واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش تحليلي مهر/10 نكته درباره سفر سولانا و " ديپلماسي بسته اي"
خبرگزاري مهر - گروه انرژي هسته اي : باتوجه بسته پيشنهادي اخير 1+5 امروز بايد ديد كدام بخش از مذاكرات اخير بوش با كشورهاي اروپايي بر تصميم گيري آنها در تدوين بسته پيشنهادي غرب به ايران تاثيرگذار بوده است، مواضع هدايت گر او يا خداحافظي اش از كاخ سفيد؟
به گزارش خبرگزاري مهر ، سفر خاوير سولانا به ايران جديدترين و مهم ترين خبر مرتبط با موضوع هسته اي ايران است كه طي هفته هاي اخير به گونه اي ويژه از سوي رسانه هاي داخلي و خارجي مورد پردازش قرار گرفته است. مهم ترين نكاتي كه مي توان درباره اين سفر مورد توجه قرار داد، در زير مورد اشاره و بررسي قرار گرفته است:
1- در خصوص ماهيت اين سفر دو گمانه بيش از ساير گزينه ها مطرح شده كه هر دو به گونه اي به دستور وظايف سولانا به عنوان «نماينده 1+5» باز مي گردد. بر اين اساس نخستين گمانه مطروحه چنين است كه سولانا بر اساس وظايف محوله از سوي 1+5 بار ديگر تلاشي را جهت آغاز مجدد روند مذاكرات هسته اي با ايران به كار مي بندد. اما دومين گمانه به عاملي خارج از وظايف صرف سولانا اما در طول وظايف محوري او باز مي گردد كه به « بسته جديد » كشورهاي موسوم به گروه 1+5 براي ارائه به ايران مربوط مي شود.
2- چنانچه آخرين موضع سخنگوي دولت درباره سفر سولانا به تهران را مبناي تحليل خود قرار دهيم، رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا و نماينده 1+5 صرفا براي ارائه بسته پيشنهادي جديد اين كشورها به تهران سفر كرده ؛ اين موضع را مي توان به آن معنا نفسير كرد كه تهران با مواضع اعلامي 1+5 به خوبي آشناست و تمايلي به شنيدن سخنان تكراري ندارد. به بياني ديگر اگر مطلب جديدي باشد، پس از بررسي بسته جديد غرب از سوي ايران آشكار خواهد شد.
3- مسئله قابل توجه ديگر تركيب هيات اعزامي 1+5 به تهران است؛ هياتي كه اين كشورها براي دور اخير مذاكرات شان با ايران به تهران اعزام كرده اند، متشكل از خاويرسولانا و مديران كل وزراي خارجه كشورهاي آلمان، انگليس، فرانسه، روسيه و چين است. در اين تركيب البته جاي نماينده ايالات متحده به عنوان سردمدار تقابل هسته اي با جمهوري اسلامي ايران خالي است و طبعا شخص سولانا يا يكي ازمقامات اروپايي همراه وي بايد وظيفه حافظ منافع واشنگتن در اين مذاكرات را عهده دار شده باشند.
به گزارش مهر، علاوه بر آنچه ذكر شد حضور نمايندگاني از كشورهاي عضو گروه 1+5 به همراه سولانا را مي توان نشانه اي از سوي اين كشورها براي ايران محسوب كرد. براين اساس غرب با اضافه كردن نمايندگاني ويژه كه هر يك پيگير منافع كشور خود نيز خواهند بود، به مذاكره مستقيم با ايران مي پردازند. بدون شك حضور نمايندگاني از آلمان، انگليس، فرانسه، روسيه و چين در اين مذاكرات علاوه بر حساسيت آن، نگاه ويژه غرب به اين دور از گفتگوها را يادآوري مي نمايد.
4- به هر حال در اين مقطع زماني و با توجه به صدور چهار قطعنامه ضد ايراني در شوراي امنيت سازمان ملل متحد، آنچه اين هيئت خارجي در اين مقطع زماني براي تهران مي آورد، اهميتي ويژه داشته و مي تواند آتيه مسئله هسته اي ايران را به ميزان قابل توجهي مشخص سازد.
از سوي ديگر ارائه بسته پيشنهادي به ايران در شرايطي كه فشارهاي غيرمنطقي غرب بر ايران در قالب قطعنامه هاي سياسي شوراي امنيت تداومي ولو نه چندان موفق داشته، نمايانگر نكاتي اساسي است: از آن جمله اينكه 1+5 دريافته اند فشار بيش از اين بر ايران، هزينه هاي سنگيني براي خودشان نيز در پي خواهد داشت و لذا در چنين شرايطي مجددا با طرح بسته پيشنهادي تلاش براي از سرگيري روند سياسي آغاز مي شود كه طبعا اجماع از دست رفته غرب در برابر ايران را نيز تا حدودي احيا خواهد كرد.
5- با مروري اجمالي بر پيشينه بسته هاي تشويقي ارائه شده از سوي 1+5 به ايران و حواشي آن، مشخص مي شود كه پيش از اين 1+5 دو بار ديگر و در (مرداد 84 و خرداد 85) نيز پيشنهاداتي را با عناويني چون "بسته پيشنهادي"، "بسته مشوق ها" يا مواردي از اين دست به تهران ارائه كرده اند اما عملكرد آن ها در هيچ يك از موارد گذشته، گشايشي در بن بست هاي ايجاد شده مربوط به مسئله هسته اي ايران ايجاد نكرده است.
