جواهري به نام موسيقي اصيل

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: جواهري به نام موسيقي اصيل

چهره‌ها- محمود توسليان:
عالم قاسم‌اف از بزرگان موسيقي ملل است كه با شيوه اجرايي متفاوتش موفق شده بسياري از نگاه‌ها را به خودش جلب كند.

اين خواننده كه لقب «بلبل شرق» را به خود اختصاص داده است از معدود افرادي است كه سادگي منحصر به فردي در هنر و زندگي خود دارد. در برخورد با او قبل از هر چيز سادگي و بي‌پيرايگي به چشم مي‌خورد.

از نكاتي كه او را در موسيقي آذربايجان به يك موسيقيدان متفاوت بدل كرده لحن آواز اوست كه خاصيتي روايي و حماسي دارد.قاسم‌اف يكي از اعضاي ثابت گروه جاده ابريشم است و كنسرت‌هاي متعددي را همراه «يويوما»، سرپرست اين گروه معروف، برگزار كرده است.

وي كه بسيار دوست‌داشتني است چندي پيش مهمان كشور ما بود. چيزي كه او را به عنوان يك آوازخوان و هنرمند والامرتبه از سايرين متمايز مي‌كند، علاقه باورنكردني او به يادگيري است.

وقتي قرار مصاحبه گذاشتيم و من سر موعد حاضر شدم، دريافتم او در كلاس‌هاي آواز ايراني شركت كرده و علاوه بر ابتياع چند سي‌دي از رديف‌هاي آوازي ايران در شيوه‌هاي مختلف، يك سه‌تار نيز خريده است.علاقه او به يادگيري مثال‌زدني است.اين گفت‌وگوي كوتاه حاصل يك نشست صميمانه است.

* لطفا بفرماييد دليل سفرتان به ايران چيست؟

علاوه بر ‌كارهاي شخصي خود و خانواده‌ام، آمدم تا ملاقات‌هايي با اساتيد موسيقي ايران به خصوص خوانندگان داشته باشم.

* با كداميك از موزيسين‌هاي ايراني ديدار كرديد؟

در اين سفر با استاد شهرام ناظري، استاد احمد ابراهيمي و هنگامه اخوان ملاقات و نكات مختلفي را جمع‌آوري كردم كه اميدوارم به محض رسيدن به آذربايجان بتوانم به مطالعه و تمرين آنها بپردازم.

* در موسيقي ايراني به چه چيزي رسيده‌ايد كه آن را به‌طور جدي پيگيري مي‌كنيد؟

از قديم كه آموزش و يادگيري را شروع كردم، مقام‌ها و تصنيف‌ها و ملودي‌هايي شنيدم كه به موسيقي ايران بسيار نزديك است و هنوز موسيقيداناني در آذربايجان هستند كه آن مقام‌ها را در سينه‌هايشان حفظ كرده‌اند. اين موسيقي يك ميراث معنوي و هديه الهي از طرف خداست. در بسياري از كشورهاي شرقي اين ميراث وجود دارد.

به همين خاطر من از گذشته و از دوران كودكي و توسط آن نوازنده‌هاي قديمي با بسياري از اين اسامي آشنا شدم و هنگامي كه به ايران آمدم متوجه شدم آنها به شكل زنده‌تري هنوز وجود دارند و سينه ‌به سينه در حال انتقال هستند.

اين فرصت، فرصت خوبي است براي پيگيري اين دستگاه‌ها و گوشه‌ها. به هر حال اين يك ميراث مشترك ميان ما و شماست كه پس از اتحاد ما با شوروي سابق تا حدودي دچار تحول و دگرگوني شد و به سمت تعديل پرده‌ها رفت. اين دگرگوني باعث شده مقام‌هاي ما حال خود را از دست بدهند.

* در طول مدتي كه به موسيقي ايراني مي‌پردازيد، كدام قسمت‌هاي آن را فراگرفته‌ايد؟

رديف محمود كريمي و استاد دوامي را گوش كرده‌ام و از آن ميان سعي كرده‌ام افشاري و نوا را ياد بگيرم اما تا حدودي دشوار است. دخترم به دليل جواني موقعيت بهتري دارد و آنها را خوب مي‌فهمد. تصميم دارم در سفر آينده او را نيز همراه خودم بياورم و با اساتيد موسيقي ايراني بيشتر آشنا كنم.

* ضرورت اينكه شما در موسيقي آوازي آذربايجان روش خاص و متفاوتي را در پي گرفته‌ايد، چيست؟

بسياري از افراد تصور مي‌كنند كه اين حركت و اين شيوه متفاوت، يك امر آگاهانه و خودخواسته است. من به قدري مقام‌هاي موسيقي آذربايجان را خوانده‌ام كه خودبه‌خود چيز ديگري از درون آن ساطع مي‌شود. مثل يك مشك كه آن‌قدر تكان مي‌خورد كه از دوغ كره به وجود مي‌آيد، اما آنها از هم جدا نيستند. من از خودم چيزي به موسيقي آذربايجان اضافه نكرده‌ام، موسيقي خود به خود مي‌آيد.

