهم مي شود كه چايكار مجبور مي شود هر سال بخشي از مزارع خود را براي ادامه امرار معاش بفروشد. وي مي افزايد : در چهار پنج سال اخير پس از تعطيلي سازمان چاي ضربات فراواني به صنعت چاي كشور وارد شده و هر سال از ميزان توليد چاي داخلي هم كاسته شده است زيرا در كشور بخش چاي ديگر متولي خاصي ندارد و كشاورزان بدون پشتوانه شده اند و سازمان تعاون روستايي هم اكنون در حد واسطه كار مي كند زيرا چاي را از چايكار مي خرد و ان را به كارخانه تحويل مي دهد. آقاي شجاع ادامه مي دهد : افزايش قيمت خريد برگ سبز چاي نسبت به سال گذشته بسيار كم و حتي زير 10 درصد است كه اين مساله خود نيز سبب شده چايكاران علاقه اي به كشت چاي از خود نشان ندهند و انهايي كه علاقمند به كسب سود از فعاليت كشاورزي هستند به سمت كاشت كيوي علاقمند شدند و اكنون اراضي وسيعي از باغات چاي زير كشت كيوي رفته است . وي مي افزايد : البته در اين بخش مسئولان استان هم مقصر هستند كه نتوانستند اطلاع رساني دقيقي براي تعيين قيمت واقعي تمام شده برگ سبز چاي را در اختيار شوراي اقتصاد قرار دهند همچنانكه هنوز در پرداخت وجه برگ سبز چاي به چايكاران مشكلات وجود دارد و آنها همين رقم كم را هم به موقع دريافت نمي كنند كه باعث سرخوردگي كشاورزان چايكار شدند و متاسفانه مي توانم اعلام كنم آثار بهترين باغات چاي در فومن و شفت از بين رفته است چرا كه چايكار گيلاني در سال جاري چهار هكتار باغ چاي خود را به قيمت بسيار نازل براي تبديل به شهرك فروخته است كه قيمت هر متر آن كمتر از يك كيلو چاي به اصطلاح خارجي در بازار تهران مي شود. وي ادامه مي دهد : با توجه به روند تخريب باغهاي چاي شمال من فكر نمي كنم از 32 هزار هكتار باغات چاي در شمال بيشتر از 25 هزار هكتار باقي مانده باشد و در 6 ـ5 سال اخير 8 ـ7 هزار هكتار از دست چايكاران خارج شده كه يا در ان اراضي ويلا ساخته و يا صنوبر و كيوي كاشته شده است . در اين مورد البته آقاي ايرج هوسمي رئيس اتحاديه شركت تعاوني هاي چايكاران شمال نظر تكميل تري مي دهد و مي افزايد : اگر ما اينگونه مطرح سازيم كه اكثر باغات چاي شمال كشور به دليل همين بي توجهي ها به حال خود رها شده به مراتب بهتر است زيرا اكنون كه همه كشاورزان چايكار به كار خود بي تفاوت شدند. وي به گزارشگر ما مي گويد : عده فراواني از نابودي اراضي چايكاري كشور سود مي برند كه اصلا نمي خواهند كشاورز و چايكار ايراني را به عنوان توليدكننده چاي زنده ببينند به همين دليل اكنون كشاورزان چايكار اصلا اقتصاد زندگي خود را روي توليد چاي قرار نمي دهند زيرا هيچ اعتمادي به آن نيست و نمي توانند دخل و خرج زندگي خود را از درآمد چاي تامين كنند. وي مي افزايد : درآمدي كه قاچاق چاي نصيب واردكنندگان غيرقانوني مي كند ده برابر سودي است كه كشاورز چايكار مي تواند از كار خود داشته باشد و با تغيير ذائقه مردم اصلا چاي ايراني از گردونه رقابت خارج شده و عده محدودي هم كه چاي ايراني را مصرف مي كنند نه بخاطر طعم بلكه بخاطر تعصبي كه به توليد ايراني دارند هست . وي مي گويد : اصل برگ سبز چاي ايراني جزو بهترين چاي هاي سالم جهان است اما آنچه كه از كارخانجات چاي خارج مي شود نمي تواند مشتري را به سوي خود جلب كند و كشاورز هم هر چيزي را كه دم دست او مي آيد به كارخانه مي برد و اكنون جز چند كارخانه كه به صورت سفارشي كار مي كنند بقيه تعهدي در كيفيت محصول ندارند. آقاي هوسمي ادامه مي دهد : ثابت نگه داشتن قيمت برگ سبز و افزايش هزينه هاي توليد براي كشاورزان خود نيز به كمك واردكنندگان غيرمجاز چاي آمده است حال چه بگوئيم اين كار عمدي است و يا سهوي تفاوتي نمي كند زيرا نتيجه كار همانا تخريب اراضي چايكاري است . رئيس اتحاديه شركت هاي تعاوني چايكاران كشور مي گويد : كشاورز در شرايط كنوني