در اينجا بايد به طور مشخص به بررسي علل عدم راهگشايي ناكارآمدي بسته هاي پيشين 1+5 براي ايران پرداخت و پرسيد كه آيا غرب بازهم براي تكرار بازي باخت - برد پيشين خود كه درجريان مذاكرات جليلي در رم رخ داد، برسرميز مذاكره با ايران حاضر شده يا گزينه ديگري را مدنظر دارد؟
6- هر چند كه جزيياتي درباره مشوق هاي جديد 1+5 به ايران منتشر نشده اما چنانچه اخبار رسانه هاي غربي كه طبعا به ميزان قابل توجهي از محتواي اين بسته اطلاع دارند را مبناي تحليل قرار دهيم، محتواي بسته پيشنهادي جديد نيز تفاوت قابل ملاحظه اي با طرح قبلي كشورهاي غربي جهت ترغيب ايران به پذيرش تعليق غني سازي ندارد.
آنچه در سال 2006 به ايران ارائه شد شامل رفع برخي تحريم هاي تجاري آمريكا، گسترش روابط سياسي - اقتصادي جمهوري اسلامي با غرب، دريافت كمك هاي فني خارجي در بخش انرژي هسته اي و تامين سوخت مورد نياز نيروگاه هاي هسته اي بود كه تهران در ازاي آن به تعليق بخش هايي از برنامه هسته اي خود از جمله غني سازي اورانيوم و راه اندازي برخي تاسيسات هسته اي براي مدتي نامشخص ملزم مي گشت.
7- فرمول به كار گرفته شده در دو بسته قبلي غرب، فرمول بازي برد - باخت به زيان ايران بود و لذا از سوي تهران رد شد اما به نظر مي رسد آنچه كه ايران به عنوان «آلترناتيو فرمول سابق» در قالب بسته جديد خود ارائه كرده، ظرفيت هاي قابل توجهي در اين زمينه داشته باشد. بدون شك نمونه «طرح اقدام» به عنوان الگويي كارآمد كه در صورت عدم كارشكني چند كشور غربي به بازي برد - برد منجر مي شد، در اين عرصه نيز قابليت اجرايي دارد.
8- در دومورد قبل، تهران با تاكيد بر حقوق مسلم و قانوني خود، صراحتا بسته هاي حاوي تعليق را رد كرده و بربي نتيجه بودن تكرارچنين راهبردي ازسوي 1+5 تاكيد كرده است. البته ايران در عين پافشاري بر گزينه "غني سازي اورانيوم" ، همواره مذاكره با تمام طرف ها را به جهت اعتماد سازي و تداوم تعاملات بين المللي در دستور كار خود داشته است. بر اساس استدلال مقامات ايراني، ارائه بسته جديد از سوي 1+5 در صورت تكرار مواضع گذشته اين كشورها اقدامي بي حاصل بوده و بنابراين تهران از بسته جديد غرب انتظاراتي فراتر از دو بسته گذشته را دارد.
9- نكته ديگري كه بايد در چارچوب "ديپلماسي بسته اي" مورد توجه قرار گيرد آنكه جمهوري اسلامي ايران توانست با ساماندهي به موقع «اقدامي پيش دستانه» ضمن ارائه بسته پيشنهادي خود به كشورهاي غربي، آن هم مدتي قبل از اقدام آن ها براي تقديم بسته جديدشان به تهران، عملا از ورود به بازي از پيش تعيين شده آن ها خودداري كرده و به بيان ديگر «گفتماني دوجانبه» را در «عرصه ديپلماسي هسته اي» به جريان بيندازد. بر اين اساس ايران علاوه بر آنكه احتمالات آتي مربوط به رد بسته 1+5 را مدنظر قرار داده، اين كشورها را نيز در قبال بسته پيشنهادي اش به واكنش واداشته است.
10- اكنون بايد در انتظار پاسخ دو طرف به بسته هاي يكديگر باشيم. بايد ديد آيا به واقع بسته پيشنهادي گروه 1+5 گشايشي در موضوع هسته اي ايران ايجاد خواهد كرد يا صرفا شامل مشوق هايي براي ترغيب ايران به قبول قطعنامه هاي مصوب شوراي امنيت خواهد بود؟ در واقع بايد ديد سولانا چه مصاديقي را براي مفهوم " آغاز روند جديد" كه پيش از اين بر آن تاكيد كرده، به تهران آورده است؟
بدون شك چنانچه حضور نمايندگان كشورهاي اروپايي و روسيه و چين در مذاكرات تهران را به معناي عبور ولو نسبي از «حاكميت يگانه آمريكا» در عرصه مواجهه با موضوع هسته اي ايران به حساب آوريم، مي توان نسبت به بسته جديد 1+5 اميدهايي هر چند مقطعي را داشت. اما براي اين منظور ابتدا بايد ديد كدام بخش از مذاكرات اخير بوش با كشورهاي اروپايي بر تصميم گيري آن ها در اين برهه تاثيرگذار خواهد بود: مواضع هدايت گر او يا خداحافظي اش از كاخ سفيد؟
يکشنبه 26 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 325]