* در حال حاضر شيوه شما چقدر مورد استقبال واقع شده است؟

به هر حال اين شيوه و اين مسير متفاوت راه خودش را پيدا كرده است. در ابتدا مردم با ترديد آن را گوش مي‌كردند اما خوشبختانه امروزه اين موسيقي با توجه همگان، به‌خصوص جوانان علاقه‌مند به موسيقي اصيل روبه‌رو شده است.

* يكي از اركان آواز شما، تحرير است. مي‌خواستم بدانم چرا طول تحريرهاي شما اين‌قدر زياد و پرفراز و نشيب است؟

تحرير در موسيقي، از مترهاي‌آزاد برخوردار است و هر خواننده هر جا كه دوست داشته باشد و حالش اجازه بدهد آن را كم و يا زياد مي‌كند. من هم بنا به ضرورت و مقتضيات حالم و هنگام آوازخواني، آن را تغيير مي‌دهم و به نحوي ديگر ارائه مي‌كنم.

* موسيقي آذربايجان امروزه دچار تحولات بسياري شده است. به خصوص كه به تازگي با ورود ابزارآلات غربي، موسيقي پاپ نيز به شكل‌ عجيبي در حال رشد است. ارزيابي شما از وضعيت موسيقي در آذربايجان چيست؟

اين اتفاق در تمام دنيا افتاده. چون دنيا تغيير كرده است. به هر حال نبايد فراموش كرد كه تكنولوژي اطلاعات و وجود رسانه‌هاي مختلف سبب تغيير در ذائقه‌ها و سليقه‌هاي مخاطب شده است. درگذشته رايانه، دي‌وي‌دي و تلفن همراه و... نبود. در سال‌هاي نه چندان دور موسيقي فقط به محافل محدود بود و پرداخت به آن با محدوديت مواجه مي‌شد.

اما امروز اگر شما تلويزيون را روشن كنيد يا پيچ راديو را بچرخانيد با انواع و اقسام موسيقي مواجه مي‌شويد و حق انتخاب داريد. اما موسيقي جدي و روحاني نياز به عبور از يك محدوده سني دارد.

* از رشد موسيقي پاپ در آذربايجان و محو شدن موسيقي اصيل هراسي نداريد؟

موسيقي پاپ هيچ‌وقت نمي‌تواند موسيقي اصيل يا مقام‌ها را محو كند، زيرا اين موسيقي و پر از انديشه و فرهيختگي است. انسان بايد تلاش كند تا به درك اين نوع موسيقي نايل شود و در اين مسير به قلب و روح متعالي نياز دارد. موسيقي مقامي هيچ‌وقت تماشاگر عمومي نخواهد داشت بلكه شنونده‌هاي خاص خودش را دارد.

كلام شاعران بزرگ شما و بعضي از شاعران آذربايجاني پر از پيام و انديشه است كه حتي گاهي من متوجه مفاهيم آن نمي‌شوم، چه برسد به جوانان. در واقع موسيقي اصيل مثل يك برليان است كه هر كسي توانايي خريد آن را ندارد.

* شما لحظاتي قبل از اينكه به روي صحنه برويد، ورزش مي‌‌كنيد. يعني نرمش مي‌كنيد. دليل اين كار چيست؟

بخشي از اين كار مربوط به ترس و اضطراب من قبل از اجراي كنسرت است

* يعني با وجود اين همه سابقه، هنوز هم از اجراي زنده در مقابل تماشاگر هراس داريد؟

بله. هميشه از اجراي زنده هراس داشته‌ و دارم. از طرف ديگر شادابي در جسم مرا به وجد مي‌آورد تا روي صحنه حس و حال خودم را داشته باشم.

علاوه بر نرمش قبل از اجرا، روي صحنه نيز حركات زيادي داريد و بدنتان دائم در حال پيچ و تاب است به خصوص از دستتان زياد استفاده مي‌كنيد و آن را به سمت گوش خود مي‌بريد.

اين باعث مي‌شود كه من صداي خودم را بهتر بشنوم. در واقع وقتي دستم را روي گوشم مي‌گذارم، صدا در سرم مي‌پيچد و من صدايم را خوب مي‌شنوم، اما بدنم را تكان مي‌دهم تا خودم را از گرفتگي‌هاي فشار خواندن رها كنم.

* ميزان استقبال كنسرت در ايران و آذربايجان از نظر شما چگونه است؟

اگر من در آذربايجان كنسرت بدهم مردم به خاطر من يا به خاطر آهنگساز مي‌آيند؛ چون مرا مي‌شناسند، اما در ساير نقاط دنيا موفقيت يك كنسرت به برگزاركنندگان و ميزان تبليغات آن مربوط است، به دليل اينكه در سرزمين غرب من را نمي‌شناسند. اما كنسرت‌هايي كه من در ايران برگزار كردم، اغلب شرايط خوبي داشته است.

* با وجود آشنايي‌هايي كه تاكنون با موسيقي ايراني پيدا كرده‌ايد، نظرتان درباره آن چيست؟

موسيقي اصيل ايراني بسيار سنگين و آموختن آن دشوار است. به همين دليل انتقال آن به عموم تماشاگران و اغلب مردم كار بسيار دشواري است.

تاريخ درج: 27 خرداد 1387 ساعت 09:15 تاريخ تاييد: 27 خرداد 1387 ساعت 17:58 تاريخ به روز رساني: 27 خرداد 1387 ساعت 20:52
دوشنبه 27 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 373]