چاره اي ندارد كه باغ را به حال خود رها كند زيرا هيچگاه نمي توان همه باغات چاي شمال را بخاطر قرار داشتن در اراضي شيب دار به باغهاي كيوي و ويلا تبديل كرد در حاليكه اكنون ديگر اين باغها كشت هرس و كودپاشي نمي شود سيستم آبياري نداريم و بوته ها اكثرا وحشي و در نتيجه مزارع چاي متروكه شده است . وي اراضي تخريب شده چاي و ساختمان سازي را هم عمدتا در حاشيه شهرهاي بزرگي همچون لاهيجان فومن شفت كومله املش معرفي مي كند و مي افزايد : وقتي ارزش تبديل اراضي كشاورزي به مسكوني به نفع امرار معاش كشاورزان شود آنها چاره اي جز پذيرش شرايط موجود ندارند. اينكه در روزهاي بروز مشكل براي بازار چاي كشور بخشي از فشار بر روي واردكنندگان بوده است و انبار كردن چاي از سوي واردكنندگان سبب شده كه آنها در اين زمينه تا حدودي مقصر معرفي شوند آقاي حميدرضا موثقي مديرعامل اتحاديه واردكنندگان و فروشندگان چاي كشور به دفاع از افراد زير مجموعه اتحاديه مي پردازد و در گفت وگو با گزارشگر ما ضمن رد احتكار چاي از سوي واردكنندگان و فروشندگان رسمي چاي در كشور مي گويد : اين تهمتي است كه به ما وارد شده و در قيامت به عنوان نماينده واردكنندگان چاي از حق خود نخواهيم گذشت اگر چه در اين دنيا دستمان براي جلوگيري از هرگونه ظلمي بسته است . وي ادامه مي دهد : من نماينده واردكننده هستم همان زمان هم كه اين هياهو به پا شده بود اعضا زيرمجموعه اتحاديه يك ريال به قيمت قبلي خود اضافه نكردند و اين مساله را هم مردم مي دانستند و به سراغ اين افراد مي رفتند. آقاي موثقي در اين زمينه صدا وسيما و رسانه ها را مقصر شايعه سازي معرفي مي كند و ادامه مي دهد : من همان زمان هم فرياد زدم كه اي رسانه ها اي راديو وتلويزيون اين كار را سياسي نكنيد اطلاعيه ندهيد حتي به دولت هم هشدار دادم كه دست از سر واردكنندگان چاي بردارد . ما 30 سال پيش از انقلاب هم چاي وارد مي كرديم و اكنون نيز به آرامي شرايط را اداره مي كرديم . وي مي افزايد : ميزان مصرف چاي در كشور سالهاست كه شناخته شده است كه مردم ما بيشتر از 120 هزار تن مصرف نمي كنند و اگر يك بقالي گرانفروشي كرد به ما ربطي ندارد فاكتوري را كه ما به او چاي فروختم ملاك نظر ما است و در اين شرايط خود دولت مي داند كه چگونه با گرانفروشان برخورد كند. آقاي فيض پور رئيس سازمان تعاون روستايي گيلان كه سازمان تحت نظر او مسئول مستقيم خريد چاي تضميني از كشاورزان مي باشد هم در گفت وگو با گزارشگر ما مي گويد : الان ديگر چاي سنواتي توليد داخل در انبارها نداريم و تنها چايي كه در انبارهاي ما مانده حدود 12 هزار و 300 تن مربوط به سال 86 است كه آن را هم فروختيم ولي خريداران هنوز آن را از انبارها خارج نكرده اند . وي درباره ميزان خريد برگ سبز چاي از كشاورزان چايكار گيلاني در اولين مرحله چين بهاره هم مي گويد : از اول ارديبهشت تا 23 خرداد سال جاري ما حدود 52 هزار تن برگ سبز چاي از چايكاران گيلاني در 125 مركز خريد به ارزش حدود 150 ميليارد ريال خريداري شد كه 35 درصد آن درجه يك و 65 درصد آن درجه دو بوده است . فيض پور ادامه مي دهد : به ازاي هر 4 4 كيلو برگ سبز يك كيلو چاي خشك بدست مي آيد كه از اين رقم حدود 11 هزار و 500 تن چاي خشك توليد مي شود. وي مي افزايد : سال قبل در مجموع 34 هزار تن چاي خشك از كارخانجات خريداري شده اما نمي توان پيش بيني كرد كه امسال در دو مرحله خريد بعدي نيز همين رقم از كشاورزان خريداري خواهد شد يا خير زيرا شرايط خشكي هوا اجازه پيش بيني در باره ميزان توليد آينده را نمي دهد زيرا خريد ما در اواسط تابستان و مهرماه هم انجام خواهد شد و خريد تضميني ما تا اوايل آبانماه هم ادامه خواهد داشت . آقاي فيضي پور اين آمار را فقط مربوط به استان گيلان مي داند و مي افزايد : توليد چاي در استان مازندران بسيار محدود شده است و تنها براي مصرف محلي و خانواده خود چايكاران است . وي درباره انتقاد برخي از چايكاران مبني بر تاخير در پرداخت طلب آنهاهم مي گويد : ما پس از خريد برگ سبز به كشاورزان « كشاورز كارت مخصوص خريد چاي » به آنها مي دهيم كه مي توانند طلب خود را از طريق خودپرداز بانك ها دريافت كنند ما هر 15 الي 20 روز پس از تسويه حساب با كشاورز طلب كشاورزان را به بانك ها مي دهيم و بانك ها هم به حساب كشاورزان واريز مي كنند و اكنون مي توانيم بگوئيم تا پايان ارديبهشت ماه كشاورز هر قدر چاي به ما داده باشد پولش را هم گرفته است اما پس از آن و با توجه به تعطيلات مياني خرداد مدتي تاخير پيش آمد ولي به زودي به حساب كشاورزان واريز خواهد شد. پس يك نكته اساسي همچنان بايد محور حساسيت هاي دولت و دستگاههاي نظارتي قرار گيرد كه هنوز همچنان اكثر چاي وارداتي كشور به صورت قاچاق وارد مي شود و هنوز بازار چاي مي تواند حتي توسط قاچاقچيان تهديد شود و عرضه و تقاضا را در اختيار خود بگيرند و شوك كمبود و تورم در كشور ايجاد كنند! اين شرايط براي كشور ما بسيار مايه سرشكستگي است كه اقتصاد كشور حتي تا اين حد بدون پايه حركت كند كه عدم عرضه چاي قاچاق هم مي تواند در كشور مشكل ايجاد كند! احتمالا مسئولان هم اين شرايط را مي دانند ولي آنچه كه مشخص نيست اين است كه چرا نمي توانند از اين ساختار شكننده جلوگيري كنند. اين شرايط به دنبال همان گفتار پرمعناي اميرمومنان علي (ع ) براي مجموعه كشور ما بوجود آمده كه خداوند رحمت خود را از ما دور كرد. بخاطر اينكه قدر آب و خاك و همت كشاورزان خود را ندانسته ايم اين حقيقت هنگامي خود را بيشتر آشكار مي سازد كه مي توان چاي ايراني را به مرور جايگزين چاي خارجي كرد و مقابله جدي با قاچاق چاي نبايد پشت مسئولان بازرگاني را از احتمال كمبود چاي در بازار بلرزاند. آنها مي توانند همزمان مبارزه جديدي را با قاچاقچيان چاي به عمل آورند و همزمان حمايت اساسي را هم براي چايكاران ايراني فراهم كنند و يقين نمايند در اين عرصه ضرر نخواهند كرد. تجربه چند كارخانه موفق توليدكننده چاي مرغوب ايراني هم راهگشاي آنها خواهد بود كه چگونه برگ سبز چاي را به موقع خريداري مي كنند ضمن آنكه با اين كار هم توليد داخلي افزايش خواهد يافت و هم چايكار ايراني به كار خود اميدوار و رونق اقتصادي هم در مزارع چاي فراهم خواهد شد. كمبود ساختگي و افزايش ناگهاني قيمت چاي در يك ماه اخير كه از شهرهاي غربي كشور هم آغاز شده بود نشان داد كه واردكنندگان غيرقانوني و حتي قاچاقچيان چاي به دليل آزادي عمل فراوان آنقدر قدرت گرفته اند كه مي توانند بازار عرضه و تقاضا را به نفع خود ملتهب سازند هجوم مردم براي خريد چاي خارجي و به صف ايستادن مداوم آنها ريشه در بي توجهي به چاي ايراني دارد. رويكردي غلط به چاي خارجي كه هم ذائقه و هم اقتصاد ملت ايران را وابسته ساخته است عبدالغفار شجاع رئيس پيشين سازمان چاي كشور : وقتي كه قيمت هاي مصوب شوراي اقتصاد براي خريد برگ سبز چاي از كشاورزان به حدي نباشد كه چايكار را به كار خود اميدوار سازد شرايطي فراهم خواهد شد كه براي ادامه امرار معاش هر سال بخشي از اراضي خود را در معرض فروش بگذارد ايرج هوسمي رئيس اتحاديه شركت هاي تعاوني چايكاران شمال : عده فراواني از نابودي باغات چاي شمالي سود مي برند و آنها در هر مرحله اي مدافع واردات قانوني و غيرقانوني و حتي قاچاق چاي هستند كه در نهايت شرايطي كنوني پديد مي آيد كه چايكار ايراني مزارع خود را به حال خود رها سازد حميدرضا موثقي مديرعامل اتحاديه واردكنندگان و فروشندگان چاي : هياهوي كمبود چاي بيش از آنكه ريشه در كمبود داشته باشد ريشه هاي سياسي داشته است
دوشنبه 27 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 229]